روزنامه «گاردین» چاپ انگلیس روز جمعه نهم اوت (۱۹ امرداد) در مطلبی مدعی شد، جمهوری اسلامی ممکن است در مورد انتقامجویی علیه اسرائیل به خاطر ترور اسماعیل هنیه رهبر حماس تجدید نظر کند.
در این مطلب اشاره شده «سایر کشورهای اسلامی آشکارا از پاسخ نظامی تهران حمایت نمیکنند و به نظر میرسد اقدام هدفمندتر در دستور کار قرار گیرد.»
در همین حال، گزارشها حاکی از آن است که مقامات اسرائیلی به این نتیجه رسیدهاند که حزبالله لبنان مصمم است در چند روز آینده حملهای را در واکنش به کشته شدن فوأد شُکر فرمانده ارشد حزبالله، به اسرائیل انجام دهد، اما میزان هماهنگی این گروه با حکومت ایران مشخص نیست.
منابع آمریکایی و اسرائیلی در روزهای اخیر گفتهاند که تهران پس از فشارهای دیپلماتیک قابل توجه برای جلوگیری از تلفات غیرنظامیان، همچنان در حال تصمیمگیری درباره مقیاس و دامنه واکنش خود است. بر همین اساس پیشبینی میشود رژیم ایران بجای غیرنظامیان، اشخاص مرتبط با موساد و سرویسهای وابسته به آن را که در ترور هنیه دست داشتند، هدف قرار دهد.
تأیید یا رد این ادعاها هیچکدام به صورت مستقل ممکن نیست.
در نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی که چهارشنبه شب ۱۷ امرداد در جده برگزار شد، وزرای خارجه کمیته اجرایی این سازمان در بیانیهای ترور اسماعیل هنیه را محکوم کرده و آن را نقض آشکار قوانین بینالمللی و تجاوز به تمامیت ارضی ایران دانستند اما هیچ حمایت جمعی رسمی از حمله تلافیجویانه جمهوری اسلامی به اسرائیل اعلام نشد.
اسحاق دار وزیر خارجه پاکستان در سخنان خود خواستار «خویشتنداری» و پیگیری مسیر دیپلماتیک شد. وی گفت انتقام این ترور «باید» گرفته شود، اما «ما نباید به نقشه بنیامین نتانیاهو برای یک جنگ گستردهتر عمل کنیم.» وی گفت نخستوزیر اسرائیل در تلاش است تا دام پهن کند.
پیش از این بنیامین نتانیاهو در بازدید از پایگاه ارتش در «تل هاشومر» به سربازان گفت اسرائیل «برای دفاع و همچنین حمله آمادهایم… ما مصمم به دفاع از خود هستیم.»
دولت آمریکا مستقیم و غیرمستقیم پیامهای هشدار آمیزی به رژیم ایران ارسال کرده است. آنها در مورد پیامدهای احتمالی اقدام نظامی علیه اسرائیل به رهبران جمهوری اسلامی اخطار دادهاند.
آمریکا همچنین به تهران پیام داده است که اسرائیل و حماس ممکن است به توافق آتشبس نزدیک شوند. با اینهمه شواهد مشخصی برای این ادعا وجود ندارد و پیش از این نیز چنین پیشنهادی به کشورهای منطقه داده شده بود که توافقی حاصل نشد.
امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه برای دومین بار با مسعود پزشکیان تماس گرفته و از او خواسته که از تشدید تنشها در منطقه خودداری شود. پزشکیان در پاسخ گفته است ایران «هرگز در برابر تجاوز به منافع و امنیت خود ساکت نخواهد ماند.»
وال استریت ژورنال:
جمهوری اسلامی به دیپلماتهای عرب اعلام کرد اهمیتی نمیدهد که حمله به اسرائیل جرقهی یک جنگ باشد!-«افراد مطلع» از گفتگوی مقامات جمهوری اسلامی و دیپلماتهای عرب به «وال استریت ژورنال» گفتهاند که حکومت ایران درخواست دیپلماتهای عرب برای «خویشتنداری» در حمله… pic.twitter.com/FxMVlaqDXX
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) August 4, 2024
پزشکیان همچنین به ماکرون گفت، «کشورهای غربی باید فشار بیشتری بر اسرائیل وارد کنند… اگر آمریکا و کشورهای غربی واقعاً به دنبال جلوگیری از جنگ در منطقه هستند، باید این رژیم [اسرائیل] را مجبور کنند تا نسلکشی و حملات به غزه را متوقف کند و آتشبس را بپذیرد.»
پیامی مشابه نیز توسط دیوید لمی وزیر خارجه بریتانیا به علی باقری کنی سرپرست وزارت خارجه دولت سیزدهم ارسال شده است.
در بخش دیگری از مطلب «گاردین» آمده، جمهوری اسلامی از اینکه بریتانیا، فرانسه و آمریکا تمایلی به محکوم کردن ترور هنیه نشان ندادهاند، خشمگین است و دیپلماتهای ایرانی میگویند هیچ نشانهای نمیبینند که اسرائیل بخواهد در توافق آتشبس جدید امتیازی بدهد. مقامات ایرانی همچنین میگویند ناتوانی شورای امنیت سازمان ملل در محکوم کردن ترور به صورت جمعی به این معنی است که جمهوری اسلامی چارهای جز اقدام نظامی یکجانبه ندارد.
با اینهمه پس از گذشت نزدیک به دو هفته از ترور و عدم پاسخ جمهوری اسلامی، مقامات این کشور تاکید بیشتری میکنند که رژیم ایران قصد تحریک به یک جنگ منطقهای یا ایجاد تلفات گسترده غیرنظامیان در داخل اسرائیل را ندارد.
از سوی دیگر، روزنامه «وال استریت ژورنال» روز یکشنبه چهارم اوت (۱۴ امرداد) گزارش داده بود جمهوری اسلامی به دیپلماتهای عرب اطلاع داده که نگران نیست اگر تلافی ترور اسماعیل هنیه منجر به شروع یک جنگ شود.