احمد رأفت – چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت مجمع عالی کاردینال‌ها برای انتخاب جانشین پاپ فرانسیس اول آغاز به کار کرد. این مجمع تا انتخاب رهبر جدید کلیسای کاتولیک با چهار رای‌گیری در روز به کار خود ادامه خواهد داد. البته اگر در روزهای نخست نام پاپ جدید از صندوق رای بیرون نیاید، در اولین یکشنبه کاردینال‌ها به مدت ۲۴ ساعت رای‌گیری را قطع خواهند کرد و به نیایش خواهد پرداخت.
مجمع کاردینال‌ها در نمازخانه سیستین برگزار می‌شود که در بین سال‌های ۱۴۷۷ تا ۱۴۸۰ در دوران پاپ سیکتوس چهارم ساخته شده است. این نمازخانه همه ساله میزبان چندصد هزار جهانگرد است که برای مشاهده و لذت بردن از نقاشی‌های دیواری و پرده‌های هنرمندان سرشناسی چون میکل‌آنژ، بوتیچلی، رافائل و پروجینو چند ساعت برای ورود به آن در صف می‌ایستند.
۲۵۲ کاردینال از پنج قاره در این مجمع حضور دارند، ولی تنها آنهائی که زیر ۸۰ سال سن دارند می‌توانند در رای‌گیری شرکت کنند. در این مجمع ۱۳۵ کاردینال حق رای دارند، ولی دو کاردینال به دلیل بیماری نتوانستند به رم سفر کنند. برای اولین بار، حداقل در ۵۰۰ سال گذشته، کاردینالی از ایران نیز در این مجمع حاضر است. کاردینال دومینیک ژوزف ماتیو اسقف اعظم تهران و اصفهان اگرچه بلژیکی است ولی کاتولیک‌های ایران را نمایندگی می‌کند.
دومینیک ژوزف ماتیو ۶۱ ساله در ژانویه سال ۲۰۲۱ میلادی به سمت اسقف اعظم تهران و اصفهان انتخاب شد و در دسامبر سال گذشته میلادی توسط پاپ فرانسیس به مقام کاردینالی ارتقاء پیدا کرد.
در آستانه برگزاری این مجمع، منابع مطلع در واتیکان گفتند که هنوز تفاهمی درباره جانشین پاپ فرانسیس وجود ندارد.
مجمع کاردینال‌ها در سال ۱۲۶۸ میلادی به مدت ۱۰۰۶ روز ادامه یافت و در سال ۱۲۷۱ با انتخاب پاپ گریگور دهم به کار خود پایان داد. این طولانی‌ترین مجمع کاردینال‌های تاریخ است. کوتاه‌ترین هم در سال ۱۵۰۳ تنها ۳۰ ساعت به طول انجامید و پس از دو بار رای‌گیری جولیو دوم را به عنوان پاپ جدید انتخاب کرد. نام خورخه ماریو برگولیو که پس از انتخاب نام فرانسیس اول را برای خود برگزید تنها پس از ۵ بار رای‌گیری از صندوق بیرون آمد.
پس از هر رای‌گیری، اوراقی که کاردینال‌ها نام کاندیدای خود را در کنار جمله‌ای به لاتین که ترجمه آن می‌شود «انتخاب من برای پاپ اعظم» (Eligio in Summum Pontificem) نوشته‌اند در یک بخاری چدنی سوزانده می‌شوند. اگر نامی دو سوم آرا را به دست آورده باشد، این اوراق همراه ماده‌ای سوزانده می‌شوند که دود سفید تولید می‌کند. دودی که کم و بیش در سراسر شهر رم که واتیکان در قلب آن قرار گرفته دیده می‌شود. در صورتی که هیچ کاندیدایی دو سوم آرا را به دست نیاورد، برای سوزاندن برگه‌ها از ماده دیگری استفاده می‌شود که دود سیاه تولید می‌کند. رای‌گیری کاملا مخفی است و کاردینال‌ها نباید نام کاندیدای مورد علاقه‌شان را با دست‌خط همیشگی خود بنویسند که قابل شناسائی باشد. آرا توسط دو نفر در ابتدا کنترل می‌شوند ولی حق اعلام نام‌ها را ندارند. این وظیفه بر عهده شخص سومی است که با صدای بلند نامی را که روی برگه نوشته شده می‌خواند.
فردی که به عنوان رهبر جدید کلیسای کاتولیک انتخاب می‌شود باید بلافاصله لباس خود را عوض کرده و ردای پاپ به تن کند. خیاط واتیکان از قبل این ردا را در چند سایز مختلف تهیه می‌کند که هر کسی به عنوان پاپ انتخاب شد، بتواند آن را بپوشد.
پاپ جدید بلافاصله باید نامی نیز برای خود انتخاب کند. اگر پاپ جدیدی نام یکی از رهبران قدیم را برگزیند، نشان از آن دارد که می‌خواهد کلیسا را بر پایه نظرات او رهبری کند و راه او را ادامه دهد. خورخه ماریو برگولیو نام فرانسیس را برای خود انتخاب کرد که قبلا هیچ پاپی انتخاب نکرده بود. قدیس فرانسیس فرزند یک خانواده ثروتمند بود که در جوانی روزی لباس‌های گران‌قیمت خود را در مرکز شیر آسیس درآورد و کاملا برهنه شد و سپس یک گونی بر تن کرد. او با این حرکت اعلام کرد که می‌خواهد از زندگی پر زرق و برق فاصله گرفته و با فقرا همدم شود. قدیس فرانسیس خصوصیت دیگری هم غیر از همدمی با فقرا داشت و آن توجه بسیار به طبیعت و حیوانات بود و روایت می‌شود که با حیوانات و گل و گیاه صحبت می‌کرد.
پاپ پس از انتخاب نام به ساختمان اصلی واتیکان خواهد رفت و در بالکن معروفی که مُشرِف به میدان سن پیتر است، پس از آنکه جانشین موقت پاپ قبلی جمله معروف «پاپ داریم» (Habemus Papam) را به لاتین گفت، ظاهر شده و دعای سنتی «شهر و جهان» (Urbe et Orbi) را در مقابل ده‌ها هزاز نفری که در میدان حضور دارند و صدها شبکه تلویزیونی و رادیوئی که مراسم را پوشش می‌دهند، خواهد خواند. این مراسم از ۸ قرن پیش بدون هیچ تغییری با همین آئین‌ها برگزار می‌شود. البته پاپ نباید لزوما کاردینال و یا یک روحانی باشد، بلکه هر مرد بالغی که غسل تعمید شده باشد می‌تواند به عنوان رهبر کلیسای کاتولیک انتخاب شود، اگرچه تا کنون این اتفاق نیفتاده است که یک شهروند غیرروحانی به این مقام برسد.
در تمام مدتی که کاردینال‌ها مشغول انتخاب پاپ جدید هستند، باید در محلی در نزدیکی نمازخانه سیستین به نام «خانه قدیس مارتا» زندگی کنند، حق خروج ندارند و حتی نمی‌توانند با کسی تلفنی صحبت یا از رادیو و تلویزیون استفاده کنند و یا روزنامه بخوانند. در این مدت تنها کسانی که وظیفه خدمات‌رسانی دارند و یا تیم‌های پزشکی، حق ورود به این حل را دارند. نتایج شمارش هر رای‌گیری نیز در پاکت‌های مهر و موم شده راهی آرشیو سرّی واتیکان می‌شود و تنها پاپ حق دارد اجازه انتشار آنها را بدهد که تا کنون هرگز این اتفاق نیز نیفتاده است.
قابل توجه اینکه در شرکت‌های شرط‌بندی نیز بلافاصله پس از مرگ پاپ فرانسیس در مورد جانشین او شرط‌بندی کرده‌اند! ۴۸ ساعت قبل از آغاز این مجمع، برپایه شرطبندی‌ها ۶ کاردینال شانس بیشتری برای جانشینی پاپ فرانسیس را دارند.
پیترو پارولین ایتالیائی وزیر خارجه کنونی واتیکان که دیپلماتی حرفه‌ای و بسیار میانه‌رو است، یکی از این ۶ نفر است.
یک ایتالیائی دیگر که از شانس زیادی برای جانشینی پاپ فرانسیس برخوردار است، ماتئو زپپی رئیس شورای اسقف‌های ایتالیاست. نظرات او از نظرات پاپ قبلی فاصله زیادی ندارند.
پییر باتیستا پیتزابلا نیز اسقف اعظم سرزمین مقدس یا بیت‌المقدس است. او دارای روابط بسیار خوبی هم با یهودیان و هم با مسلمانان است، اگرچه شدیدا مخالف سیاست‌های دولت کنونی اسرائیل است. انتخاب او می‌تواند روابط کلیسای کاتولیک با جهان اسلام را گسترش دهد.
اسقف اعظم فیلیپین، لوئیس آنتونیو تاگله، مهم‌ترین کاندیدای کلیسای کاتولیک از آسیا است. انتخاب این کاردینال فیلیپینی، در حقیقت ادامه سیاست‌های پاپ فرانسیس خواهد بود.
آفریقا نیز کاندیدای خود را برای جانشینی پاپ فرانسیس دارد. کاردینال فریدولین آمبونگو بسونگو از جمهوری دمکراتیک کنگو، در صورت انتخاب چهارمین پاپ از قاره آفریقا خواهد بود. البته قبلی‌‌ها بیش از ۱۵۰۰ سال پیش بر صندلی پیتر در واتیکان تکیه زده بودند. فریدولین آمبونگو بسونگو بسیار محافظه‌کار است و بارها از پاپ فرانسیس در رابطه با صحبت‌های او در مورد خانواده، همجنسگرائی و نقش زنان در کلیسا انتقاد کرده بود. این کاردینال آفریقائی چون محمود احمدی‌نژاد معتقد است که آفریقا همجنسگرا ندارد.
از آمریکا نیز نام دو کاردینال در این روزها بر سر زبان‌ها است: بلیز جوزف کوپیچ اسقف اعظم شیکاگو و جوزف ویلیام توبین اسقف اعظم نیوآرک در ایالت نیوجرسی. هر دو از مخالفان سرسخت سیاست‌های مهاجرتی دونالد ترامپ هستند. این دو کاردینال انتشار عکسی از دونالد ترامپ را با تاج و ردای پاپ از سوی کاخ سفید به شدت مورد انتقاد قرار داده و آن را بی‌احترامی به کلیسای کاتولیک و به ویژه شهروندان کاتولیک ایالات متحده خواندند.
