رئیس کمیسیون فرش اتاق بازرگانی ایران خبر داده که تولیدکنندگان فرش در هند طرح و نقشه فرش بختیاری ایرانی را کپی کرده اما به اسم «فرش بختیاری هندی» به بازار عرضه می‌کنند. پیشتر گزارش‌هایی درباره مهاجرت طراحان فرش ایرانی و جذب آنها در بازار فرش دیگر کشورها منتشر شده بود.
مرتضی حاجی آقامیری رئیس کمیسیون فرش اتاق بازرگانی ایران اعلام کرده هندی‌ها از طرح و نقش و اسم مناطق ما استفاده می‌کنند اما نمی‌گویند این فرش ایرانی است، بلکه می‌گویند این فرش بختیاری هندی است.
رئیس کمیسیون فرش اتاق بازرگانی ایران افزوده که به علت شرایط تحریم، برخی فرش‌های بافت ایران نیز به اسم فرش پاکستانی صادر می‌شوند اما چون ارزیاب‌های آمریکایی به فرش ایرانی مسلط هستند در نتیجه صادرات فرش ایران به آمریکا با نام دیگری امکان‌پذیر نیست.
به گفته مرتضی حاجی آقامیری حجم صادرات فرش ایرانی به شکل قابل توجهی کاهش یافته است: «میزان صادرات فرش ایرانی از ۴۲۶ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ به ۳۷ میلیون دلار در سال ۱۴۰۲ رسیده است.»
او گفته به دلیل از دست رفتن بازارهای مختلف برای تاجران ایرانی بر اثر تحریم‌های غرب و ممانعت جمهوری اسلامی از پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، میزان صادرات فرش ایران به اروپا و آمریکا در سال ۱۴۰۰ به کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار رسید و پیش‌بینی شده این کاهش ۹۰ درصدی از آخرین سال اجرای برجام تا سال ۱۴۰۲، در سال ۱۴۰۳ کمتر هم بشود.
رئیس کمیسیون فرش اتاق بازرگانی ایران همچنین گفته «در حال حاضر تنها ژاپن، امارات، آلمان، انگلستان و پاکستان خریدار فرش ایران‌اند. پاکستان فرش‌هایی را که امکان صادرات مجدد دارد از ایران می‌خرد و با عوض کردن اسناد، فرش را به آمریکا می‌فرستد. اما هندی‌ها اگرچه از طرح و نقش و اسم مناطق ما استفاده می‌کنند، نمی‌گویند این فرش ایرانی است، بلکه می‌گویند این فرش بختیاری هندی است. ۴۴ درصد صادرات فرش جهان به آمریکا است که ایران هیچ سهمی در آن ندارد.»
رئیس کمیسیون فرش اتاق بازرگانی ایران از بی‌توجهی جمهوری اسلامی به صنعت فرش ایران به عنوان یکی از میراث‌های باستانی و هنر ملی ایرانیان انتقاد کرده و سیاست‌های دولت را در رکود این صنعت موثر دانسته است.
از سوی دیگر با وجود کاهش صادرات و با توجه به اشباع بازار داخل از فرش‌های ارزان‌قیمت بافت دیگر کشورها، اما دولت مدعی افزایش بافت فرش در داخل کشور است. این تناقض آماری از سوی مرتضی حاجی آقامیری مورد اشاره قرار گرفته است: «در حالی که صادرات ما به‌شدت در حال کاهش است، آمارهای مرکز ملی فرش معمولا هر ساله رو به افزایش است. وقتی شرایط صادراتی ما این چنین است، چگونه تولید افزایش یافته است؟ سال ۱۴۰۰ گفتند ۳/۳ میلیون مترمربع تولید فرش داشتیم و در سال ۱۴۰۲ هم اعلام شد که به ۳/۹ میلیون مترمربع رسیده است، اما من چندان به این آمار اعتماد ندارم، چون مرکز ملی فرش اصلا سه ماه است که رئیس ندارد.»
این فعال صنفی همچنین گفته هزینه بافت فرش در مناطق مختلف ایران بر اساس روش بافت و مواد اولیه مورد استفاده متفاوت است: «ما از فرش ارزان قیمت متری ۲ میلیون داریم، تا فرش‌هایی که به متری ۸۰۰ میلیون تومان می‌رسند و مربوط به قم هستند. تفاوت‌ها در تکنیک بافت و مواد اولیه است. فرشی که تمام ابریشم است مسلماً مواد اولیه گران‌تری دارد. فرش ریزبافت‌تر اجرت بافت آن قابل مقایسه با فرش‌های دیگر نیست. فرش شهری با عشایری از نظر روش تولید متفاوت هستند.»
فرش دستباف ایرانی که در سال‌های نه چندان دور شهرتی جهانی داشت، با مدیریت جمهوری اسلامی نه تنها بازارهای جهانی را از دست داده بلکه این صنعت رو به نابودی گذاشته است. طراحان فرش ایرانی، رفوکنندگان و بافندگان طی چند سال گذشته به کشورهای دیگر از جمله ترکیه مهاجرت کرده‌اند.
عبدالله بهرامی مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف دی‌ماه ۱۴۰۰ گفته بود بزرگترین طراحان فرش دستباف را در ایران داریم ولی همه آنها در حال رفتن به ترکیه هستند چون حمایت نمی شوند.
احمد کریمی اصفهانی عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران با تأیید این خبر گفته بود که ترکیه در فراخوانی، از طراحان و بافندگان ایرانی دعوت به همکاری کرد که این موضوع باعث مهاجرت برخی طراحان فرش به ترکیه شده است.
جمهوری اسلامی حتی از مدیریت بازار فرش داخلی نیز ناتوان بوده است بطوریکه برخی فرش‌های افغانستانی به عنوان فرش ایرانی در بازار داخل به فروش می‌رسند.
مصائب فرش ایرانی یکی دوتا نیست؛ جولان فرش‌های بی‌کیفیت افغانستانی به نام فرش ایرانی
تابستان امسال مرتضی حاجی آقامیری در اینباره گفته بود «در سه سال اخیر شاهد شدت گرفتن تعداد فرش‌های قاچاق افغانستانی در ایران هستیم» و افزوده بود «واردات فرش از مرزهای شرقی به کشور خیلی ساده است، یک مقداری هم فرش از پاکستان وارد کشور شد که روند آن ادامه‌دار نبود.»
وی این موضوع را که «یک تولیدکننده فرش در افغانستان تعهد کند که شما هر تعدادی فرش لازم دارید من ۴۸ ساعت دیگر در تهران تحویل شما می‌دهم» را روند نگران‌کننده‌ای دانسته و تأکید کرده بود «در نظر داشته باشید ما بخواهیم بار تجاری هم بفرستیم ۴۸ ساعته به مقصد نمی‌رسد که این افراد این ادعا را در مورد واردات غیرقانونی فرش دارند.»
حاجی‌آقامیری توضیح داده بود که «در برخی موارد فرش افغانستانی به نام فرش ایرانی به فروش می‌رسد که اینهم خودش تخلف دیگری است و دلیلش هم مسئله جذابیت فرش‌های افغانستانی به خاطر قیمت پایین است.»
رئیس موزه فرش ایران نیز ۸ خرداد در مورد فروش فرش افغانستان با برچسب ایرانی در داخل کشور به مردم گفته بود: «پیشتر فرش چینی و افغان را در خارج از ایران با عنوان فرش ایرانی می‌فروختند حالا کار به جایی رسیده که فرش افغان را در داخل ایران به اسم فرش دستباف ایرانی به خودمان می‌فروشند.»
وی ضمن انتقاد از وضعیت نابسامان فرش ایرانی تاکید کرده بود: «فرش متولی زیادی در بخش دولتی و خصوصی دارد از جمله اتحادیه‌ها، اصناف، اداره کل استان‌ها، همه به نوعی دست اندرکاران فرش محسوب می‌شوند اما روزانه صدها قطعه فرش افغان به صورت قانونی از زابل وارد می‌شود و در بازار تهران برچسب می‌خورد و به نام فرش ایرانی فروخته می‌شود و با اینهمه متولی که در صنعت فرش وجود دارد هیچکس جلوی این اقدام را نمی‌گیرد.»
مسعود سپهرزاد رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان فرش دستباف تهران نیز در ۲۲ خرداد امسال با اعلام اینکه قاچاق فرش دستباف به ایران تنها از مبدأ افغانستان صورت می‌گیرد به خبرگزاری «ایلنا» گفته بود: «برای دیگر کشورهای تولیدکننده این کالای قاچاق به ایران صرفه اقتصادی ندارد و فرش دستباف کشوری مانند ترکیه بازارهای خود را در جهان دارد.»
مسعود سپهرزاد درباره فروش فرش‌های افغانستانی در بازار فرش ایران توضیح داده بود: «متاسفانه این موضوع دیگر تازگی ندارد و چهار سالی می‌شود که این فرش‌ها در ابعاد ۳ تا ۱۲ مترمربعی در بازار ایران ظاهر شده‌اند.»
به گفته رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان فرش دستباف تهران، کاسبان بازار فرش که جواز کسب از اتحادیه دارند این فرش‌ها را نمی‌فروشند و فروش آنها در بازار قانونی نیست به همین دلیل بیشتر این فرش‌ها در فضای مجازی بطور ویژه اینستاگرام به فروش گذاشته می‌شود.
