تأمین نهاده‌های دامی به دلیل عدم تخصیص ارز دچار بحران شده و اقلام نهاده بار دیگر با افزایش قیمت در بازارهای داخلی روبرو شده است. افزایش قیمت نهاده‌ها سبب افزایش قیمت انواع گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات خواهد شد.
اسحاق بندانی عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران اعلام کرده که چرخه تأمین نهاده‌ها از مسیر استراتژیک بنادر شمالی، به دلیل توقف غیرمتعارف در تأمین ارز، با اختلال جدی مواجه شده است.
این فعال صنفی تأکید کرده اختلال در تأمین ارز سبب کاهش جریان ورود نهاده‌هایی مانند جو دامی شده است: «با توجه به اینکه سالانه بیش از ۶۰ درصد جو دامی و ۲۰ درصد ذرت وارداتی کشور از طریق بنادر شمالی تأمین می‌شود، قطعاً توقف فرآیند تأیید ارز در وزارت جهاد کشاورزی از یک سو، و شایعه توقف صادرات جو و ذرت روسیه از ماه آینده از سوی دیگر، نقش بسزایی در ایجاد کمبود نسبی در بازار ایفا کرده است.»
این عضو هیئت نمایندگان افزوده «این روند علاوه بر ایجاد کمبود، باعث حذف فعالیت شرکت‌های کوچک و متوسط در بازار تأمین نهاده‌ها خواهد شد و در نهایت به بازگشت انحصار در این بازار کلیدی منجر می‌شود.»
افشین دادرس، مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک نیز هفته گذشته از افزایش قیمت جو به عنوان یکی از مواد اولیه مورد تیاز برای تولید گوشت قرمز خبر داده و گفته بود «از حدود یک ماه و نیم گذشته عرضه جو در بازار به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده و قیمت جو افزایش پیدا کرده بطوری که پیش از این هر کیلو جو با قیمت‌های ۹۸۰۰ تا ۱۰ هزار و ۱۰۰ تومان در بازار عرضه می‌شد اما اکنون قیمت جو در بنادر به ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان افزایش یافته است.»
توضیحات این فعال صنفی نشان می‌داد افزایش قیمت جو سبب افزایش هزینه تولید گوشت قرمز شده و قیمت این محصول را نیز بیش از پیش افزایش می‌دهند.
افشین دادرس درباره شرایط کنونی بازار دام ایران هم گفته بود که «از یک طرف با انباشت دام در کشور مواجه هستیم و از سوی دیگر با کاهش قدرت خرید مردم روبه‌رو شده‌ایم و این عوامل مانع افزایش قیمت دام شده و به کاهش حاشیه سود دامدار انجامیده است.»
مدیر عامل اتجادیه مرکزی دام سبک افزوده بود «اگر در این شرایط تقاضا افزایش پیدا کند قیمت‌ها بالا می‌رود و از آنجا که ماه رمضان و نوروز را در پیش داریم، این دو رویداد می‌تواند به افزایش تقاضا و به دنبال آن افزایش قیمت بینجامد.»
«باشگاه خبرنگاران جوان» وابسته به صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز در گزارشی به موجی از افزایش قیمت در بازار گوشت در آستانه شروع ماه رمضان و در پیش بودن نوروز اشاره کرده است.
در این گزارش آمده که قیمت گوشت قرمز با وجود افزایش حجم واردات و انباشتگی دام در واحدهای دامداری در حال افزایش است بطوری که ران و سردست گوسفندی ۸۰۰ تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، ران و سردست گوساله ۷۰۰ تا ۹۵۰ هزارتومان ددر مراکز دولتی به فروش می‌رسد.
همچنین قیمت «دستوری» هر کیلو مرغ به بیش از ۱۰۰ هزار تومان، ران مرغ ۱۲۰ هزارتومان، سینه مرغ ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تومان، فیله مرغ ۲۰۰ هزار تومان و هر شانه تخم مرغ۱۴۰ هزار تومان است.
قیمت گوشت و مرغ و تخم‌مرغ در بسیاری از فروشگاه‌ها بیشتر از ارقام تعیین شده و دستوری از سوی دولت است.
در حالیکه برخی مقامات دولتی «واسطه‌ها» و «دلالان» را عامل افزایش قیمت گوشت و مرغ و تخم‌مرغ اعلام کرده‌اند که اکنون بر اساس توضیحات اسحاق بندانی، بجز اثرات تورم عمومی اقتصاد بر افزایش قیمت‌ها، کاهش توزیع و افزایش قیمت نهاده‌های دامی بر افزایش قیمت‌ها در بازار پروتئین موثر بوده است.
او تأکید کرده که «برخی واردکنندگان بیش از ۶ ماه است در انتظار تخصیص و تأمین ارز برای کالاهای وارداتی خود هستند، که حتی در سامانه بازارگاه عرضه شده‌اند.»
با توجه به واردات بخش قابل توجهی از نهده‌های دامی مورد نیاز کشور از بنادر شمالی، اسحاق بندانی گفته «کریدور شمال-جنوب به‌عنوان یکی از پروژه‌های استراتژیک اقتصادی ایران، تنها در صورتی به پتانسیل کامل خود دست خواهد یافت که مسیرهای تجاری از جمله بنادر شمالی به شکل بهینه فعال باشند. توقف یا کند شدن فرآیند مبادلات در این مسیر، عملاً توان رقابتی ایران در تجارت منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را کاهش می‌دهد.»
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران تأکید کرده که «انتظار می‌رود که دستگاه‌های نظارتی پیش از آنکه ترک فعل وزارت جهاد کشاورزی به بحرانی جدی در امنیت اقتصادی کشور تبدیل شود، به جریان امور ورود کنند و احتمال احیای انحصار توسط گروه‌هایی مانند سلاطین ذرت و نهاده‌ها را به دقت مورد بررسی قرار دهند.»
این فعال صنفی به مافیای چنگ انداخته بر وااردات نهاده‌های دامی اشاره کرده و گفته «حرف و حدیث‌ها در مورد روابط ویژه برخی افراد با دولت، شائبه‌هایی از رانت و تبعیض‌های خاص را در این حوزه ایجاد کرده است. چنین روابطی می‌تواند بر تصمیمات کلان اثر منفی بگذارد و نیازمند شفاف‌سازی و نظارت فوری است تا از آسیب به منافع ملّی جلوگیری شود.»
از سوی دیگر قطع مکرر برق و گاز در واحدهای تولیدی نیز خسارات هنگفتی برجای گذاشته که دامداری‌ها و مرغداری‌ها نیز در این رابطه مستثنی نبوده‌اند. در ماه‌های گذشته ویدئوهای زیادی از تلف شدن مرغ‌ها و جوجه‌ها در مرغداری‌ها به علت قطع طولانی برق منتشر شده است.
در آنسو باید تأکید کرد که با توجه به درآمدهای ناچیز اقشار حقوق‌بگیر و کاهش ارزش این درآمدها با افزایش فزاینده تورم، افزایش قیمت‌ها به معنای کاهش شدید مصرف به ویژه ددر میان خانوارهای کم‌درآمد است.
محمدرضا کلامی، دبیر اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور نیز ماه گذشته اعلام کرد که «سرانه ۱۶ کیلوگرم مصرف گوشت قرمز در سال ۸۹، در حال حاضر به زیر پنج کیلوگرم برای هر ایرانی رسیده است.»
احسان سلطانی اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی نیز به تازگی با محاسباتی نشان داده که قدرت خرید گوشت به نصف ۱۳۹۸ و یک-سوم دوران قاجار رسیده که با افزایش قیمت گوشت در سال آینده به شدت کاهش خواهد یافت.
احسان سلطانی در ادامه نوشته «۱۴۰۴ سال مصیبت و فلاکت مردم خواهد بود و غذا به شدت گران خواهد شد. کارگزار فاسد جز مصیبت و فلاکت برای مردم چیزی نداشته است. لعنت بر اینها و آنها که اینها را آوردند.»
او افزوده «نکته اینکه در چند دهه گذشته قدرت خرید غذا و گوشت به میزان قابل توجهی در جهان بالا رفته و در بسیاری اقتصادها بیش از دو برابر شده، اما در ایران یک‌سوم شده است. واقعیت این است که حکومت و ایادی آن و به تبع آنها دزدهای رسمی و رانتخورها مردم را با شوک‌های قیمت ارز و سرکوب دستمزدها غارت می‌کنند.»
احسان سلطانی تأکید کرده که «ذینفعان فساد و رانت شوک‌های قیمت ارز، عامل صعود قیمت ارز را تحریم‌ها عنوان می‌کنند.»
