بخش نخست لایحه بودجه ۱۴۰۴ امروز به مجلس شورای اسلامی ارائه شد. افزایش رقم درآمدهای نفتی و غیرنفتی، افزایش بودجه نظامی، و اصلاح یارانه انرژی با محوریت موضوع قیمت بنزین از موارد قابل توجه لایحه بودجه است.
مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم صبح امروز سه‌شنبه اول آبان‌ماه بخش نخست لایحه بودجه را به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد. همزمان متن لایحه بودجه نیز در رسانه‌های داخلی منتشر شده است.
منابع درآمد در لایحه بودجه سال آینده نسبت به امسال با افزایش روبرو شده است که مهمترین بخش‌های آن افزایش ۳۹ درصدی درآمدهای مالیاتی و افزایش ۳۲ درصدی درآمدهای نفتی است.
سهم دولت از کل صادرات نفت و گاز در سال آینده ۳۷/۵ درصد، معادل ۱۲۰۰ تریلیون تومان خواهد بود. همچنین سهم نیروهای مسلح از درآمدهای «صادرات نفت و گاز بودجه عمومی دولت» ۵۱ درصد خواهد بود.
درآمدهای مالیاتی که در سال ۱۴۰۳ رقمی معادل ۱۲ هزار و ۲۲۰ هزار میلیارد تومان بوده و در لایحه سال آینده با رشد ۳۹ درصد به ۱۷۰۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. درآمد حاصل از حقوق ورودی گمرک ۲۶۴ همت در نظر گرفته شده که افزایش ۸۵ درصد را نسبت به لایحه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد.
همچنین درآمد حاصل از نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ معادل ۱۵ میلیون و ۹۴۰ هزار میلیارد ریال بوده که برای سال ۱۴۰۴ معادل ۲۱ میلیون و ۷۰ هزار میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.
منابع حاصل از فروش و واگذاری اموال منقول و غیرمنقول دولت اما نسبت به بودجه سال ۱۴۰۳ با کماهش ۶۳ درصدی روبرو شده است.
یکی دیگر از بخش‌هایی که تغییر آن با افزایش درآمد دولت همراه است، افزایش تعرفه آب مشترکان است. بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۴ وزارت نیرو از طریق شرکت‌های آب و فاضلاب استانی سراسر کشور مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آب‌بها به‌ازای هر مترمکعب فروش آب شرب تا الگوی مصرف آب برای مشترکین خانگی آب، مبلغ ۲ هزار ریال و به ازای هر مترمکعب فروش آب شرب بالاتر از الگوی مصرف آب برای مشترکین خانگی آب مبلغ ۴ هزار ریال از مشترکان خانگی و غیرخانگی دریافت و به حساب شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نزد خزانه‌داری کل کشور واریز کنند.
افزایش درآمدها که یکی از خواسته‌های عمومی حقوقبگیران بوده اما چندان مورد توجه دولت قرار نگرفته است. بر اساس بخش اول لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، حقوق بازنشستگان، وظیفه‌بگیران، مشترکان صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشکری و سایر صندوق‌های بازنشستگی وابسته به دستگاه‌های اجرایی در سال ۱۴۰۴ به میزان ۲۰ درصد افزایش می‌یابد. در بخش دیگری از لایحه آمده که حداقل مبلغ مندرج در حکم کارگزینی و قرارداد ماهانه ۱۲ میلیون تومان تعیین شده است.
حداقل حکم حقوق بازنشستگان نیز رقم ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تعیین شده است. در شرایطی که رقم خط فقر در ابتدای پاییز و شش ماه مانده به آغاز بودجه ۱۴۰۴، معادل ۳۴ میلیون تومان تعیین شده بود، رقم تعیین شده برای حداقل حقوق بازنشستگان کمتر از یک سوم رقم خط فقر است!
دولت همچنین در لایحه بودجه آورده که در سال آینده حقوق دریافتی تا سقف ۲۴ میلیون تومان ماهانه، معاف از پرداخت مالیات بر درآمد شود.
مسعود پزشکیان پیش از ارائه لایحه بودجه به مجلس در شبکه «ایکس» نوشت: «لایحه بودجه در راه مجلس است. تلاش شده بودجه با نظر اقتصاددانان، اساتید دانشگاه، کمیسیون‌های اقتصادی مجلس و کارشناسان خبره دولت واقع‌بینانه تنظیم شود. مهمترین وجه تمایز بودجه جاری یکپارچگی، شفافیت و جامعیت آن است. امیدواریم با دقت و حسن نظر مجلس، لایحه در اسرع وقت بررسی شود.»
لایحه #بودجه در راه مجلس است. تلاش شده بودجه با نظر اقتصاددانان، اساتید دانشگاه، کمیسیون‌های اقتصادی مجلس و کارشناسان خبره دولت واقع‌بینانه تنظیم شود. مهمترین وجه تمایز بودجه جاری یکپارچگی، شفافیت و جامعیت آن است.
امیدواریم با دقت و حسن نظر مجلس، لایحه در اسرع وقت بررسی شود.— Masoud Pezeshkian (@drpezeshkian) October 22, 2024
او در سخنانی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه تقویت بنیه دفاعی از جمله اولویت‌های اصلی دولت است گفته که این موضوع در ارقام بودجه نیز در نظر گرفته شده است.
در لایحه بودجه سال جاری، ۱۳۴ هزار میلیارد تومان برای تقویت بنیه دفاعی در نظر گرفته شد و قرار شد این مبلغ از محل تحویل نفت خام به نیروهای مسلح تأمین شود.
او همچنین در سخنان خود ادعا کرده که «تلاش شده بودجه با نظر اقتصاددانان، اساتید دانشگاه، کمیسیون‌های اقتصادی مجلس و کارشناسان خبره دولت واقع‌بینانه تنظیم شود. مهمترین وجه تمایز بودجه جاری یکپارچگی، شفافیت و جامعیت آن است.»
مسعود پزشکیان بر لزوم اصلاح در نظام ارزی و یارانه سوخت اشاره کرد و قیمت تمام شده هر لیتر بنزین را هشت هزار تومان اعلام کرد. برخی این سخنان را پیش‌درآمدی بر افزایش قیمت بنزین ارزیابی می‌کنند.
وی گفته «میزان مصرف بنزین در سال جاری حدود ۴۰ درصد بالاتر از سال ۱۳۹۸ می‌باشد، این در حالی است که رشد جمعیت و درآمد ملی بسیار کمتر از این است.»
رئیس دولت چهاردهم در ادامه گفت: «امروز هزینه تمام شده بنزین بدون لحاظ قیمت نفت که شامل هزینه پالایش هزینه حمل فرآورده و هزینه جایگاه دارد حدود ۸۰۰۰ تومان می‌باشد.»
پزشکیان افزود: «در صورت ادامه وضع موجود در سال آینده باید ۱۳۰ هزار میلیارد تومان واردات بنزین انجام شود و هر لیتر بنزین وارداتی بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان هزینه دارد.»
پزشکیان هزینه تمام شده هر لیتر بنزین را هشت هزار تومان اعلام کرد
مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم امروز سه‌شنبه اول آبان‌ماه در سخنانی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد «قیمت تمام شده هر لیتر بنزین بدون احتساب قیمت نفت هشت هزار تومان است.»
مسعود پزشکیان که برای تقدیم بخش… pic.twitter.com/aVGma8Adin— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 22, 2024
حمید پورمحمدی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در نشست خبری خود پس از ارائه لایحه بودجه اعلام کرد «اگر مصرف بی‌رویه بنزین ادامه پیدا کند باید از پول کارمند، گندم و… کم کنیم و پول بنزین بدهیم.»
افزایش قیمت بنزین در دولت ابراهیم رئیسی نیز مورد بحث قرار داشت اما به دلیل تجربه اعتراضات سال ۹۸، اقدام عملی برای افزایش قیمت بنزین در دولت پیشین صورت نگرفت. جمهوری اسلامی روز جمعه ۲۴ آبان ۹۸ با اعلام سهمیه‌بندی جدید بنزین، قیمت این کالای اساسی را یک‌شبه ۲۰۰ درصد افزایش داد. با افزایش سه برابری قیمت بنزین اعتراضاتی گسترده در ایران رقم خورد.
رئیس دولت چهاردهم به تازگی هم گفته بود که «هیچ منطقی وجود ندارد که بنزین را با دلار آزاد بخریم و با سوبسید به مردم بفروشیم.»
مسعود پزشکیان پس از آنکه به عنوان رئیس دولت چهاردهم و پیروز انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد، در گفتگویی با وبسایت علی خامنه‌ای به ناترازی بنزین اشاره کرده و گفته بود که «در حال حاضر برای خرید بنزین، هشت میلیارد دلار پول پرداخت می‌شود. یعنی بنزین را حدود ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان می‌خریم، بعد ۱۵۰۰ تومان می‌فروشیم. خب تا کجا می‌توانیم این کار را بکنیم؟»
در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری نیز علی عبدالعلی‌زاده رئیس ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان در یک کنفرانس خبری در خبرگزاری «ایرنا» با اشاره به ارقام ۲۵ و ۵۰ هزار تومان برای هر لیتر بنزین، گفته بود «هر قیمتی که برای بنزین کارشناسی شود، خواهید دید که آنچنان با آرامش و همکاری مردم جا می‌افتد!»
پیش از این و در اواخر شهریورماه نیز علی‌اصغر نخعی‌راد نماینده مشهد و عضو کمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی از افزایش بنزین «به گونه‌ای که تحت فشار اقتصادی قرار نگیرند و تاثیرات تورمی زیادی بر اقتصاد نداشته باشد» خبر داد. این نماینده مجلس شورای اسلامی اعلام کرد رقم افزایش بین ۱۵ تا ۲۰ درصد و کمتر از نرخ تورم خواهد بود و از مردم خواست به شایعات توجه نکنند و به تصمیمات قانونی مجلس اعتماد کنند.
در آنسو اما افزایش قیمت بنزین بطور مستقیم و غیرمستقیم بر افزایش قیمت همه کالاها و خدمات اثر خواهد گذاشت و به عاملی برای تحریک تورم تبدیل خواهد شد. در چنین شرایطی و با توجه به قرار داشتن بیش از ۶۰ درصد از جمعیت کشور زیر خط فقر و مشکلات معیشتی انباشته شده، بسیاری از کارشناسان نسبت به افزایش قیمت بنزین در شرایط کنونی هشدار می‌دهند.
با توجه به اینکه کسری بودجه امسال و تا پایان سال جاری بیش از ۸۰۰ هزار میلیارد تومان عنوان شده به نظر می‌رسد شاید دولت پزشکیان در صورت پذیرش جامعه حتی تا پیش از پایان سال ناچار به افزایش قیمت بنزین شود تا بخشی از کسری بودجه را پوشش دهد.
