در شرایطی که تورم مواد خوراکی در ایران رکوردهای جدیدی ثبت کرده و قیمت نان غلات از مهرماه سال گذشته تا مهرماه امسال دو برابر شده، کارشناسان نسبت به کاهش مصرف مواد غذایی مفید و ضروری به علت گرانی و کاهش قدرت خرید خانوارها هشدار داده و میگویند آمار سوءتغذیه و چاقی و بیماری به علت تغذیه نامناسب در میان کودکان در حال افزایش است.
عباس وثوق مقدم عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با هشدار درباره پیامدهای گرانی مواد غذایی بر سلامت کودکان گفته که افزایش قیمتها و کاهش دسترسی به لبنیات و پروتئین، خطر چاقی، دیابت، فشار خون و بیماریهای قلبی را در میان کودکان بالا برده است.
به گفته این استاد دانشگاه «افزایش قیمت مواد غذایی باعث شده خانوادهها مصرف گوشت، مرغ، لبنیات و میوه را کاهش داده و بیشتر از نان، برنج و سیبزمینی استفاده کنند و این الگوی تغذیهای نهتنها باعث اضافهوزن و چاقی میشود، بلکه احتمال ابتلا به فشار خون، دیابت و حتی بیماری کبد چرب را در کودکان افزایش میدهد.»
او گفته افزایش آمار چاقی در میان کودکان در حال تبدیل شدن به یک «معضل» است و همچنین تأکید کرده به علت تغذیه نامناسب بیماریهای دیابت، فشار خون، مشکلات قلبی و حتی کبد چرب در کودکان رو به افزایش است.
عباس وثوق مقدم با اشاره به فشارهای روانی ناشی از مشکلات اقتصادی در خانوادهها گفته که کودکان امروز بیش از گذشته به مسائل پیرامون خود آگاهاند و اضطراب والدین را بهخوبی درک میکنند و فشار برای موفقیت تحصیلی نیز بر این اضطراب میافزاید و میتواند به بروز افسردگی یا رفتارهای پرخطر منجر شود.
این متخصص پزشکی پیشگیری به مطالعه ملی سلامت روان اشاره کرد که در سال ۱۴۰۰ توسط وزارت بهداشت انجام شده است: این مطالعه که روی افراد ۱۵ سال به بالا انجام شده نشان میدهد که حدود ۲۹.۶ درصد از جمعیت تحت مطالعه دچار یک اختلال سلامت روان هستند که شایعترین آنها اضطراب و افسردگی است. که حداقل نیمی از این اختلالات از سنین زیر ۱۴ سال شروع میشوند.
هشدارها درباره افزایش سوءتغذیه در پی افزایش تورم و کاهش قدرت خرید خانوارها در حالیست که بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران تورم ماهانه در مهرماه امسال ۵ درصد بوده اما این نرخ در خوراکیها و آشامیدنیها ۶/۴ درصدی را ثبت کرده است.
بیشترین افزایش نرخ تورم ماهانه را گوشت قرمز و سفید با ۶/۷ درصد، ماهیها با ۹/۳ درصد، میوه و خشکبار با ۶/۹ درصد و سبزیجات با ۱۱/۹ درصد داشتهاند.
در مهرماه امسال نرخ تورم نقطه به نقطه هم اگر چه برای کلیه کالاها و خدمات ۴۸/۶ درصد بوده اما برای خوراکیها و آشامیدنیها این نرخ به بیش از ۶۴/۳ درصد افزایش یافته است. به بیان دیگر مصرفکنندگان ایرانی در مهرماه امسال در مقایسه با مهر ۱۴۰۳ برای خرید یکسری خوراکی و آشامیدنی یکسان ۶۴/۳ درصد بیشتر هزینه کردهاند.
افزایش قیمت نان و غلات در یک سال گذشته ۹۸/۱ درصد اعلام شده است. در مهرماه تورم نقطه به نقطه میوه و خشکبار نیز ۹۴ درصد و سبزیجات ۷۷/۷ درصد بوده است.
همچنین کارشناسان معتقدند چشمانداز وضعیت اقتصاد ایران در ماههای آینده منفی است و رکود تورمی تشدید خواهد شد؛ به بیان دیگر هم کالاها گرانتر میشود و هم قدرت خرید خانوارها کاهش پیدا میکند و موج اخراج نیروی کار نیز تداوم خواهد داشت.
در همین رابطه علی قنبری اقتصاددان و استاد دانشگاه گفته «اگر همین روند سیاستهای اقتصادی ادامه پیدا کند، افزایش نرخ تورم ادامهدار خواهد بود و تا پایان سال به طور قطع از ۵۰ درصد هم عبور میکند.»
علی قنبری افزوده «تورم ترکیبی از عوامل مختلفی از جمله افزایش نرخ ارز، رشد نرخ نقدینگی، انتظارات تورمی و از همه مهمتر کسری بودجه است همه این عوامل در رشد نرخ تورم موثر بودند. هیچ یک از این عوامل بهبودی نداشتیم و وضعیت آنها بدتر هم شدهاند.»
این اقتصاددان افزوده «اقلام مصرفی غیر ضروری در حال کاهش یا حذف شدن از سبد خانوار است. معمولا وقتی کسری بودجه و تورم ایجاد میشود و به دنبال آن درآمد واقعی مردم کاهش پیدا میکند، به سراغ دستهبندی میروند و کالاهای مصرفی ضروری را در اولویت قرار میدهند و کالاهای غیرضروری کاهش و در نهایت حذف میکند.»
او همچنین با بیان اینکه «در حال حاضر یکی از اقلامی که با افزایش نرخ تورم، مصرف آن به شدت کاهش پیدا کرده، گوشت است» افزوده «تورم سلامت جامعه را هدف قرار داده و امروز شاهد آن هستیم که هزینههای درمان هم از سبد خانوار در حال کاهش و در برخی از خانوار هم حذف شده است.»
خبرگزاری «ایلنا» هم گزارش داده حذف ارز ترجیحی به بهانه اصلاح نظام ارزی، بازار سلامت را با موج تازهای از افزایش قیمتها روبهرو کرده و فشار سنگینی بر قشرهای کمدرآمد، به ویژه کارگران و بازنشستگان وارد کرده است.
این گزارش افزوده با حذف این ارز، واردکنندگان دارو و تجهیزات درمانی ناچار به استفاده از ارز آزاد شدهاند و بیماران خاص، از جمله مبتلایان به سرطان، اماس و دیابت بیشترین آسیب را میبینند. بسیاری از داروهای وارداتی تحت پوشش بیمه نیستند و با قیمتهای چندبرابری عرضه میشوند.
خبرگزاری «ایلنا» تأکید کرده کارگران و بازنشستگان که بخش بزرگی از مصرفکنندگان داروهای خاصاند، در تأمین این داروها با دشواری روبرو شدهاند. آمارها نیز نشان میدهد بیماریهای قلبی، سرطان و تنفسی از مهمترین علل مرگومیر ناشی از کار هستند.
علیرضا حیدری، کارشناس رفاه و تأمین اجتماعی، نیز در گفتگو با خبرگزاری «ایلنا» گفته «سیاستهای این چنینی باعث شوک قیمتی در تمامی کالاهای اساسی شده است و این موضوع به حوزه دارو و تجهیزات پزشکی و مسائل درمانی هم گسترش پیدا کرده است. این در حالی است که در این حوزه کالای جایگزین وجود ندارد.»
این کارشناس رفاه و تأمین اجتماعی افزوده «افزایش قیمت مسکن سبب کوچک شدن مسکن افراد میشود. در حوزه کالاهای مصرفی مثل مواد غذایی، فرد میتواند میزان مصرف خود را کاهش دهد یا آن را جایگزین کند، اگرچه که این مسئله هم در بلندمدت سلامت جامعه را به خطر میاندازد اما در کوتاهمدت مشکلی ایجاد نمیکند. در مسئله درمان و دارو چنین گزینههایی در عمل وجود ندارد. بیمار سرطانی یا دیابتی اگر دارویش را نگیرد، فقط با یک مشکل صرف اقتصادی روبرو نیست بلکه این مسئله میتواند به قیمت جان او تمام شود.»
علیرضا حیدری همچنین گفته «بازی کردن با ابزارهای قیمتی مثل قیمت ارز برای حوزه درمان و سلامت بسیار مخاطرهآمیز است و اقشار آسیبپذیر و دهکهای پایینتر جامعه که شامل کارگران و بازنشستگان هم میشود نخستین گروهی خواهند بود که از این افزایش قیمتها آسیب میبینند. بسیاری از مردم به علت هزینههای بالای درمان دیگر به سراغ درمان نمیروند.»
