همزمان با ۲۲ بهمن و سالروز پیروزی انقلاب ۵۷، اقتصاد ایران در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های تاریخی خود قرار گرفته و ارزش ریال ایران به سرعت در حال سقوط است. قیمتها در بازار ارز و طلا همچنان بر مدار صعود قرار دارند و اثرات روند افزایشی قیمت ارز طی هفته‌های گذشته بر دیگر بازارها از جمله بازار موبایل و لوازم خانگی نمایان شده است.
شب گذشته در حالی که حکومت در شهرهای مختلف به مناسبت ۲۲ بهمن مراسم نورافشانی و آتش‌بازی برپا کرده بود قیمت دلار مرز ۹۲ هزار تومان را نیز رد کرد.
قیمت هر دلار آمریکا در بامداد روز دوشنبه ۲۲ بهمن به ۹۲ هزار و ۶۶۰ تومان افزایش یافت. برخی صرافی‌ها اما حاضر به معامله دلار زیر قیمت ۹۳ هزار تومان نیستند.
هر یورو ۹۵ هزار و ۷۰۰ تومان، هر پوند بریتانیا ۱۱۴ هزار و ۷۶۰ تومان و هر درهم امارات ۲۵ هزار و ۴۵۰ تومان معامله شد.
هر سکه کامل طلا نیز در بامداد روز دوشنبه، ۷۸ میلیون و ۳۱۰ هزار تومان و هر گرم طلای ۱۸ عیار شش میلیون و ۵۵۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شد.
افزایش قیمت ارز به دو علت مشکلات ساختاری و تصمیمات تیم اقتصادی دولت پزشکیان، و همچنین انتظارات تورمی در حال افزایش است. بانک مرکزی نرخ بهره بانکی را افزایش داده که همین موضوع سبب افزایش قیمتها در بازارهای ارز و طلا به علت افزایش تقاضا در این بازارها خواهد شد.
از سوی دیگر خروج پول از بازار بورس هم سرعت گرفته بطوری که روز گذشته هزار میلیارد تومان پول حقیقی از بازار بورس خارج شد. همچنین آمارها نشان می‌دهد سه هزار میلیارد تومان پول نیز از صندوق های درآمد ثابت خارج شده است.
پول‌های خارج شده از بازار بورس و صندوق‌های درآمد ثابت همگی به سمت بازارهای ارز و سکه، به علت سوددهی بالا، سرازیر خواهند شد و در نتیجه افزایش قیمت ارز و طلا را تداوم می‌بخشند.
همچنین مواضع هفته گذشته علی خامنه‌ای درباره مخالفت با مذاکره با ایالات متحده و تکرار مواضعی همسو از سوی عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی پیام تداوم تحریم‌ها و تشدید بحران‌های اقتصادی را به اقتصاد ایران داده و طبیعی است که در این شرایط انتظارات تورمی افزایش و تلاش برای تبدیل کردن سرمایه ریالی به ارز و طلا افزایش پیدا کند.
وبسایت «تجارت نیوز» به نقل از کارشناسان اقتصادی نوشته «تا زمانی که اخبار سیاسی در بلاتکلیفی باشد، روند بازارهای مالی صعودی است و هیچ پیشنهادی نیز نمی‌توان برای ورود به بازارها داشت.»
از سوی دیگر به دلیل ادامه مشکلات عمیق ساختاری و نبود حکمرانی کارآمد اقتصادی، حتی در صورت آغاز مذاکرات بین جمهوری اسلامی و ایالات متحده، قیمت ارز پس از یک کاهش جزیی، بار دیگر مسیر افزایشی را طی خواهد کرد.
برخی ناظران باز گذاشتن فنر افزایش قیمت ارز و طلا را ابزاری از سوی تیم اقتصادی دولت پزشکیان، به عنوان موافقان مذاکره با ایالات متحده، ارزیابی می‌کنند تا به این شکل شخصیت‌ها و جریان‌های مختلف مذاکره در حکومت را تحت فشار قرار دهند تا برای جلوگیری از ورشکستگی اقتصادی به مذاکره با دولت دونالد ترامپ «رضایت» دهند و درباره مذاکره «وفاق» صورت بگیرد!
در مجموع چشم‌انداز کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی برای ماه‌های آینده چشم‌اندازی منفی همراه با رشد قیمتها و تشدید بحران‌های اقتصادی است.
کامران ندری، اقتصاددان معتقد است که «جهش‌های نرخ ارز و قیمت طلا و سکه در روزهای اخیر به شدت نامتعارف است. با هیچ منطقی نمی‌شود پذیرفت که چطور می‌شود ظرف یک روز سه-چهار هزار تومان بر روی نرخ دلار بیاید و سه-چهار میلیون تومان هم قیمت سکه افزایش یابد. من احتمال می‌دهم که بانک مرکزی تزریق ارز را کاهش داده باشد. اگر بانک مرکزی نتواند ارز تزریق کند، بازار آزاد هم واکنش نشان می‌دهد.»
این اقتصاددان تأکید کرده که «اکنون تورم و رکود وجود دارد و اگر وضعیت افزایش نرخ ارز و قیمت طلا به همین شکل ادامه یابد، افزایش شدید قیمتها خواهیم بود.»
ادامه افزایش شدید قیمتها در بازارهای مختلف کشور به علت افزایش قیمت ارز از سوی دیگر کارشناسان نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
احسان سلطانی اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی در کانال تلگرامی‌اش در مطلبی با عنوان «مردم نه استطاعت زندگی دارند نه مردگی» و با انتشار دو تصویر از آگهی فروش سنگ قبر قسطی و فروش گوشت با اقساط نوشته «این تصویر گویای وضعیت امروز مردم و اقتصاد ایران است. زمانی که هنوز مسابقه قیمت دلار راه نیفتاده بود مردم توان مصرف نداشتند.»
تعطیلی سراسری در ایران؛ بحران انرژی یا پیشگیری از انفجار قیمتها در بازار ارز و طلا؟
وی افزوده «در شرایط فقدان کشش مصرف نهایی، صعود قیمتها با فرمان حاکمیت توسط لباس شخصی‌های سفته باز و نوسان‌گیر انجام می‌شود. با این که انتظار افزایش حدود ۵۰ درصدی قیمتها در سال آینده می‌رود، چون مردم توان خرید ندارند، بسیاری از کالاها و خدمات همچنان بر مبنای دلار ۵۰ هزار تومان عرضه می شوند، و با این حال بازار در رکود تاریخی است.»
این تحلیلگر اقتصادی در ادامه افزوده «اقتصاد ایران با خرد و له کردن مردم با با ابزار افزایش قیمت دستوری دلار اداره شود. تناقض بزرگ وادادگی اقتصادی با شعار مقاومت حداکثری»!
افزایش قیمت کالاها و خدمات مختلف در پی افزایش چند ماهه و بی‌وقفه قیمت ارز از همین حالا هم آغاز شده است بطوری که حسین سادات حسینی رئیس کمیسیون تخصصی موبایل و لوازم جانبی اتاق اصناف ایران روز گذشته از رشد صعودی قیمت گوشی‌های موبایل موجود در بازار به دلیل افزایش قیمت دلار خبر داد.
به گفته حسین سادات حسینی «افزایش قیمت طبیعتا در بازار موبایل نیز مشهود است و ما با افزایش صعودی قیمت گوشی‌ها روبرو هستیم. آیفون ۱۶ که در هفته گذشته ۷۴ الی ۷۵ میلیون تومان بود اکنون به حدود ۹۰ میلیون تومان رسیده است.»
افزایش قیمت ارز در حالی با سرعت ادامه و ارز پول ملی نیز با سرعت در حال سقوط است که بانک مرکزی و وزیر اقتصاد سکوت اختیار کرده‌اند. بی‌اعتنایی تیم اقتصادی دولت پزشکیان به فاجعه‌ای که در بازار ارز و طلا در جریان است با انتقاد برخی خودی‌ها روبرو شده است.
وبسایت «نود اقتصادی» نزدیک به جریان اصولگرا در مطلبی با عنوان «فنر مجازی آقای فرزین در رفت!» نوشته «آبان سال ۱۴۰۲ آقای فرزین گفت اینکه می‌گویند فنر دلار فشرده شده و رها خواهد شد دروغ است و اصولا این فنر مجازی و عملیات روانی دشمن است! آن روز قیمت دلار ۵۰ تومان بود و حالا ۹۰ تومان! ایشان راست می‌گفت. فنر رها نشد، در رفت!»
محمدتقی فاضل میبدی فعال اصلاح‌طلب نیز روز گذشته در شبکه «ایکس» نوشته «آقایان همتی و فرزین شفاف با مردم بگویند عامل سقوط ریال چیست؟با معیشت مردم چه می کنید؟در این ۵ ماه سی هزار تومان گرانی دلارو سی میلیون تومان گرانی سکه داشتیم! آقای همتی! خارج دولت که بودی دغدغه شما حفظ ارزش ریال بود. با این فرمان کجامی روی؟عید مردم را تلخ نکنید. صدای اعتراض مردم را بشنوید.»
مهدی پازوکی، اقتصاددان نیز روز گذشته در گفتگو با وبسایت «اقتصادآنلاین» گفت «اگر دولت آقای پزشکیان که قرار بود مذاکره کند، نمی‌تواند این کار را انجام دهد، کنار بکشد. رابطه ما با آمریکا به نفع ما و به ضرر رقبای منطقه‌ای‌مان است.»
این اقتصاددان نزدیک به اصلاح‌طلبان نیز گفته «اقتصاد مردمی با شعار محقق نمی‌شود. اقتصاد مردمی یعنی امنیت برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فراهم شود. در حال حاضر، بیشتر حوزه‌های اقتصادی را به نهاد‌های خاص واگذار می‌کنیم.»
او همچنین درباره نتایج اقدامات سیاسی جمهوری اسلامی در اقتصاد کشور گفته «اکنون ایرانیان خارج از کشور به ایران نمی‌آیند و قرار‌های خود را در ترکیه می‌گذارند. این تقصیر حکومت است. وقتی شما دو تابعیتی‌ها را دستگیر می‌کنید، سیگنال منفی به اقتصاد می‌دهید. به جای ایران، اقتصاد ترکیه رونق می‌گیرد.»
