اختر قاسمی (+عکس، ویدئو) به جرئت می‌توان گفت یکی از چهره‌های تأثیرگذار رسانه‌ای در عرصه‌ی فرهنگ و هنر در خارج از کشور دکتر محمود خوشنام نویسنده و منتقد هنری و همکار قدیمی کیهان و کیهان لندن است. او همواره در این سالیان با حضورش در مراسم مختلف فرهنگی و نقد و بررسی آثار هنرمندان تاثیر بسزایی در ثبت آثار هنرمندان داشت.
حتی بیماری و مشکلات جسمانی در سال‌های اخیر نیز سبب نشد که وی در برنامه‌های فرهنگی و هنری حضور نیابد. این حضور و احساس مسئولیت دکتر خوشنام از چشم مخاطبان به دور نمانده و خوشبختانه یکی از تغییرات مثبت فرهنگی و اجتماعی ایرانیان همانا قدردانی و سپاس از بزرگان فرهنگ و ادب در زمان حیات آنهاست. در سال‌های اخیر توسط ایرانیان خارج از کشور مراسم مختلفی به منظور قدردانی از بزرگان فرهنگی و هنری صورت گرفته است. یکی از آنها شنبه گذشته ۱۹ ماه مه ۲۰۱۸ در گرامیداشت دکتر محمود خوشنام در فرانکفورت به همت انجمن فرهنگی ایران و آلمان برگزار شد.
سالن زالباو فرانکفورت پر از جمعیت بود. مراسم همراه با موسیقی و سخنان تنی چند از بزرگان تاریخ و هنر و روزنامه‌نگاری بود.
شاپور سلیمی هنرپیشه تئاتر از کلن مراسم را گرداند. ابتدا توسط دو گروه مختلف از هنرمندان جوان و نوجوان ترانه‌های قدیمی و ماندگار اجرا شد و سپس سخنان نیلوفر بیضایی از طریق ویدیو پخش شد.
نیلوفر بیضایی ضمن خوشحالی از برگزاری چنین برنامه‌ای به نقش پررنگ دکتر خوشنام در نقد موسیقی و تئاتر و هنر پرداخت و بخصوص نقشی که در نقد و بررسی نمایش‌های خود وی داشت. نیلوفر بیضایی گفت که «او با دانش غنی در زمینه موسیقی ایرانی و غربی دریافت که شاخه‌های هنری با یکدیگر در ارتباط‌اند و از هم تاثیر می‌گیرند؛ همین نگاه مدرن دکتر خوشنام باعث شده که او نه بسان یک منتقد تک‌بعدی بلکه به عنوان یک منتقد هنری در شاخه‌های دیگر ادبی نیز توجه کند و دانش کسب کند و بنویسد و عمیق و از سر آگاهی بنویسد.» نیلوفر بیضایی همچنین گفت «دانش دکتر خوشنام محدود به نقل و قول از این و آن نمی‌شود بلکه نتیجه‌ی تعمیق و شناخت و پژوهش ژرف او در عرصه‌های هنری‌ست.» نیلوفر بیضایی از توجه ویژه محمود خوشنام به آثار زنان نیز گفت: «چه در زمینه هنر موسیقی و چه در زمینه‌های دیگر هنری او همیشه توجه ویژه‌ای به کارهای هنری زنان داشته است. این توجه مربوط به امروز نیست بلکه از شناخت و درک مشکلات چند برابر زنان در طول تاریخ ما نسبت به مردان بوده است.»
در پایان نیلوفر بیضایی یادآور شد که «شخصیت فرهیخته دکتر خوشنام زندگی و هستی او را با هنر و فرهنگ پیوند زده است. او با حضورش در هر جمع هنری همواره مانند پلی برای نزدیکی هنرمندان با یکدیگر و برای نزدیکی مردم به هنر و فرهنگ و برای درک متفاوت با وجود تفاوت‌ها و اختلاف نظرها تلاش کرده است.» نیلوفر بیضایی با اشاره به رابطه‌ی احترام‌آمیز دکتر خوشنام با همسرش الهه خوشنام خطاب به وی گفت: «از شما برای یک عمر فعالیت هنری و فرهنگی ممنونم.»
پس از آن منوچهر رادین بازیگر تئاتر از فرانکفورت درباره‌ی زندگی و تلاش رسانه‌ای محمود خوشنام سخن گفت. وی یادآوری کرد که «محمود خوشنام فرزند پدری‌ست که ساز می‌نواخت. پدر وی ساز نواختن را در دوران سربازی در زمان رضاشاه آموخته بود. او در سنین کم در مشهد در مجله‌ی فکاهی توفیق مطلب می‌نوشت. خوشنام تحصیلات ادبیات و فلسفه را در دانشگاه تهران پی گرفت و دکترای خود را در رشته جامعه‌شناسی و هنر از آلمان و اتریش دریافت کرد.» رادین در باره ی فعالیت‌های دکتر خوشنام گفت: «او از اجراهای موسیقی و باله و نمایش می‌گوید، از جمالزاده و نیما یوشیج و شعر نو و از رشد و استقبال مردم از باله و تالار رودکی و تالار ۲۵ شهریور و شکستن قالب‌ها و از انبوه تماشاگران و هنر دوبله‌ی فیلم و از سینمای نو و مجسمه‌سازی و گرافیک و…»
منوچهر رادین به مجله رودکی اشاره کرد و گفت: «خوشنام مجله رودکی را که خود پدیدآورنده و سردبیر آن بود به مجله‌ای برای بازتاب همه‌ی هنرهای نمایشی و موزیک و بررسی و نقد آنها تبدیل کرد و آن را به تیراژی بالا رساند.» دکتر خوشنام به ترجمه و متن اپرا نیز پرداخته است. وی سال‌ها نویسنده‌ی ستون «بازتاب» کیهان بود.» منوچهر رادین به سخنان خود چنین پایان داد: «همانگونه که پدر او با کار در کارخانه قند و شکر کام مردم را شیرین کرد دکتر خوشنام با نقد و بررسی کام هنرمندان را شیرین کرد. تئاتر خارج از کشور از نویسنده و کارگردان تا بازیگر سپاسگزار نقدهای ایشان هستند.»
تورج اتابکی پژوهشگر تاریخ و استاد دانشگاه در شهر لایدن هلند سخنران بعدی بود. تورج اتابکی از نگاه تاریخی به تلاش محمود خوشنام پرداخت و از رابطه‌ی هنر و ادبیات با تاریخ اجتماعی گفت که چطور تاریخ اجتماعی سعی می‌کند تا با بررسی هنر به تاریخ اجتماعی مردم جامعه بپردازد. او گفت «محمود خوشنام با پژوهش و کار سترگ نقد موسیقی جایگاه ویژه‌ای در تاریخ موسیقی ما باز کرد.»
پس از سخنان دکتر اتابکی گروه جوانان هنرمند یک قطعه موسیقی اجرا کردند و پس از استراحتی کوتاه الهه خوشنام همسر دکتر خوشنام سخنانی ایراد کرد. وی گفت که «روزنامه‌نگار ممکن است مفتی حرف بزند ولی اجازه ندارد حرف مفت بزند. این را در مورد همسرم بدون اینکه به عنوان همسر به او نگاه کنم بلکه به عنوان همکار می‌توانم تایید کنم که او همیشه صداقت کاری داشته و این صداقت را در همه‌ی نقد و مقالاتی که نوشته نشان داده است.» الهه خوشنام گفت «او همچنین در زندگی خصوصی هم این صداقت و روراستی را همواره داشته است.»
الهه خوشنام به محاسن و مشکلات زندگی مشترک با یک همکار روزنامه‌نگار پرداخت و گفت: «نکته‌ی مثبت همکار بودن ما این است که همیشه برای همدیگر حرفی برای گفتن داریم. اما یک عیب هم دارد و آن اینکه من به عنوان زن هر کاری بکنم و هر چیزی بنویسم خوانندگان می‌گویند خوشنام خیلی خوب می‌نویسد و هیچکس قبول نمی‌کند که من هم به عنوان زن می‌توانم قلم خوبی داشته باشم و بنویسم.»
امیر طاهری روزنامه‌نگار بین‌المللی و سردبیر سابق کیهان و کیهان لندن آخرین سخنران این بزرگداشت بود. امیر طاهری از «ایران نوین و تغییراتی که همزمان با آغاز کار دکتر خوشنام در جامعه شکل می‌گرفت» گفت. او از «درخشش کار دکتر خوشنام با مقالات و نقد موسیقی» سخن گفت. امیر طاهری از زمان تاسیس فیلارمونی تهران گفت که «ابتدا اصلا تماشاگر نداشت و مردم طرفدار موسیقی غربی و یا اپرا نبودند ولی با تلاش کسانی چون دکتر خوشنام که انگشت‌شمار بودند در عرض ده دوازده سال شرایط تغییر کرد و موسیقی جهان نیز شنوندگان جدیدی پیدا کرد.» امیر طاهری به حضور هنرمندان بزرگ موسیقی دنیا در ایران اشاره کرد و گفت: «شما اگر ده دوازده سال پیش از انقلاب را نگاه کنید هر چه از بزرگان موسیقی بود به ایران سفر کرده بودند و این قابلیت ایرانیان را در جذب جهان بیرون نشان می‌دهد بدون اینکه ماهیت خود را عوض کنند.» او در ادامه گفت: «ما گروه کوچکی از منتقدان موسیقی بودیم که من بعد از مدتی به بخش سیاسی رفتم ولی همه‌ی کنسرت‌ها و موسیقی‌ها و جشن هنرها را فقط چهار پنج نفر تفسیر و نقد می‌کردند.»
امیرطاهری با نقل قولی از افلاتون گفت: «اگر می‌خواهید ملتی را عوض کنید موسیقی آنها را عوض کنید. موسیقی بیانگر زمان و حال و هوای خاص جامعه است. موسیقی ما را مجبور کرد که رقابت کند و خودش را تغییر بدهد و نوسازی کند و نگاه جدیدی به دنیا بیندازد. طاهری این تغییرات را مدیون تلاش کسانی چون خوشنام دانست.»
در پایان این گرامیداشت، دکتر خوشنام ضمن سپاسگزاری از برگزارکنندگان و شرکت‌کنندگان و مهمانان سخنان کوتاهی ایراد کرد. او با اشاره به تاریخ نت‌نویسی در تاریخ موسیقی ایران و اشاره به برادران فراهانی و نت‌نگاری آنان و تاثیر آن بر ماندگاری موسیقی، به حوزه‌ی کار خود اشاره کرد. دکتر خوشنام گفت «هدف ما این بود که مصالح خود را بشناسیم و خوب و بد کارها را تشخیص بدهیم. چون هیچ سندی برای موسیقی دوره‌های باربد و یا دوره‌ی صفویه وجود ندارد. از دوره ی قاجار به بعد و نزدیک شدن به فرهنگ غرب و نوشتن موسیقی توانستند آنچه را داشتند نگه دارند در واقع با کمک غربی‌ها. اگر ما از موسیقی و حاشیه‌هایش صحبت می‌کنیم از قاجاریه به بعد است. در چنین زمانی وقتی می‌خواهید موسیقی نو به وجود بیاورید نباید به دام سنت بیفتید. سنت خوب است ولی باید سبب بنیادهای تازه شود: آنچه را داریم حفظ می‌کنیم و آنچه را نداریم باید خلق کنیم.»
سپیده رئیس سادات هنرمند نوازنده و آوازه‌خوان در اجرای کوتاهی مراسم گرامیداشت دکتر محمود خوشنام را به پایان رساند.
اقایان بنده یه دو خطی پریروز ..دوشنبه نوشتم گویا فراموش شده منتشر شود!
BA DOROOD BE BANOO SEPIDEH R:SADAT IN SEDAYE ZIBAYE BANOOYE IRANI