فیروزه رمضان‌زاده (ویدئو) از روز پنج شنبه، ۷ دی‌ماه، و پس از آغاز اعتراضات مردم در شهرهای مختلف ایران، تلگرام و اینستاگرام، دو شبکه اجتماعی محبوب در بین کاربران ایرانی به طور کلی از دسترس خارج شدند. اینترنت نیز در بسیاری از شهرهای ایران به مدت چندین ساعت قطع شد. این شرایط با واکنش منفی بیش از ۴۰ میلیون کاربر ایرانی روبرو شده است.
این دو شبکه پیام‌رسان، محلی برای کارو کسب بسیاری از شهروندان ایرانی است که تبلیغات، خدمات، کالا‌ها یا مهارت خود را عرضه و به فروش می‌رسانند. به گفته علی توسلی، نایب رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران، ارائه‌دهندگان اینترنت، فروشگاه‌های اینترنتی، تاکسی‌های آنلاین و امثال آنها از اختلال اینترنت در چند روز گذشته ۵۰۰ میلیارد تومان زیان کرده‌اند.
آمار دقیقی از تعداد کانال‌ها و صفحات مجازی که برای فروش و عرضه کالا و خدمات ایجاد شده‌اند وجود ندارد اما به گفته افشین کلاهی، نایب‌رئیس اول کمیسیون کسب و کارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق ایران، درحال حاضر بین ۱۰ تا ۱۵هزار کسب و کار در کشور به صورت کاملا مجازی اداره می‌شوند و درصورت دائمی‌شدن فیلترینگ به صورت کامل ورشکسته خواهند شد. این امر اتفاقا به نارضایتی‌ها که به راهپیمایی‌های اعتراضی علیه وضعیت معیشتی و اقتصادی منجر شده بیشتر دامن می‌زند.
یک پزشک متخصص بیماری‌های عفونی که با بیشتر بیمارانش از طریق تلگرام در تماس است به کیهان لندن می‌گوید: «قطع شدن تلگرام روی کار ما تاثیر منفی گذاشته است؛ البته من پزشکان دیگری نمی‌شناسم که مدیریت بیمارانشان را داشته باشند اما متخصصان ترک اعتیاد و برخی از روان‌شناسان هم از این طریق با بیماران خود در ارتباط هستند.»
او در ادامه می‌افزاید: «ما دیدیم که ارسال اطلاعات دارویی، گرفتن جواب آزمایش‌ها توسط بیماران با استفاده از سرویس‌های معمولی بسیار دشوار است؛ تلگرام شبکه‌ای است که تمامی اقشار جامعه با آن می‌توانند کار کنند. بیماری مثل یک خانم هشتاد ساله هم با تلگرام کار می‌کند. بنابراین ما هم تصمیم گرفتیم فقط با همین اپ کار کنیم که با توجه به آشفتگی وضعیت شبکه‌های اجتماعی در روزهای اخیر به نظر می‌رسد تصمیم چندان درستی نبوده است. البته تلگرام تاثیر چندانی در کاهش درآمد ما نداشت ولی ادامه کار و ارتباط ما را با بیماران دچار اختلال کرد.»
این پزشک می‌گوید: «ما می‌بایست از طریق تلگرام یک‌سری ادرس‌ها را ارسال می‌کردیم، دارو ارسال می‌کردیم، آدرس باید می‌گرفتیم، همیشه پروتکل درمانی را با تلگرام به بیمارانمان ارسال می‌کنیم، از طریق تلگرام همیشه به بیماران اورژانسی پاسخ می‌دهیم. به همین دلیل فیلترینگ اخیر تلگرام برای ما خیلی سخت است.»
طنز «دیرین دیرین» درباره فیلترینگ تلگرام:
یک خانم جوان ساکن رشت که از تهران پوشاک خریداری می‌کند از تلگرام برای نمایش و فروش اجناسش در خانه استفاده می‌کند.
او توضیح می‌دهد که قطع شدن این شبکه پیام‌رسان، بازار فروش لباس‌هایش را کساد کرده است.
او با اشاره به تلاش چهارساعته برای وصل شدن به تلگرام و ارسال صحبت‌هایش از طریق این پیام‌رسان به کیهان لندن می‌گوید: «نمی‌دانم این صحبت‌های من به موقع به دست شما می‌رسد یا نه چون فیلترشکنی که استفاده می‌کنم مدام قطع و وصل می‌شود، از صبح تا بعد از ظهر که قطع بود، فایل صوتی شما هم دانلود نمی‌شد، حالا این فیلترشکنی که با آن کار می‌کنم فعلا خوب است و کار می‌کند، البته امیدوارم دوباره قطع نشود، چون خیلی ضعیف است.»
یک دانشجوی رشته گرافیک که با استفاده از نقاشی‌های کودکان، عروسک دست‌ساز تولید و در تلگرام برای فروش عرضه می‌کند به کیهان لندن می‌گوید: «یک زمانی همین اینستاگرام و تلگرام تنها ابزار تبلیغاتی آقای روحانی در کارزارهای انتخاباتی بود اما حالا به خاطر جلوگیری از اطلاع‌رسانی این دو شبکه اجتماعی را مسدود کرده‌اند.»
او در ادامه با اشاره به گران بودن قیمت فیلترشکن برای نصب تلگرام می‌افزاید: «فیلترشکن‌های ارزان سه چهار هزار تومانی وجود دارند اما خوب کار نمی‌کنند الان با وجود فیلترشکن‌های خوب حتی نمی‌توان صدا دانلود کرد. من برای ارسال عکس عروسک‌هایم با مشکل روبرو هستم. باید سه چهار ساعت وقت بگذارم تا وصل شوم و بعد بتوانم یک عکس را در کانال تلگرامی خودم بگذارم. واقعا اوضاع مسخره‌ای شده، من که بیکار نیستم بنشینم دو ساعت برای این کار وقت بگذارم.»
با وجود اینکه تلگرام از سوی مقام‌های جمهوری اسلامی مسدود شده اما واتس اپ همچنان در دسترس کاربران ایرانی قرار دارد.
به گفته این دانشجوی شاغل، «هرچند واتس اپ در دسترس است اما درد من یا کسانی که درآمدشان از طریق کار در کانال تلگرامی‌شان تامین می‌شود دوا نمی‌شود.»
یک آموزگار نیز می‌گوید پیش از این، با استفاده از تلگرام و اینستاگرام برای کودکان محروم در روستاهای استان محل سکونت‌اش کمک‌های نقدی و غیرنقدی جمع‌آوری می‌کرده است.
او به کیهان لندن می‌گوید: «این چند روز که اینترنت قطع شده تمامی تماس‌ها و قرارهایی که می‌بایست با خیّرین می‌گذاشتم کنسل شده است، خودم از کار و زندگی افتاده‌ام. به چند جا سرزدم با سختی یک فیلترشکن خوب ولی گران پیدا کردم.»
خبرگزاری ایلنا ۱۱ دی‌ماه به نقل از یک منبع آگاه نوشت که فیلترینگ شبکه اجتماعی اینستاگرام «به دلیل وجود نداشتن نمونه مشابه داخلی» تا چند هفته دیگر برداشته می‌شود اما انتظار می‌رود تلگرام «به صورت دائمی فیلتر و از دسترس خارج شود». با این وجود، آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با انتشار توییتی این خبر را تکذیب کرد و نوشت: «شایعه‌هایی که در خصوص قطع دائمی شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود صحت ندارد و به نظر می‌رسد هدف آنها ایجاد نارضایتی‌های اجتماعی و بدبینی عمومی است.»
او پیشتر در روز چهارشنبه، ۱۳ دی‌ماه، در جمع خبرنگاران گفته بود: «بعد از برگشت آرامش، از شورای امنیت کشور پیگیری کردیم که در نقاطی که آرامش بازگشته است، اجازه داده شود که فعالیت برخی از شبکه‌های مجازی از سر گرفته شود.»
آذری جهرمی همچنین در اظهاری عجیب که ربطی به تظاهرات اعتراضی مردم ندارد گفته است: «با مدیر تلگرام هم مکاتبه کرده‌ایم تا جلوی کانال‌هایی که اقدامات تروریستی می‌کنند گرفته شود»! به نظر می‌رسد اشاره او به بستن کانال تلگرامی «آمدنیوز» باشد که گفته می‌شود شرکت تلگرام اکانت آن را به دلیل تبلیغ خشونت و تهیه و استفاده از کوکتل مولوتف مسدود کرده است. حال آنکه فیلترینگ این اپلیکیشن محبوب که مورد استفاده میلیون‌ها ایرانی است، سبب ضرر و زیان به افرادی شده که از طریق آن کسب و کار راه انداخته‌اند و یا به مردم خدمات ارائه می‌دهند.
