شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه ۲۶ سپتامبر (چهارم مهرماه) قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین را که با هدف تعویق ۶ ماهه اجرای مجدد تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران ارائه شده است، به رای میگذارد.
تمام تحریمهای شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی قرار است از ساعت ۲۰:۰۰ جمعه به وقت آمریکا مجدداً اعمال شود و این آخرین تلاش چین و روسیه و جمهوری اسلامی برای به تعویق انداختن اجرای تحریمهای ششگانه شورای امنیت است. تصویب این قطعنامه نیازمند حداقل رأی مثبت ۹ عضو از شورای امنیت و عدم استفاده آمریکا، فرانسه و انگلیس از حق وتو است.
این قطعنامه پیشنهادی درواقع تمدید شش ماههی قطعنامه ۲۲۳۱ است که همزمان با توافق «برجام» در سال ۱۳۹۴ برای مدت ۱۰ سال اجرای تحریمها تعلیق شد. خبرگزاری رویترز مدعی شده که به گفته دیپلماتها، در رأیگیری احتمالاً تعداد آرای ممتنع زیاد خواهد بود.
عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ابراز امیدواری کرده پیشنویس قطعنامه روسیه و چین در شورای امنیت رأی بیاورد اگرچه بعید به نظر میرسد.
در این میان، مقامات ارشد جمهوری اسلامی به حملات لفظی شدیدی علیه دونالد ترامپ، بنیامین نتانیاهو و همچنین رهبران اروپایی پرداختهاند. علیاکبر ولایتی مشاور ارشد علی خامنهای گفت: «رفتار ترامپ من را یاد اقدامات هیتلر، رهبر نازیها در اوایل جنگ جهانی دوم میاندازد.»
برخی مقامات ارشد نظام در مورد پیامدهای فعال شدن مکانیسم ماشه سادهاندیشانه اظهار نظر میکنند. علی لاریجانی دبیر «شورای عالی امنیت ملی» جمهوری اسلامی در مصاحبه تلویزیونی ادعا کرد «با فعال شدن مکانیسم ماشه از نظر نظامی اتفاق خاصی نخواهد افتاد.» او همچنین گفت: «مکانیسم ماشه اساساً برای بازگشت تحریمهاست و ۹۵ درصد آنها همین حالا هم اعمال میشود.»
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود تاکید کرد که قطعنامههای شورای امنیت اشارهای به «حمله نظامی» ندارند. با این حال هشدار داد که ممکن است کشوری مثل آمریکا بدون توجه به این ملاحظات، اقدامی یکجانبه انجام دهد همانطور که در گذشته نیز چنین کرده است.
علی لاریجانی به آمادگی جمهوری اسلامی برای مقابله با تهدیدات احتمالی نیز اشاره کرد و گفت: «پس از جنگ اخیر، نقاط ضعف و قوت شناسایی و اصلاح شدهاند و قدرت بازدارندگی کشور در حال تقویت است.»
او در ادعایی عجیب تاکید کرد که در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه دولت اجازه نخواهد داد فشار آن به معیشت مردم منتقل شود! این در حالیست که هماکنون و بدون تحریمهای بینالمللی نیز کمر مردم زیر بار فشارها و مشکلات متعدد خم شده است.
شمار زیادی از تحلیلگران استدلال میکنند که با فعال شدن مکانیسم ماشه که قطعنامههای سازمان ملل دوباره به اجرا گذاشته خواهند شد، زمینهی اقدام نظامی نیز فراهم میشود. از جمله قطعنامه مصوب ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ که در آن آمده «جمهوری اسلامی تهدیدی برای صلح جهانی تلقی میگردد و تحریمها میتواند شامل بسته شدن راههای زمینی، دریایی و هوایی شده و هرگونه داد و ستد با ایران را ممنوع کند.»
پیشتر نماینده روسیه در سازمان ملل گفته بود: «فعال شدن مکانیسم ماشه را به رسمیت نمیشناسیم.» جمهوری خلق چین نیز اعلام کرد: «این تصمیم عجولانه است.» در مقابل اما نماینده فرانسه هشدار داد که جمهوری اسلامی اورانیوم غنیشده برای ۱۰ بمب هستهای در اختیار دارد.
اجرای تحریمهای بینالمللی نیازمند نظارت بر رفت و آمدهای دریایی نیز هست که بر اساس پیشینه بر عهده ائتلافی از نیروی دریایی کشورهایی مثل آمریکا، انگلیس و متحدان قرار میگیرد.
