مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دوم سپتامبر (۱۱ شهریورماه) در مصاحبه با شبکه «العربیه» با ابراز نگرانی از میزان ذخیره‌سازی اورانیوم غیرمجاز در ایران گفت که جمهوری اسلامی هنوز پاسخ‌های آژانس را نداده است.
وی در این مصاحبه گفت: «ما نیاز به تعامل هرچه سریع‌تر به منظور برقراری مجدد گفتگوهای سازنده جهت برخورداری از تضمین‌های معتبر و تضمین‌های مربوط به ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران داریم. همانطور که می‌دانید نکاتی هنوز وجود دارد که آنها باید در موردش شفاف‌سازی کنند و پاسخ‌هایی را به آژانس بدهند که تا کنون نداده‌اند.»
گروسی افزود: «این انتظار در جامعه بین‌المللی وجود دارد و من خوشحالم که پاسخی از رئیس جمهور جدید ایران مبنی بر موافقت او با دیدار دریافت کرده‌ام و باید سعی کنیم این کار را در زمان مناسب انجام دهیم. امیدوارم که زمان مناسب برای او [پزشکیان] هرچه زودتر فراهم شود.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد زمان احتمالی دیدار با پزشکیان توضیح داد: «فکر می‌کنم که در آینده نه چندان دور اتفاق بیفتد وگرنه بی‌فایده خواهد بود. ما قادر به ملاقات خواهیم بود. من آماده‌ام که به تهران آمده و به گفتگوها ادامه دهم و البته با رئیس جمهور جدید تعامل داشته باشم. همانطور که با رئیس جمهور پیشین [رئیسی] داشتم.»
گروسی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا خواست رژیم ایران بود تا مذاکرات با آژانس به تأخیر بیافتد و یا خود آژانس این تاخیر را ایجاد کرد، گفت: «نه، من فکر می‌کنم این نتیجه آشکار و طبیعی وقایعی بود که پس از مرگ رئیس جمهور و وزیر خارجه‌ای که با آنها در ارتباط منظم بودم رخ داد.»
او در ادامه توضیح داد، «این را فراموش نکنید که من در ماه مه به ایران سفر کرده و تبادلات مهم و اساسی را با امیرعبداللهیان و رئیسی داشتم… منطقی دیدم که تا زمان روی کار آمدن دولت جدید در ایران، امکان مذاکره برای رسیدن به نتایج قابل مشاهده وجود ندارد.»
علی خامنه‌ای: اگر می‌خواستیم سلاح هسته‌ای درست کنیم، نمی‌توانستند جلوی ما را بگیرند!
یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲
رهبر جمهوری اسلامی در جمع مدیران و کارکنان برنامه اتمی جمهوری اسلامی با طرح این پرسش که «چرا غربی‌ها به فعالیت‌های اتمی ایران گیر داده‌اند؟» گفت «ما روی مبنای اسلامی‌مان… pic.twitter.com/pK5L74h5Dq
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 11, 2023
عراقچی را می‌شناسم
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بخش دیگری عنوان کرد، «اکنون کابینه جدید تائید شده و وزیر خارجه‌ای را که انتخاب شده، من می‌شناسم و به او احترام می‌گذارم. عراقچی کسی است که مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران بوده و به همه جزئیات این روند آگاه است. بنابراین همانطور که گفتم به دنبال تعامل مجدد با آنها در اسرع وقت هستم.»
گروسی همچنین با اشاره به گزارش سه ماهه خود درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی گفت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از طریق بازرسان خود که در تمامی تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در ایران حضور دارند و کار می‌کنند، به نظارت خود ادامه می‌دهد. ما در حال بررسی روند غنی سازی ۶۰، ۲۰ و ۵ درصد هستیم و چیزی که دیدیم این است که این روند ادامه دارد.»
وی در ارتباط با افزایش سطح غنی‌سازی در سایت‌های اتمی زیرزمینی ایران توضیح داد: «آنها به غنی‌سازی اورانیوم با حجمی بین ۷ تا ۹ کیلوگرم در ماه با موجودی تقریباً ۱۷۰ کیلوگرم از این مقدار و در سطوح پایین‌تر بسیار بیشتر، ادامه می‌دهند. من همه اینها را به صورت منظم به شورای حکام آژانس گزارش می‌کنم و با توجه به نشست آتی شورای حکام، این کار را خواهم کرد.»
بازرسی بخشی از کار آژانس است
مدیرکل آژانس در پاسخ به پرسشی در مورد افزایش نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران گفت: «ما معتقدیم که هم در فناوری در قالب آخرین نسل اولترا سانتریفیوژها و هم در میزان ذخایر مواد هسته‌ای افزایش وجود دارد و با توجه به پیشرفت‌ها در سایر حوزه‌های مرتبط به برنامه هسته‌ای در ایران به نظارت بیشتری نیاز است… بنابراین ما با ایران گفتگو می‌کنیم تا چه اقدامات دیگری غیر از مواردی که ایران متعهد و موظف است، انجام بدهد؛ زیرا این بخشی از کار بازرسی عادی آژانس است. معتقدیم که مسائلی مانند نصب سانتریفیوژها، استخراج و غنی‌سازی اورانیوم و سایر مسائلی که برای تعیین توانایی‌ها در حال حاضر بسیار مهم است و دقیقاً بخشی از گفتگویی است که ما با دولت قبلی داشته و باید با دولت جدید هم داشته باشم.»
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که پنجشنبه ۲۹ اوت (هشتم شهریورماه) منتشر شد، ذخایر اورانیوم ممنوعه در ایران با غلظت ۶۰ درصد (نزدیک به غلظت مورد نیاز برای ساخت تسلیحات) به حدود ۱۶۵ کیلوگرم رسیده است.
اگرچه مقامات جمهوری اسلامی براساس فتوای علی خامنه‌ای مبنی بر «حرام بودن» ساخت سلاح اتمی ادعا می‌کنند برنامه‌های هسته‌ای ایران «صلح‌آمیز» است اما مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها هشدار داده «به غیر از کشورهایی که دارای تسلیحات هسته‌ای هستند، هیچ کشور دیگری بجز ایران اورانیوم غنی شده به این شکل و در این اندازه تولید نمی‌کند.»
گزارش تازه آژانس نشان می‌دهد که در سه ماهه گذشته هیچ پیشرفتی در چند مشکل قدیمی که روابط بین آژانس و تهران را تیره کرده از جمله ممانعت رژیم ایران از حضور بازرسان متخصص آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حوزه غنی‌سازی و ناتوانی رژیم در توضیح آثار اورانیوم در سایت‌های اعلام نشده حاصل نشده است.
یکی از اختلافات اصلی آژانس با جمهوری اسلامی، عدم شفافیت درباره علت کشف ذرات اورانیوم غیرمجاز در چند سایت اعلام نشده است اما مسئولان نظام ادعا می‌کنند «ارزیابی‌های آژانس مبتنی بر اسناد جعلی ارائه شده توسط اسرائیل است!»
جمهوری اسلامی: ارزیابی‌های آژانس مبتنی بر اسناد جعلی ارائه شده توسط اسرائیل است!
-نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین با رد گزارش‌ها در مورد «عدم همکاری» با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا کرد، «ارزیابی‌های آژانس از فعالیت‌های اتمی ایران مبتنی بر… pic.twitter.com/uB6qZ5uECc
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) March 12, 2024
رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی دهم شهریور ۱۴۰۳ در واکنش به گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای غیرقانونی در ایران مدعی شد، «هیچ انحرافی در برنامه هسته‌ای ما نیست و ما اختیار داریم بازرسی را بپذیریم یا نپذیریم و از ورودشان به کشور جلوگیری کنیم».
محمد اسلامی با بیان اینکه «ما توسط آژانس نظارت می‌شویم و دوربین‌ها و بازرس‌ها روزانه و سرزده و به صورت مرتب فعالیت‌های ما را زیر نظر دارند» عنوان کرد، «قطع دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دوربین‌های بازرسی در سایت‌های هسته‌ای ایران با برجام مرتبط است چرا که براساس مفاد برجام وقتی طرف مقابل تعهداتش را انجام ندهد ما هم باید تعهدات خود را کاهش دهیم.»
وی با اشاره به احتمال سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تهران افزود: «رویکرد سازمان انرژی اتمی در دولت چهاردهم تفاوتی با دولت‌های قبلی نخواهد کرد چرا که «ما برنامه‌محور حرکت می‌کنیم و در مقابل تکالیف برنامه‌ای پاسخگو هستیم.»
در نشست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بررسی روند اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ مرتبط با فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی بر اساس برجام که ۲۵ ژوئن (چهارم تیرماه) برگزار شد اروپایی‌ها به جمهوری اسلامی در مورد فعال کردن «مکانیسم ماشه» هشدار دادند.
توماس زانایسن نماینده آلمان و نیکلا دوریویه نماینده فرانسه در آن نشست خواستار بهره گرفتن و فعال ساختن «مکانیسم ماشه» در قبال رفتارهای جمهوری اسلامی شدند. آنها تأکید کردند که رژیم ایران در پنج سال گذشته مدام تعهدات برجامی خود را نقض کرده و عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگران‌کننده و گسترش غنی‌سازی، تعهد جمهوری اسلامی به مذاکرات مجدد را زیر سؤال می‌برد.
اینهمه در حالیست که بسیار بعید به نظر می‌رسد سیاست‌های اتمی جمهوری اسلامی با روی کار آمدن مسعود پزشکیان تغییر کند زیرا فعالیت‌های هسته‌ای حکومت مستقیم تحت اختیار علی خامنه‌ای و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیش می‌رود.
