رهبران و مقامات ارشد دولتهای عربی و اسلامی به ریاض رفتهاند تا روز دوشنبه ۱۱ نوامبر (۲۱ آبانماه) با هدف «مقابله با تشدید تنش اسرائیل در منطقه» و حمایت از تلاشها برای راه حل دو کشوری «نشست اضطراری» برگزار کنند، اما مسعود پزشکیان به این نشست فرستاده نشد و محمدرضا عارف را بجای او به عربستان فرستادند.
عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز روز یکشنبه در نشست وزرای خارجه دولتهای عربی و اسلامی حضور نداشت و کاظم غریبآبادی معاون بینالملل وزارت خارجه در این نشست شرکت کرد.
منابع نزدیک به دولت مدعی شدند، پزشکیان یکشنبه ۲۰ آبان در تماس تلفنی با بن سلمان ولیعهد عربستان گفته که به علت «تراکم امور اجرایی» نمیتواند به ریاض برود اما برخی منابع گزارش دادند علاوه بر کشمکشها و اختلافات داخلی رژیم بر سر رابطه با عربستان سعودی، تلاشهای ریاض برای عادی ساختن روابط با اسرائیل و محور قرار گرفتن سعودیها برای حل مسئله فلسطین در میان کشورهای اسلامی منطقه از جمله عواملی است که سبب شد پزشکیان را به ریاض نفرستند.
روزنامه «دنیای اقتصاد» درباره اینکه چرا پزشکیان به نشست اضطراری ریاض نرفت مینویسد، در حالی که جمهوری اسلامی بر «برگزاری رفراندوم» با حضور تمامی ساکنان فلسطین تأکید کرده و همزمان آن را با ملاحظات نظامی و امنیتی خود در خصوص مبارزه با اسرائیل ترکیب میکند، ریاض بر «راه حل دو دولتی» بدون خصومت نظامی و اینکه اسرائیل بخشی از پروژه ادغام خاورمیانه جدید است، تأکید میکند.
با اینهمه اما در رویدادی که «کمسابقه» توصیف شده، فیاض الرویلی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح عربستان روز یکشنبه ۲۰ آبان به تهران رفت و با علی باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی دیدار کرد.
وزارت دفاع عربستان اعلام کرد دو طرف در این دیدار درباره «توسعه روابط دوجانبه در زمینه نظامی و دفاعی به گونهای که به ارتقای امنیت و ثبات در منطقه کمک کند» گفتگو کردند.
منابع نزدیک به سپاه پاسداران در ایران نیز گزارش دادند طرفین در مورد «تقویت روابط و همکاریهای دفاعی و نظامی» به گفتگو پرداختند.
هرچند مقامات ارشد نظامی جمهوری اسلامی و عربستان سعودی در رویدادی کمسابقه درباره «تقویت روابط و همکاری دفاعی و نظامی» صحبت میکنند اما به نظر میرسد این دیدار و گفتگو بیشتر از آنکه مربوط به «همکاری» باشد، در ارتباط با پیشگیری از تشدید تنش و نزاع باشد.
با اینکه حکومت ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین، طی یک سال گذشته برای کاهش اختلافات و بهبود روابط سیاسی خود گام برداشتند اما تعارض منافع میان آنها به ویژه در مورد مسائل امنیتی و جایگاه منطقهای مرتبط با ارکان قدرتساز که برای رژیم ایران جنبه ایدئولوژیک دارد، از موانع اصلی برای عادی شدن روابط جمهوری اسلامی و عربستان سعودی به عنوان «مرکز جهان اسلام» به شمار میرود.
بعد از توقف پنچ سال جنگ عربستان با حوثیهای مورد حمایت جمهوری اسلامی، رهبران ریاض ترجیح دادند خود را مستقیم درگیر موشکپرانی حوثیها به کشتیهای تجاری و نفتکشها در دریای سرخ نکنند. در مقابل، تهدیدها از سوی جمهوری اسلامی و نیابتیها علیه عربستان سعودی کاهش قابل توجهی یافت.
برای سعودیها که در مسیر پیشرفتهای چشمگیر اقتصادی گام بر میدارند، هیچ موضوعی به اندازه ثبات و امنیت ضرورت و اهمیت ندارد به ویژه آنکه موضوع عادیسازی روابط با اسرائیل نیز در چشمانداز سیاسی عربستان تعریف شده و این موضوعی حیاتی است که در نقطه مقابل منافع حکومت ایران قرار دارد؛ تا جایی که علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی عملیات تروریستی «هفت اکتبر» ۲۰۲۳ علیه اسرائیل را اقدامی منطقی میداند که یک «توطئه بزرگ بینالمللی را خنثی کرد!»
اشارهی خامنهای به «توطئه بزرگ بینالمللی»، نزدیکی اعراب و اسرائیل و «پیمان ابراهیم» است که با ابتکار و تلاش دولت اول دونالد ترامپ شکل گرفت. اکنون با انتخاب مجدد ترامپ به ریاست جمهوری ایالات متحده، رژیم ایران بیش از پیش خود را در تنگنایی میبیند که امید داشت با آمدن کامالا هریس و استقرار حزب دموکرات آمریکا در کاخ سفید و تداوم سیاستهای دولت جو بایدن، گشایش پیدا کند.