در حالی که آمارهای وزارت بهداشت درباره شمار مبتلایان به بیماری تب دنگی و گستردگی بیماری در کشور ضد و نقیض است، معاون سازمان پدافند غیرعامل از تشکیل قرارگاه پدافند زیستی برای مبارزه با این بیماری خبر داده است.
سردار محمدعلی قمی معاون سازمان پدافند غیر عامل با اعلام خبر تشکیل قرارگاه پدافند غیرعامل زیستی برای «مقابله با پشه‌های مهاجم آئدس» گفته «زمینه مقابله با تب دنگی به‌دلیل پیش‌بینی انتقال ویروس با جابجایی مسافران از استان‌های آلوده باید از طریق اطلاع‌رسانی به مردم فراهم شود.»
سردار محمدعلی قمی افزوده «ایام اربعین حسینی و انتقال مسافران از کشورهای شرقی به عراق را در پیش داریم و دستگاه‌های اجرایی باید با انجام وظایف با این بیماری مقابله کنند.»
پیشتر وزارت بهداشت اعلام کرده بود مبتلایان به بیماری تب دنگی، مسافران بازگشته از کشورهای دیگر از جمله امارات هستند که در آن کشورها دچار گزیدگی پشه آئدس شدند.
حسین فرشیدی معاون بهداشت وزارت بهداشت امروز چهارشنبه سوم امرداد با ارائه آخرین آمارها درباره شیوع بیماری تب دنگی در کشور همچنان مدعی شد که این بیماری تنها در ۹ استان کشور گسترده شده است.
معاون وزیر بهداشت با اعلام اینکه «امکان انتقال تخم این پشهها از استان‌های مختلف به تهران زیاد است» گفت «استان‌های آلوده شامل اردبیل، آذربایجان شرقی، قزوین، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، گیلان، مازندران و خوزستان است.»
این در حالیست که برخی آمارها از شیوع بیماری تب دنگی در پایتخت حکایت دارد. بابک عشرتی معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت روز شنبه ۳۰ تیر اعلام کرده بود که «تا کنون استان‌های هرمزگان، فارس، خوزستان، بوشهر، تهران، خراسان رضوی، سیستان بلوچستان، اصفهان و گیلان به تب دنگی آلوده شدند.»
بابک عشرتی ساعاتی بعد از اعلام شیوع بیماری در تهران در گفتگو با خبرگزاری «فارس» در توضیحات دیگری آمار پیشین خود را رد کرد و گفت: «تا کنون موردی از ابتلا به تب دنگی در تهران گزارش نشده و تنها مورد شناسایی شده فردی بوده که از یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس به تهران آمده. از شناسایی این فرد نیز زمان زیادی از آن می‌گذرد.»
به گفته وی، «واقعیت ماجرا این است که یک نفر که سابقه سفر به امارات داشته و در آنجا به بیماری مبتلا شده، حدود یک ماه پیش در تهران شناسایی شده است بنابراین مورد ابتلای محلی در تهران نداشته‌ایم.»
شهنام عرشی رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت نیز روز یکشنبه ۳۱ تیر با بیان اینکه هیچ موردی مبنی بر ابتلا به «تب دنگی» در شهر تهران گزارش نشده، به خبرگزاری ایسنا گفت: «حدود یک ماه پیش، بیماری تب دنگی در دانشگاه‌های علوم پزشکی «شهید بهشتی» و «ایران» شناسایی شد، اما این موضوع به معنی ابتلا به تب دنگی در شهر تهران نیست. موارد شناسایی شده جزو موارد وارداتی بودند.»
حسین فرشیدی معاون وزیر بهداشت نیز امروز گفته «برای این که بتوانیم بگوییم بیماری تب دنگی در پایتخت شایع شده است باید دو عامل وجود داشته باشند؛ اول آن که باید بیمار آلوده داشته باشیم، الان هیچ بیماری که تب دنگی داشته باشد در بیمارستان‌ها و منازل نداریم. دوم آن که باید پشه آئدس در تهران وجود داشته باشد که ما پشه آئدس را در استان تهران صید نکرده‌ایم و فقط از اردیبهشت ماه یک نفر که به یک کشور خارجی سفر کرده و در آنجا به بیماری مبتلا شده بود را شناسایی کرده بودیم.»
آرتمیس رمضانی عضو هیئت علمی انستیتو پاستور ایران نیز ۲۷ تیرماه به روزنامه «دنیای اقتصاد» گفته بود: «با توجه به گسترش آئدس در گیلان و بخش‌هایی از مازندران امکان اینکه این پشه همراه مسافران به تهران بیاید، زیاد است.»
معاون وزارت بهداشت در همین حال گفته «گرمای همراه با شرجی و بارندگی، شرایط مناسب برای پرورش تخم پشهها و آلودگی پشهها به ویروس تب دنگی است که این شرایط در تهران وجود ندارد اما حاشیه دریای خرز و جنوب کشور مستعد آن هستند.»
بر اساس توضیحات معاون وزارت بهداشت «پشه آئدس فقط تب دنگی ایجاد نمی‌کند و ممکن است چهار نوع بیماری دیگر نیز ایجاد کند. بیماری‌های زیکا، تب زرد، چیکونگونیا و تب دنگی را می‌تواند منتقل کند، برای مثال در کشور بنگلادش چیکونگونیا بیشتر بوده است. این چهار نوع بیماری احتمال دارد در ایران نیز بروز پیدا کند زیرا افراد با سفر و حمل و نقل و تجارت می‌توانند تخم پشه را بین کشورهای مختلف منتقل کنند. اگر پشه به ویروسی که بیماری زیکا را تولید می‌کند آلوده شود این بیماری نیز ممکن است در کشور شناسایی شود.»
او همچنین با اشاره به اینکه امکان ابتلای چند باره به تب دنگی نیز وجود دارد گفته «خود تب دنگی نیز چهار نوع ویروس دارد که در صورت ابتلای مجدد ممکن است شرایط و وضعیت فرد وخیم‌تر شود.»
«تیم تحقیق و توسعه موسسه تیزنگر» با استفاده از سامانه هوشمند مشاهدات ماهواره‌ای مناطق با احتمال وجود و افزایش تولید مثل پشه آئدس را در ایران شناسایی کرده است. بر اساس اعلام این تیم، پارامترهای شاخص شناسایی برابر با WHO است که ابتدا توسط مشاهدات ماهواره‌ای تولید و توسط هوش مصنوعی پردازش شده است.
آخرین آمارهای وزارت بهداشت از شمار مبتلایان به تب دنگی در کشور نشان می‌دهد تا روز چهارشنبه ۲۷ تیر ماه، ۱۵۱ بیمار مبتلا به تب دنگی در کشور شناسایی شدند که از این تعداد ۱۲ مورد انتقال محلی بوده است؛ یعنی این افراد سابقه سفر نداشتند و در داخل کشور آلوده شده‌اند.
وزارت بهداشت گفته ۱۳۰ نفر از مبتلایان از کشور امارات، ۷ مورد از پاکستان، یک مورد از عمان به کشور بازگشته و یک مورد از مسافران بازگشته از بنین آفریقا در آنجا به این بیماری مبتلا شده بود.
پیشتر پیش‌بینی شده بود این بیماری در هفته‌های پیش‌رو در کشور اپیدمی خواهد شد. بهرام عین‌الهی وزیر بهداشت جمهوری اسلامی هفته گذشته اعلام کرد: «اقداماتی برای پاکسازی شهرهای آلوده، افزایش مراقبت در مناطق و پایانه‌های مرزی و بررسی سلولوژیک برای رصد بیماران در حال انجام است. با این حال ممکن است دیر یا زود اپیدمی شود.»
وزیر بهداشت هم اعتراف کرد؛ تب دنگی ممکن است در ایران اپیدمی شود
در همین رابطه حسین فرشیدی گفته «تا زمانی که هوا خشک است و بارندگی نداریم، هیچ مشکلی از جانب تخم‌های پشه آئدس نداریم. اما اگر باران ببارد، کار ما سخت خواهد شد.»
بر اساس توضیحات معاون وزیر بهداشت «این احتمال وجود دارد که بارندگی باعث شود پشه آئدس سر از تخم در آورد. درواقع، اگر پشه آئدس آب پیدا کند، ممکن است شرایط سخت شود. به احتمال خیلی زیاد در پاییز که فصل بارندگی است، پشه آئدس زیاد شود. البته اگر پشه آئدس هم باشد، اما بیمار نداشته باشیم؛ بیماری منتقل نمی‌شود.»
پشه آئدس در تایرها و آب‌های راکد کوچک تخم‌گذاری می‌کند و بر اساس آنچه وزارت بهداشت اعلام کرده، مسافرت به کشورهای همسایه به ویژه امارات می‌تواند به گسترش این بیماری در کشور دامن بزند. پشه دنگی می‌تواند ۴ نوع ویروس را منتشر کند، باتوجه به شرایط آب و هوایی حدود ۵ روز تا یک‌هفته زمان می‌برد تا ویروس در بدن پشه تکثیر و آماده انتقال شود. فقط پشه آئدس توانایی این انتقال را دارد. پشه‌هایی که روی سر و صورت می‌نشینند و به‌راحتی هم کنده نمی‌شوند، احتمالاً پشه آئدس هستند. این پشهها گروهی حمله می‌کنند و نیش‌شان دردناک است. البته همه این پشهها آلوده نیستند.
بر اساس گزارش مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های اروپا (ECDC) از نهادهای زیرمجموعه اتحادیه اروپا، از ابتدای سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۰ میلیون مورد ابتلا به تب دنگی در ۸۰ کشور جهان گزارش شده است. تخمین زده می‌شود این بیماری در نیمه نخست سال جاری میلادی بیش از ۵۰۰۰ کشته در سراسر جهان برجا گذاشته باشد.
تب دنگی از جمله بیماری‌هایی است که در تمام طول سال امکان ابتلا به آن وجود دارد و هر ۲ تا ۵ سال به‌صورت دوره‌ای شیوع گسترده آن رخ می‌دهد. به اعتقاد برخی کارشناسان، تغییر اقلیم و تغییرات آب و هوایی در مناطق مختلف جهان، شیوع بیماری را گسترده‌تر کرده است.
