عملکرد دولت پزشکیان طی سیزده ماه گذشته از یکسو با وعدههای انتخاباتی او فاصله قابل توجهی دارد و از سوی دیگر نتوانسته در مسیر ساماندهی به بحرانهای مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و محیط زیستی قدم بردارد. در بسیاری از وزارتخانهها «بیعملی» و «بیبرنامگی» کاملا نمایان است و وزرا در رویارویی با خبرنگاران تنها به تکرار مشکلات و کلیگویی میپردازند.
این در حالیست که بحرانهای موجود، از اقتصاد تا محیط زیست، آنقدر عمیق شده و آثار ویرانگر و خسارتباری برجای گذاشته که دیگر فرافکنی و وعدهفروشی مقامات نمیتواند برای دولت «فرصت» بخرد.
در چنین شرایطی نمایندگان مجلس شورای اسلامی که غالب آنها از طیف اصولگرا و نزدیک به «جبهه پایداری»، به عنوان جدیترین رقیب دولت اصلاحطلب مسعود پزشکیان هستند، از عملکرد مردود دولت برای استیضاح وزرا استفاده میکنند.
چهار عضو هیئت وزیران دولت پزشکیان اکنون در تیررس تلاش نمایندگان برای استیضاح قرار دارند. به گفته علی نیکزاد نایب رئیس اول مجلس شورای اسلامی، عباس علیآبادی وزیر نیرو، احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی و غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی در نوبت استیضاح در صحن مجلس هستند.
احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیش از سه وزیر دیگر با پافشاری نمایندگان برای استیضاح روبروست بطوری که ۲۵ نماینده از ۵۸ نمایندهای که پای طرح استیضاح میدری را امضا کردهاند نام و امضای خود را با رنگ قرمز ثبت کردهاند.
زهرا سعیدی سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره امضای قرمزرنگ ۲۵ نماینده گفته «این نمایندگان با استامپ قرمز پای برگهها انگشت زده و سوگند خوردند از امضا عقبنشینی نکنند. در این صورت نام امضاکنندگان منتشر خواهد شد.»
احمد میدری اصلاحطلب شناختهشده و از چهرههای نزدیک به دولت خاتمی و روحانی است. در متن استیضاح آمده: «در شرایط حساس کنونی کشور و پس از جنگ ۱۲ روزه، ترکفعلها و ضعفهای مدیریتی وزیر رفاه تهدیدی جدی برای ثبات اجتماعی و اقتصادی محسوب میشود.»
محورهای استیضاح نیز شامل بیثباتی در مدیریت صندوقها، ادغام غیرقانونی صندوقهای بازنشستگی، بحران مالی سازمان تأمین اجتماعی، زیان سنگین هلدینگهای وابسته، و بیبرنامگی در دهکبندی یارانهها عنوان شده و آنهم در حالی که میدری، چندی پیش پس از پاسخ به سؤال سیاسی نماینده تهران درباره انتصاباتش، کارت زرد دریافت کرده بود؛ نشانهای از آغاز روند فشار سیاسی علیه وی.
عباس علیآبادی وزیر نیرو دولت پزشکیان نیز با بلبشویی که با بحران کمبود انرژی و آب در نیمه اول امسال به راه افتاد، بهانه کافی به نمایندگان مجلس شورای اسلامی داد تا ۱۰۰ امضا برای استیضاح او جمعآوری کنند.
موافقان استیضاح عباس علیآبادی میگویند وزارت نیرو در مدیریت اوضاع تابستانه شکست خورده و برنامهای برای کاهش ناترازی ندارد. حامیان دولت پزشکیان هم توجیه میکنند که کمبود برق، نتیجه مستقیم سرمایهگذاریهای متوقفشده در دوره تحریم است و استیضاح وزیر نمیتواند چارهساز باشد.
فرزانه صادق تنها وزیر زن دولت نیز از بهار امسال و پس از انفجار در بندر «رجایی» مورد توجه نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و طرح استیضاح او تدوین شد و البته موارد دیگری از جمله «ضعف در اجرای طرحهای مسکن و بیثباتی مدیریتی» به این طرح افزوده شده است.
«تعطیلی سامانه ثبتنام مسکن ملی و بلاتکلیفی طرحهای حمایتی از اقشار کمدرآمد» از دیگر محورهای استیضاح فرزانه صادق است.
حامیان دولت پزشکیان درباره استیضاح وزیر راه نیز مشکلات را به گردن دولت قبل میاندازند و معتقدند که وزارت راه درگیر ساختارهای معیوب انباشته از دولت قبل است و فرصت کافی برای اصلاح ندارد.
غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی که سابقه طولانی در نمایندگانی مجلس شورای اسلامی دارد و مانند مسعود پزشکیان از کرسی نمایندگی مجلس راهی دولت چهاردهم شده از دیگر وزرایی است که عملکرد او طی یک سال گذشته با انتقادهای زیادی روبرو بوده است. او حالا از سوی همکاران پیشین خود در مجلس شورای اسلامی با طرح استیضاح روبرو شده است.
«تأخیر در پرداخت مطالبات گندمکاران، قیمتگذاریهای ناعادلانه محصولات کشاورزی و کمبود نهادههای دامی» از محورهای اصلی استیضاح وزیر جهاد کشاورزی است. در شرایطی که نمایندگان منتقد عملکرد غلامرضا نوریز قرلجه در مدیریت وزارت جهاد کشاورزی هستند، او میگوید بخش عمده این مشکلات ناشی از تحریمهای بانکی و موانع واردات نهادهها است.
در آنسوی ماجرا، اصلاحطلبان حامی دولت پزشکیان تلاش میکنند تدوین طرح استیضاح برای چهار وزیر دولت مورد حمایت خود را به رقابتهای بین جناحین حکومت ربط دهند.
محمد عطریانفر فعال اصلاحطلب و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی گفته استیضاح وزرا اقدامی حزبی و جناحی است و اگر کابینه نیاز به تغییر و ترمیم داشته باشد این رئیس جمهور است که باید درباره آن تصمیم بگیرد.
او همچنین گفته «از رئیس جمهور انتظار داریم وزرای خود را هم قسم کند که شرایط کشور، عادی نیست و در شرایط بحرانی باید مضاعف کار کنند، دقت کنند و سطح نظارت خود را افزایش دهند.»
اگرچه جریانی از نمایندگان موفق شدهاند طرح استیضاح چهار نماینده را پیش ببرند و پیشتر نیز در اسفندماه عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد را استیضاح و عزل کردند اما جریان حامی پزشکیان نیز تلاش دارد تا استیضاح نمایندگان را عقب بیاندازد.
برای نمونه در حالی که چند هفته پیش طرح استیضاح احمد میدری به هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی ارائه شده بود اما نمایندگان موافقان استیضاح از «تعلل» در به جریان انداختن این طرح خبر میدهند.
در همین رابطه زهرا سعیدی سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به امضای ۲۵ نماینده برای استیضاح وزیر کار با رنگ قرمز، گفته «به دلیل تعلل در پیگیری حدود ۲۴ تا ۲۵ نفر از نمایندگان دیگر نیز مجدد برای پیگیری استیضاح میدری وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی وارد عمل شدند.»
او افزوده «ما نگران بودیم که چرا این استیضاح پیگیری نمیشود بنابراین همگی سوگند یاد کردیم که به هیچ عنوان عقبنشینی نکنیم. همچنین اعلام کردیم هر نمایندهای که امضا کند و سپس پس بگیرد، نام او را منتشر خواهیم کرد.»
با وجود افزایش رقابتها و درگیریهای بینجناحی در جمهوری اسلامی که استیضاح وزرای دولت پزشکیان یکی از جلوههای آن است؛ اما در مجموع جمهوری اسلامی با بحران بزرگتری روبروست؛ نارضایتی عمومی شهروندان از شیوه مدیریت کشور و تشدید بحرانهای مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و…
این در حالیست که به نظر میرسد هیچ یک از جریانات درون حکومت نمیتوانند با وعدهفروشی و اقداماتی چون استیضاح وزرا پایگاه اجتماعی کسب کرده یا مردم را امیدوار به تغییراتی موثر برای بهبود اوضاع کنند!
