در شرایطی که شمارش معکوس برای فعال شدن احتمالی «مکانیسم ماشه» آغاز شده است، کمیسیون امنیت ملی مجلس در بیانیهای رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی را «عنصر سرسپرده آمریکا و اسرائیل» خواند و افزود: «از وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی قویا میخواهیم که به قانون مجلس در عرصه تعلیق همکاری با آژانس دقیقا عمل کنند.»
در بیانیه این کمیسیون که سهشنبه چهارم شهریورماه منتشر شده آمده است: «واقعیت این است که ما به آژانس اعتمادی نداریم و اجازه ندهید آنها زمینهساز مجدد حملات بعدی آمریکا و اسرائیل به مراکز هستهای جمهوری اسلامی باشند.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس جمعه ۲۲ اوت (۳۱ امرداد) گزارش داده بود که تهدید مقامات جمهوری اسلامی به بازداشت رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مذاکرات تهران و این نهاد را «پیچیدهتر» کرده است.
پیش از این نیز روزنامه کیهان، چاپ تهران خواستار بازداشت و اعدام گروسی در ایران شده بود.
علی لاریجانی مشاور علی خامنهای که اکنون دبیر «شورای عالی امنیت ملی» جمهوری اسلامی است گفته بود، جنگ تمام شود به حساب گروسی خواهیم رسید.
محمدجواد لاریجانی رئیس پژوهشگاه دانشهای بنیادی و دبیر سابق ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، نیز مواضع گروسی را مورد انتقاد قرار داد و گفت او باید محاکمه شود. لاریجانی گروسی را یک «آدم خلافکار درجه یک» توصیف کرد.
لحن تند کمیسیون «امنیت ملی» مجلس اسلامی در مقابل گروسی از نشانههایی است که احتمالاً در درون حکومت به این جمعبندی رسیدهاند که راهی برای جلوگیری از فعال٬شدن «مکانیسم ماشه» نمانده است.
علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی اخیر خود خطاب به طرفداران مذاکره با آمریکا گفت: «کسانی هم که میگویند چرا با آمریکا مذاکره مستقیم و مسائل را حل نمیکنید، ظاهربین هستند؛ چرا که باطن قضیه این نیست و در سایه هدف واقعی آمریکا از دشمنی با ایران، این مسائل حلنشدنی است.»
یکی از شروط اصلی اروپاییها برای به تأخیر انداختن فعالسازی مکانیسم ماشه، همکاری جمهوری اسلامی با آژانس است.
وضعیت بد و بدتر
قاسم محبعلی از دیپلماتهای بازنشسته جمهوری اسلامی با اشاره به احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه در مصاحبه با وبسایت «انتخاب» گفت: «وضعیت بد و وضعیت بدتر مسئله پیش رو ماست. بازگشت تحریمها ایران را وارد وضعیت بدتر میکند. واکنش بازار و نرخ ارز و بورس و تورم نشان میدهد که وضعیت بدتری در صورت بازگشت تحریمها صورت میگیرد. تحریمهای اروپایی و آمریکایی میتواند خیلی دامنهدار شود. اجرای تحریمهای بینالمللی وضعیت را به گونهای میکند که حداقل روابط موجود هم دچار بحران میشود.»
او هشدار داده است که اگر «مکانیسم ماشه» فعال شود احتمال وقوع جنگ زیاد میشود و به آمریکا این امکان را میدهد که کشتی و قطار و وسایل نقلیه و افراد ایرانی را مورد بازرسی قرار دهد.
محبعلی افزود: «جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه، به فعال شدن دیپلماسی منجر میشود. راه حل توقف دیپلماسی هم جنگ است. ما امیدواریم اگر ایران دنبال جنگ است پیروز شود و خوشحال میشویم اما اینکه چنین احتمالی را هیچ کارشناس نظامی نمیدهد که ایران در جنگ با آمریکا، خواستههایش تأمین شود. برای آمریکا هم جنگ پرهزینهای شکل میگیرد اما برای ایران پرهزینهتر است. تنها راه ایران پیگیری دیپلماسی است. امتیازی که ایران میتواند از اروپا بگیرد، جلوگیری از جنگ است.»
