روشنک آسترکی – با ایجاد بحران ارزی از ابتدای سال جاری بسیاری از داروها با افزایش قیمت روبرو یا نایاب شده‌اند. با این وجود وزیر بهداشت به مردم می‌گوید نگران دارویی نداشته باشند و خیالشان راحت باشد. مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی نیز می‌گوید نرخ دارو با تغییرات ارزی هیچ تفاوتی نکرده است.
حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در همایش سراسری مدیران و روسای بهداشت و درمان ناجا که روز شنبه ۲۲ اردیبهشت برگزار شد گفت: «امروز دولت بدون هیچ محدودیتی دلار ۴۲۰۰ تومانی را برای واردکنندگان قرار می‌دهد و وقتی که مسئولی در کشور اعلام می‌کند که مردم نگرانی در حوزه دارو نداشته باشند، هر چند ممکن است که برای تنظیم بازار یکی دو ماهی مشکلاتی وجود داشته باشد، اما مردم خیالشان راحت باشد.»
او همچنین گفته است نباید دارو گران شود و نسبت به افرادی که داروها را گرانتر به فروش می‌رسانند ابتدا باید از طریق صنوف رسیدگی شود و اگر این کار انجام نشود نیاز به پیگیری انتظامی است.
وزیر بهداشت همچنین تاکید کرده است در تنظیم بازار هم باید تعزیرات حکومتی، قوه قضاییه و نیروی انتظامی در مواقع لازم دخالت کنند.
وزیر بهداشت در حالی از مردم خواسته است نگران مشکل دارو نباشند که پس از تعطیلات نوروز برخی داروها به ویژه داروهای بیماری‌های خاص نایاب شده و یا با افزایش زیاد قیمت روبرو شده است.
این در حالیست که سیدتقی نوربخش مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی نیز پس از بحران بازار ارز در فرودین ماه جاری اعلام کرد نرخ دارو با تغییرات ارزی هیچ تفاوتی نکرده است زیرا دارو جزو محدود کالاهایی است که با ارز مبادله ای ثبت سفارش می‌شود.
نوربخش همچنین گفته است: «قیمت دارو مانند برخی کالاها نیست که عرضه و تقاضا قیمت آن را تعیین کند و یکی از دلایل افزایش قیمت دارو، افزایش تعرفه‌ها است و جای تشکر دارد که بیشترین افزایش اجزای تعرفه‌ای برای داروها و تجهیزات دیده شده است و این کمک به تولید داخلی و همکاران داروساز است.»
مریم که همسرش پیوند کلیه انجام داده به کیهان لندن می‌گوید: «همسرم باید از داروهایی مثل چون سیکلوسپورین یا کپسول ساندیمون استفاده کند. این داروها برای بیماران پیوندی قبلا در لیست بیمه تأمین اجتماعی و رایگان بود اما در دولت آقای روحانی مبلغی را بابت آن دریافت می‌کردند. پس از تعطیلات نوروز تا الان این دارو یکدفعه چند برابر شده و داروخانه‌ها می‌گویند بیمه تأمین اجتماعی این داروها را از لیست داروهای مشمول بیمه خارج کرده است.»
سعید، بیمار مبتلا به ام اس نیز به کیهان لندن می‌گوید: «از اواخر زمستان داروی بتافورن نایاب شده و اکثر داروخانه‌ها می‌گویند دارو توزیع نشده وقتی هم دارو در یک داروخانه پیدا می‌شود با قیمتی بالاتر از قیمت معمول به فروش می‌رسد.»
سعید ادامه می‌دهد: «گران شدن دارو فقط مختص چنین داروهایی نیست حتی داروهای ویتامین و مسکن هم از پاییز تا الان حداقل ۱۰-۱۵ درصد گران شده است. اصلا هم مهم نیست دارو ساخت داخل ایران باشد یا وارداتی باشد.»
سعید درباره اینکه آیا تا کنون در مواجهه با گران فروشی دارو با سامانه پاسخگویی دارویی ۱۴۹۰(زیر نظر وزارت بهداشت) تماس گرفته است یا نه، می‌گوید: «اول اینکه چند بار برای داروهای بیماری خودم تماس گرفتم چون واقعا موضوع مرگ و زندگی است اما اپراتور این سامانه یا پاسخگو نیستند یا جواب سربالا می‌دهند. دومین نکته اینه که یک وقتی است یک داروخانه دارو را گرانتر از داروخانه‌های دیگر می‌فروشد اما موضوع ما اینست که دارو کلا گران شده است. یعنی وزارت بهداشت در این کار دست ندارد؟ صددرصد افزایش قیمت داروها با هماهنگی و خواست وزارت بهداشت صورت گرفته. یک زمانی یک دارویی نایاب میشه و بعد می‌گویند وارداتی است و هنوز ترخیص و توزیع نشده و برای همین داروخانه‌هایی که با تعداد کم از آن دارو را دارند به بیماران گرانتر از قیمت معمول می‌فروشند اما وقتی داروی وارداتی در همه داروخانه‌ها موجود است و همه با هم دارند به قیمتی بالاتر از قیمت قبلی می‌فروشند بحث گران‌فروشی مطرح نیست. تازه داروی ساخت داخل ایران که نه ترخیص داره نه برچسب زدن و نه نایاب شدن هم شامل همین افزایش قیمت‌ها شده است. این سامانه پاسخگویی هم فیلم مسئولین وزارت بهداشت است که بگویند وضعیت دارویی خوب است و آنها هم حواسشان جمع است.»
نایاب شدن دارو در مورد داروهای بیماری‌های دیگری نیز اتفاق افتاده است. تعداد زیادی از بیماران ام‌پی‌اس روز دوشنبه، ۱۷ اردیبهشت، به همراه خانواده‌شان برای چندمین بار با شعار«می‌خواهیم زنده بمانیم و زندگی حق ماست» دست به تجمع مقابل ساختمان وزارت بهداشت در شهرک غرب زدند. این چندمین بار طی ماه‌های گذشته است که این بیماران تجمع اعتراضی برگزار می‌کنند.
بیماری MPS یکی از بیماری‌های نادری است که تعداد اندکی در ایران به آن مبتلا هستند اما وزارت بهداشت توان حمایت از همین بیماران اندک در تأمین هزینه‌های بالای درمانشان را ندارد و این موضوع موجب اعتراض بیماران و خانواده‌هایشان شده است. هزینه سالیانه درمان این بیماری نادر تا ۷۰۰میلیون تومان می‌رسد و هیچکدام از خانواده‌های مبتلایان به این بیماری از پس پرداخت مخارج آن برنمی‌آید.
چند ماه قبل بود که مسئولان سازمان غذا و دارو در جلسه‌ای که با خانواده این بیماران داشتند و آب پاکی را روی دست آنها ریخته و گفتند وزارت بهداشت توان پرداخت این هزینه‌های سنگین را ندارد و تنها از ۵۰ کودک نیازمند به دارو به ۱۵ نفر از آنها می‌تواند دارو اختصاص بدهد و این یعنی ۱۵ نفر از مرگ نجات پیدا می‌کنند و ۳۵ کودک مبتلا به MPS باید منتظر مرگ باشند.
این چندمین بار طی ماه‌های اخیر است که تجمعی با عنوان «می‌خواهیم زنده بمانیم و زندگی حق ماست» برگزار شده است. بیماران هر چند وقت یکبار به امید یافتن راهی برای ادامه حیات راهی ساختمان وزارت بهداشت می‌شوند، هربار چشم انتظار که شاید اتفاقی بیفتند و راهی برای زندگی پیدا کنند. آنها دارو را حقشان می‌داند، حق زندگی، مثل همه آدم‌های دیگر.»
«سیکلوفسفامید ۵۰۰» یا «آندوکسان» داروی دیگری است که در ماه‌های گذشته به طور متناوب در ایران نایاب می‌شود. این دارو برای بیماران مبتلا به سرطان مغز استخوان تجویز می‌شود. آندوکسانِ تولید آلمان در ایران موجود بوده اما از اواخر سال گذشته آندوکسانِ ساخت آلمان در ایران نایاب شده و مشابه ساخت هند آن در بازار عرضه شده است. این در حالیست که برخی بیماران اعتماد کافی به برند هندی آن ندارند.
جالب اینجاست که در هفته گذشته و پس از خروج ایالات متحده از برجام بسیاری از هواداران دولت و برجام در شبکه‌های اجتماعی نسبت به کمیاب شدن داروها در ایران پس از بازگشت تحریم‌ها هشدار داده و ابراز نگرانی کردند. این در حالیست که از یک سو دارو اصلا از موارد تحریمی نیست و از سوی دیگر بسیاری از داروها حتی در دو سه سال گذشته و پس از اجرایی شدن برجام نیز نایاب شده یا با افزایش قیمت یک شبه روبرو شدند.
این موضوع از سوی نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز مورد تاکید قرار گرفته است. محمد حسین قربانی نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی پس از آنکه دونالد ترامپ خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد در گفتگو با رسانه‌های داخلی گفت: «دارو در بدترین شرایط حتی در جنگ شامل تحریم نمی شود.به طور خاص ایران دارویی از آمریکا وارد نمی کند اما اگر لازم باشد شرکت های دارویی با باز کردن پروفایل اقدام به ثبت سفارش می کنند وی در ادامه اعلام کرد که تنها ۱۵ درصد از داروها از اروپا وارد می شود و ۸۵ درصد داروهای مورد نظر در داخل کشور تولید می شود.»
با این توضیحات به نظر می‌رسد موجی که هواداران دولت روحانی و برجام در شبکه‌های اجتماعی درباره نایاب شدن دارو و مرگ بسیاری از بیماران با بازگشت تحریم‌ها راه‌انداختند به عنوان راهکاری برای پنهان کردن دلیل اصلی بحران دارو و بی‌کفایتی وزارت بهداشت و درمان بوده است.
در واقع بحران دارو در ایران بیش از هر چیز به مافیای واردات دارو و مدیریت ضعیف دولت، به ویژه وزارت بهداشت، باز می‌گردد و تحریم‌ها در بروز بحران دارویی بی‌اثر بوده و هستند. همانطور که نوربخش، مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی نیز مطرح کرده افزایش تعرفه واردات داروهای خارجی و مواد اولیه کارخانه‌های داروسازی عامل اصلی گرانی داروها در ایران است. آن هم در شرایطی که واردات دارو زیر سایه مافیای وابسته به نهادها و سازمان‌های حکومتی انجام شده و ترخیص و عرضه آن به بازار نیز با همکاری وزارت بهداشت صورت می‌گیرد.
