کشف مومیایی منتسب به رضاشاه فقید در حرم شاهعبدالعظیم واقع در شهر ری با واکنشهای بسیاری از سوی چهرههای سیاسی، تاریخی، هنری و همچنین کاربران فضای مجازی روبرو شده است. این واکنشها معمولا همراه با تحسین و ستایش عملکرد رضاشاه حتی از سوی کسانی بوده که با پهلویها سر دشمنی دارند. همهی کسانی که در اینباره اظهار نظر کردهاند، خواستار حفظ حرمت مومیایی منتسب به رضاشاه و خاکسپاری شایستهی آن را دارند.
کشف مومیایی منتسب به رضاشاه فقید در نزدیکی آرامگاه تخریبشدهی بنیانگذار سلسله پهلوی که ایران گام گذاشتن به دوران تجدد و تأسیس نهادهای مدنی را مدیون اوست، رویداد مهم و منحصر به فردی است که علاوه بر واکنش مردم، نظرات متعددی از سوی چهرههای سیاسی و تاریخشناس و روحانی و همچنین کاربران فضای مجازی را در پی داشته است.
سرنوشت این مومیایی در حال حاضر معلوم نیست و خبرهای متناقضی درباره آن منتشر شده است؛ از تحویل آن به اطلاعات سپاه پاسداران تا دفن مجدد آن در همان محل. همچنین تردیدهای بسیاری درباره حفظ و نگهداری این مومیایی وجود دارد به ویژه آنکه به دلیل ناخشنودی زمامداران جمهوری اسلامی از محبوبیت رضاشاه فقید در میان مردم، ممکن است آن را سر به نیست و یا در جایی نامعلوم دفن کند. احتمالا حکومت مانند همیشه بر روی گذشت زمان و فراموش شدن این «خبر» نیز حساب کرده است. اما تنها مومیایی کشفشده در ایران از نظر میراث فرهنگی نیز «خبر»ی نیست که بتوان آن را به فراموشی سپرد. کشف این مومیایی در خبرگزاریهای خارجی نیز بازتاب داشته است.
خلیلآبادی رئیس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر تهران به عنوان اولین فردی که کشف مومیایی را تایید و احتمال تعلق آن را به رضاشاه فقید بازگو کرده بود، از محل کنونی مومیایی اظهار بیاطلاعی کرده و گفته که در شورای شهرستان ری هم چیزی مطرح نشده است!
مقامات آستان شاهعبدالعظیم که گویا آنها بودند که مومیایی را به اطلاعات سپاه پاسداران تحویل دادهاند، در اطلاعیهای کشف مومیایی را اصلا تکذیب کردهاند! خلیلآبادی رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران حتی گفته است که: «پاسخ سوال ما را هنوز ندادهاند.»
این عضو شورای شهر تهران خواستار اطلاعرسانی به مردم در این زمینه شده و گفته که «اجازه ندهند از یک مسئله تاریخی و میراثی یک مسئله سیاسی درست شود.»
حتی مدیرکل حقوقی سازمان میراث فرهنگی هم از وضعیت کنونی مومیایی بیخبر است و گفته که «چیزی در این زمینه به ما واصل نشده است که بخواهیم آن را پیگیری کنیم.»
در برابر سکوت حکومت و مقامات جمهوری اسلامی درباره این مومیایی و سرنوشت آن، مردم و چهرههای مختلف سیاسی و اجتماعی واکنشهای بسیار گسترده نسبت به آن نشان دادهاند.
حقشناس: دلیلی ندارد اگر ثابت شود این جسد متعلق به رضاشاه است، نخواهیم به مردم توضیح دهیم
محمدجواد حقشناس رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران گفته که نه از سوی آستان شاه عبدالعظیم و نه از سوی مقامات قضایی و مسئولین مرتبط در این حوزه اطلاعاتی به آنها داده نشده است!
وی ضمن تاکید بر تعلق این مومیایی به دوره پهلوی یا قاجار اضافه کرده که «به نظر من جامعه به شدت منتظر است که در این خصوص اطلاعات دقیق و روشنی دریافت کند. دلیلی ندارد که اگر فرضا ثابت شود این جسد متعلق به رضا شاه است نخواهیم که به جامعه توضیح دهیم.»
حقشناس با ذکر اینکه «خبر غیر موثقی شنیدهام که این جسد را بردهاند و دفن کردهاند» مقامات شاهعبدالعظیم، مسئولین میراث فرهنگی و قضایی و انتظامی را دستگاههایی دانسته که در این مورد باید صریحا پاسخ بدهند و اطلاعات دقیق در اختیار مردم و رسانهها قرار دهند.
صادق زیباکلام: اگر جای جمهوری اسلامی بودم در خلوت خودم مینشستم و فکر میکردم چرا مردم اینقدر رضاشاه را دوست دارند؟
صادق زیباکلام استاد برکنار شده دانشگاه، احتمال تعلق مومیایی کشف شده به رضاشاه پهلوی را خیلی زیاد خوانده و دلیل آن را پیدا شدن جسد در مقبره رضاشاه دانسته و همچنین این نکته که مومیایی کردن مردگان چیزی نیست که در ایران رایج بوده باشد. هم مومیایی و هم پیدا شدن آن در محوطه آرامگاه رضاشاه نشانگر این است که به احتمال خیلی زیاد متعلق به بنیانگذار سلسله پهلوی است.
زیباکلام در گفتگو با «انتخاب خبر» همچنین ادعا کرده که صادق خلخالی حاکم شرع وقت مقبره رضاشاه را خراب کرده «اما نبش قبر نکرده» است. وی توضیح میدهد «دلیل آن هم واضح بود، برای اینکه اگر در واقع نبش قبر هم میکردند به اسکلت میرسیدند و با آن اسکلت میخواستند چه کار کنند؟ بنا بر این آن مکان را نبش قبر نکردند.» البته به نظر نمیرسد که صادق خلخالی، معروف به «جلاد»، زمانی که اراذل و اوباش را برای تخریب آرامگاه گسیل کرد، مانند زیباکلام فکر کرده باشد. اتفاقا، خلخالی عنوان کرده جسد رضا شاه پیدا نشد! پس حتما جستجو کرده و دنبالش گشتهاند که آن را پیدا نکردند و بعد این شایعه را مطرح کردند که گویا محمدرضاشاه فقید آن را هنگام خروج از ایران با خود برده است! این ادعا نیز که بارها از سوی بازماندگان خاندان پهلوی رد شده است، بیمنطق به نظر میرسد زیرا شاه فقید اگرچه در شرایط انقلابی از ایران خارج شد ولی هیچ کس گمان نمیکرد که این انقلاب به پیروزی برسد و ملایان قدرت را قبضه کنند و به فکر انتقام از جسد رضاشاه بیفتند! دلیلی نداشت که خانواده شاه در آن زمان به فکر خارج کردن پیکر مومیایی شدهی رضاشاه بیفتد.
صادق زیباکلام که استاد علوم سیاسی است، معلوم نیست بر اساس کدام شواهد و مدارکی مدعی میشود که تخریب آرامگاه رضاشاه پهلوی توسط صادق خلخالی را «سمبلیک» خوانده و گفته که آنها «دنبال اینکه جسد را پیدا کنند، نبودند.» حال آنکه همانگونه که در بالا توضیح داده شد، اتفاقا خلخالی و اوباشاش به دنبال جسد گشتهاند ولی آن را پیدا نکردهاند.
باید یادآوری کرد که زیباکلام از جمله معدود چهرههای جمهوری اسلامی است که بارها به خدمات و میهندوستی رضاشاه پهلوی معترف شده و در صدا و سیمای جمهوری اسلامی نیز از خدمات رضاشاه سخن گفته است. وی مخفیکاری و نگرانی حکومت جمهوری اسلامی در قبال مومیایی منتسب به رضاشاه را پیدا شدن آن در زمان کنونی دانسته و گفته است: «چرا امروز کشف این جسد مومیایی شده مسئله شده است؟ برای اینکه رضا شاه میان اقشار و لایههای جوانتر جامعه، محبوبیت زیادی در ایران پیدا کرده است و این موضوع برای نظام جمهوری اسلامی ایران ناخوشایند است که علیرغم این همه تبلیغات علیه رضاشاه، رضاشاه یک چنین وجهه محترمی در جامعه ایران پیدا کرده است. بنا بر این این موضوع واقعاً برای نظام جمهوری اسلامی ایران مشکل شده که با این جسد مومیایی چه کند؟»
صادق زیبا کلام همچنین گفته است: «میتوان بر جنازه بنزین ریخت و آن را سوخت و کارهای خلخالی را کرد اما این کار بغض و کینه و نفرت را زیاد میکند و در مقابل عزت رضاشاه را افزایش میدهد.»
وی همچنین گفته است «اگر جای جمهوری اسلامی بودم سعی میکردم با یک حداقل ادب و احترام جنازه را دفن کنم و تجربه باید نشان دهد که هر چیزی را سعی کنید خوارتر و ذلیلتر کنید مردم نسبت به آن عنایت و احترام بیشتری پیدا می کنند.»
نویسنده کتاب منتشر نشده «عملکرد پهلوی اول» با بیان اینکه «من اگر جای مسئولان جمهوری اسلامی بودم در خلوت خودم مینشستم و فکر میکردم چرا مردم اینقدر رضاشاه را دوست دارند» اضافه کرد: «اگر رضاشاه خدمت کرد یا خیانت فقط خواسته او نبود. بخش عمدهای از نخبگان ایران هم با او همراه بودند. بسیاری از آنچه رضاشاه کرد آنطور که میگویید خواسته انگلیس بود و اینها نبود. بسیاری از آنچه رضاشاه کرد خواستههای مشروطهخواهان، آزادیخواهان، روشنفکران، روحانیون، بازار و مردم عادی بود.»
صادق زیباکلام درباره کتاب خودش گفته است: «چرا از کتاب رضاشاه زیبا کلام میترسید و مجوز چاپ آن را نمیدهید. بگذارید مردم واقعیتهایی را که شما چهل سال سعی کردید در مورد رضاشاه پنهان کنید، بدانند.»
وی با پیشبینی اینکه حکومت مومیایی را مخفیانه دفن میکند و پس از مدتی موضوع فراموش میشود، گفته است: «به عقیده من نظام جمهوری اسلامی ایران برای محبوبیت رضاشاه باید فکری اساسی و عاقلانه انجام دهد.»
صادق زیباکلام خاکسپاری مومیایی رضاشاه توسط حکومت را بعید دانسته و گفته که «اگر رضا شاه محبوبیت پیدا نکرده بود احتمال وقوع چنین اتفاقی ممکن بود. حتی آن هنگام هم خیلی بعید به نظر می رسید؛ اما با توجه به محبوبیتی که رضا شاه پیدا کرده است عمراً جمهوری اسلامی چنین کاری را برای او انجام دهد.»
خسرو معتضد: مردد شدم، مومیایی خیلی به رضاشاه شباهت دارد
خسرو معتضد تاریخنگار نزدیک به حکومت به خبرگزاری تسنیم گفته با دیدن مومیایی شک کرده است: «دچار تردید شدهام؛ تا دیروز نظرم این بود که جسد را به خارج منتقل کردهاند، عکس را که دیدم، مشکوک شدم. خیلی شباهت دارد. البته روی مقبره رضاشاه به حوزه علمیه تبدیل شد و اگر قرار بود جنازه سرجایش باشد، باید حوزه علمیه را هم تخریب میکردند.» معلوم نیست این «تاریخنگار» با اینکه خانواده پهلوی بارها موضوع خروج مومیایی رضاشاه از ایران را رد کردهاند، به شایعه بیشتر از تکذیب واقعی خانواده رضاشاه باور داشته است!
وی اضافه کرده: «سلاطین صفوی وقتی میخواستند اردبیل را تخلیه کنند تمام بقایای اجساد را با خود بردند و به آستان قدس رضوی منتقل کردند. چطور محمدرضا که میدانست آن همه کینه و عصبانیت مردم وجود دارد، به خارج کردن جسد رضاشاه اقدام نکرده باشد؟» برای این «تاریخنگار» میبایست استدلالی را که در بالا آورده شد تکرار کرد: زیرا محمدرضاشاه در دوران انقلابی و پیش از پیروزی آن از ایران خارج شد و حتی به اعتراف کسانی که بعدا به قدرت رسیدند، هیچ کس فکرش را نمیکرد که حکومت شاه سرنگون شده و خمینی به قدرت برسد! دلیلی نداشت که در آن کشاکش و آشوب، خانواده پهلوی به فکر خارج کردن جسد رضاشاه باشد! این ادعا از سوی چهرههای وابسته به جمهوری اسلامی در عین حال اعتراف به این حقیقت نیز هست که شاه فقید باید به این موضوع فکر میکرد که اگر خمینی به قدرت برسد، هر آنچه کینه دارد بر سر پهلویها، حتی آرامگاه رضاشاه، خالی خواهد کرد!
خسرو معتضد نیز معتقد به انجام آزمایش DNA است و گفته که «الان غیر از رضا پسر محمدرضا، پسر علیرضا هم در اروپا زندگی میکند و اگر لازم باشد میتوان از او نمونهگیری صورت گیرد.»
وی لباس به تن داشتن مومیایی را سوالبرانگیز خوانده و گفته است: «من در آن روز در میدان توپخانه بودم؛ زمانی که برای مراسم تدفین جسد را آوردند لباس به تن داشت و با لباس دفن شد، پس لباسهایی که به موزه تحویل شد چه بودند؟ اگر با لباس دفن شده است باید از آن لباس چیزهایی باقی مانده باشد، اگر هم لباس نداشته، چرا جسد کشفشده لباس دارد؟» اعتبار این سخنان «تاریخنگار» را نیز میبایست در حد همان تصوری دانست که فکر میکرد مومیایی رضاشاه در دیماه ۵۷ از ایران خارج شده است!
حمید فرخنژاد: آن مرد منشأ خدمات ارزندهای برای ایران است
حمید فرخنژاد بازیگر سینما یکی از معدود سینماگرانی است که به کشف مومیایی منتسب به رضاشاه فقید واکنش نشان داده است. وی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «صحت و سقم تعلق جسد مومیایی به رضاشاه پهلوی هنوز در سایه تردید است. در صورت تایید امیدوارم به دور از هر گونه سیاستزدگی و برخورد متعصبانه با احترام با آن برخورد شود. آن مرد منشأ خدمات ارزندهای برای ایران [بوده] و این جسد گوشهای از تاریخ ملت است.»
محسن رنانی: پیکر رضاشاه متعلق به ما نیست، متعلق به تاریخ ایران است
محسن رنانی استاد اقتصاد در مقالهای بلند درباره مومیایی منتسب به رضاشاه فقید نوشته است: «اینکه پیکر رضا شاه را گم و گور کنیم مثل این است که دستور بدهیم تمام حوادث تاریخی که اسم رضاشاه در آنها آمده است از همه کتابهای کشور حذف شود. گم و گور کردن پیکر رضاشاه با پاک کردن تاریخ رضاشاه یکی است و پاک کردن تاریخ رضاشاه یعنی پاک کردن بخشی از تاریخ ایران. و البته این خیال خام است که کسی گمان کند میتواند تاریخ را حذف کند. ما در تلاش برای حذف تاریخ نه تنها ناکام میمانیم بلکه همان تلاشهای ما برای حذف تاریخ نیز در تاریخ میماند.»
وی نوشته که «من اگر مسئول میراث فرهنگی بودم، حتی اگر مشکوک بودم، فرض را بر این میگذاشتم که این پیکر رضاشاه است و وظیفه قانونی خود را در قبال حفظ میراث تاریخی کشور انجام میدادم تا آنگاه که بررسیهای بعدی واقعیت را آشکار سازد. و اگر از مقامات سیاسی بودم دستور میدادم این پیکر به موزه سپرده شود و به دقت از آن مراقبت شود چرا که پیکر رضاشاه متعلق به ما نیست، متعلق به تاریخ ایران است و این تاریخ باید حفظ شود.»
ابوالحسن بنیصدر اولین رییس جمهوری اسلامی ایران: مُرده نیز حقوقمند است و باید با احترام دفن شود
بنیصدر از همراهان آیتالله خمینی که به نخستین ریاست جمهوری حکومت اسلامی در ایران نیز رسید، در گفتگویی با رادیو فردا گفته است که وی میخواست مانع تخریب آرامگاه رضاشاه توسط صادق خلخالی شود ولی به او گفتند که از خمینی دستور دارند. خمینی به بنیصدر گفته بود که رضاشاه با اسلام و روحانیت دشمنی کرده و نمیشد که مقبرهاش در کنار شاهعبدالعظیم باشد.
ابوالحسن بنیصدر نیز درباره مومیایی کشفشده گفته است «انسان چه زنده و چه مرده، حقوقمند است و حقوق وی مقدم بر آنچه است که بکند. بنا بر این حقوق وی باید رعایت و با احترام دفن بشود.»
هر رفتاری که این جانیان دزد با این پیکر انجام دهند همان کار را ملت با جسد خمینی واعوان انصارش خواهند نمود.رضا شاه این قشر زالو صفت خوب میشناخت به خاطر همین این همه کینه به این مرد بزرگ دارند .افسوس که فرزند خلفش از تجربه پدر چیزی توشه نگرفت .و با این درنده خویان مدارا کرد .
خواب و بیدار
رضا شاه بیدار شدو می بیند که ملت هنوز اندر خواب است . خاک بر سر روسنفکران جاه طلب، هوسباز و بیسواد ایران!
ابر قدرت ؟!؟ منطقه از مرده رضا شاه به لرزه افتاده . رضاشاه روحت شاد که حتی مرده ی تو اخوند را میلرزاند .
از این نوادگان ظل السلطان هیچ چیز بعید نیست
البته صحبتهای جناب رنانی بی سابقه نیست. شاه عباس هم دستور داد تا تمام اسامی «جامی» در آثار ادبی را به «خامی» تبدیل کنند
جناب علم الهدی غرغره فرموده اند که: این نماد طاغوت و دلگرمی ضدانقلاب باید نابود شود (جهت جلوگیری از جریحه دار شدن خانواده شهدا)
یک مشت تهـى مغز از سال ۵٧ هـنوز هـم گفتار درمانى میکنن
بس دیر همی زاید آبستن خاک آری
دشوار بود زادن، نطفه ستدن آسان
خون دل شیرین است آن می که دهد رزبن
ز آب و گل پرویز است آن خم که نهد دهقان
چندین تن جباران کاین خاک فرو خورده است
این گرسنه چشم آخر هم سیر نشد ز ایشان
از خون دل طفلان سرخاب رخ آمیزد
این زال سپید ابرو وین مام سیه پستان
خاقانی ازین درگه دریوزهٔ عبرت کن
تا از در تو زین پس دریوزه کند خاقان/ خاقانی شروانی
مست است زمین زیرا خورده است بجای می
در کاس سر هرمز خون دل نوشروان
بس پند که بود آنگه بر تاج سرش پیدا
صد پند نوست اکنون در مغز سرش پنهان
کسری و ترنج زر، پرویز و به زرین
بر باد شده یکسر، با خاک شده یکسان
پرویز به هر بزمی زرین تره گستردی
کردی ز بساط زر زرین تره را بستان
پرویز کنون گم شد، زان گمشده کمتر گو
زرین تره کو برخوان؟ روکم ترکوا برخوان
گفتی که کجار رفتند آن تاجوران اینک
ز ایشان شکم خاک است آبستن جاویدان
خیام می فرماید:
آن قصر که بر چرخ همی زد پهلو / بر درگه آن شهان نهادندی رو /
دیدیم که بر گنگره اش فاخته ای/بنشسته همی گفت کوکو کوکو
آنچه از انسان باقی می ماند خدمات او و نیز خیانت اوست. اینکه جسد رضا شاه را چه کنند مهم نیست ، مهم محبوبیت او در نزد ایرانیان است.
وقتی اردوغان به آتاتورک می گوید «عیاش شرابخوار»، چه انتظاری از این حضرات دارید؟ تازه آنها #دختران_خیابان_انقلاب هم ندارند!
اوباش خلخالی به دنبال جسد گشتند ولی پیدایش نکردند، پس شایعه کردند که شاه آن را با خود خارج کرده است…خمینی گفت که رضاشاه با اسلام و روحانیت دشمنی کرده است.// خب حالا که پیدا شده بنابراین …
عجب! تا دیروز که تاریخ ایران از ۲۲ بهمن ۵۷ شروع میشد که!
ملاها – پاسدارها و حکومتیان هیچ سخن و عکس العملی انجام نداده اند . سکوت کامل و بی خبری محض !
انگار که هیچ اتفاقی رخ نداده است .
نباید گذاشت این وضعیت ادامه یابد و اخوندهای بی شرف خواسته خمینی هندی زاده را در این زمان با سکوت و فراموشی که شگرد این نامرهاست عملی کنند .
چرا خارج نشینان از طریق مجامع بین المللی اقدامی نمیکنند ؟ همه مردم الخصوص طرفداران پادشاهی که تعدادشان هم در خارج زیاد است تکانی به خود نمیدهند و در مقابل سفارت خانه ها تظاهرات نمیکنند ؟
منتظر چه نشسته اند ؟ در این خصوص هم چشم انتظار داخلی ها هستند ؟ بابا شما دیگه کی و چی هستید ؟!!!!!!
انقدر اش شور شده که زیبا کلام تیوریسین اصلاح طلبان میگوید در رفرندام ۷۰ درصد به حکومت ولی فقیه نه میگویندو بخاطر همین بزندان محکومش میکنند!…..
مردم ایران عاقلتر از ادعای بی بی سی هستند که دنبال تجزیه و یا دستور ازعربستان وبازمانده صدام بگیرند…
دستگیری و کشتارمردم از طرف حکومت بجایی نمیرسد..
راه حل بازی دادن همه مردم در اداره کشور آزادی و ترک اخوندها از سیاست میباشد…
میدانی چرا شعار میدهند رضا شاه روحت شاد؟ برای اینکه شنیده اند او با اخوند بازی و تحجر و واتیکان بازی قرن ۱۴ مخالف بود…
یکعده دزد بیسواد چماقدار زامبی وار بجان مردم افتاده و در پی صدور ولایت اخوند در منطقه هستند….خود روحانی اعتراف کرد فقط ۱/۳ بودجه مملکت در اختیارش است و بقیه صرف موشک و اخوندها میشود.
بیش از یک میلیون اخوند و طلبه داخلی و خارجی وخانواده شان از بیت المال حقوق وپوشش بیمه میگیرند؟…
تمام کارخانه ها ور شکسته شده اند حتی ذوب اهن و فولاد اهوازو؟…
کشاورزها هم حاشیه نشین شهرها شده و یا گور خوابی میکنند؟ چندین میلیون تحصیلکرده هم فرار و بقیه هم در فکر فرار هستند…این است حکومتی که سال ۵۶ ۵۷ برایش راه پیمایی میکردیم ؟!
مردم ایران بیکار و بی پول و هوای الوده و بی ابی و بدون امیدو ناراحت هستند….
زیباکلام حدود ۲ ماه پیش گفت من دادگاهی شدم قرار شده دیگر با رسانه های داخل و خارج مصاحبه نکنم مدتی هم برم زندان (بازار گرمی) در انتصابات بعدی برای فریب امت همیشه در صحنه بیایم و با حقه بازی و شارلاتانی امت هول بدم بطرف صندوقها ، گویا امت ایندفعه مثل ملت واکنشی نشان ندادند و به روشون نیاوردند ، نتیجه این شد که فعالیتش بیشتر شد قبلا هفته ای سه بار در رسانه تحریف حقایق میکرد ، حالا شده روزی ۳ بار ، خود خرخاکی [خلخالی] گفت جسد رضا شاه پیدا نشد میخواستم اتش بزنم
بی اهمیت نشان دادن این واقعه تاریخی فرهنگی و احتمال از بین بردن پیکر آشکار شده می تواند نفرت و کینه را در جامعه به حدی برساند که عده ای دانسته و ندانسته ویا به عمد امامزاده ها را به آتش بکشند. درست آنست که تشخیص هویت این پیکر به کارشناسان و متخصصین و حتی با کمک موسسات شناخته شده بین المللی واگذار گردد.
دوباره میسازمت وطن.. ستون به سقف تو میزنم اگر چه با استخوان خویش .