روشنک آسترکی- روز ۲۰ ژوئن برابر با ۳۰ خردادماه روز جهانی پناهجویان است. گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) به مناسبت این روز نشان از افزایش تعداد پناهجویان جهان در سال ۲۰۱۷ دارد.
بر اساس این گزارش که روز سهشنبه ۱۹ ژوئن منتشر شد تعداد کسانی که به دلیل جنگ و خشونت در کشور خود آواره یا به بیرون از مرزهای کشورشان پناهنده شدهاند در سال ۲۰۱۷ به ۶۸٫۵ میلیون نفر رسیده است که ۵۲درصد این تعداد را کودکان تشکیل میدهند.
بر اساس این گزارش تکاندهنده در هر دو ثانیه یک نفر از در جهان بیخانمان و آواره میشود. این گزارش میافزاید در سال ۲۰۱۷ به طور میانگین روزانه ۴۴هزار و ۴۰۰ نفر مجبور به ترک خانه و شهر خود شدهاند.
تعداد کسانی که به دلیل جنگ، خشونت و تعقیب قضایی حکومتها آواره شدهاند در سال ۲۰۱۷ نسبت به سال پیش از آن ۲٫۹ میلیون نفر افزایش داشته و به ۲۵٫۴ میلیون نفر رسیده است که رکورد تازهای در تعداد آوارگان جهان به شمار میرود.
این گزارش همچنین میافزاید ۷۰درصد پناهجویانِ جهان از پنج کشور سوریه، افغانستان، سودان جنوبی، میانمار و سومالی هستند.
گزارش کمیساریای عالی پناهندگان نشان میدهد ۸۵درصد پناهجویان در کشورهای توسعه نیافته ساکن شده و در شرایط مطلوبی قرار ندارند. همچنین حدود ۲۲ میلیون نفر از ۶۸٫۵ نفری که در سال ۲۰۱۷ آواره شدهاند درون مرزهای کشور خود بسر میبرند و اغلب از فقر شدید رنج میبرند و از کمکهای محدودی برخوردار هستند.
تعداد افرادی که درخواست پناهندگی دادهاند و منتظر جواب درخواست خود هستند نیز در سال گذشته میلادی افزایش پیدا کرده و تا آخر دسامبر ۲۰۱۷ به ۳٫۱ میلیون نفر رسیده است.
همچنین در این گزارش آمده که ترکیه بیشترین رقم آوارگان را دارد، بطوری که نام سه میلیون و ۵۰۰ هزار آواره که اکثرشان سوری هستند، تا پایان سال ۲۰۱۷ در ترکیه به ثبت رسیده است. در میان کشورهای اتحادیه اروپا آلمان بیشترین تعداد پناهجویان را پذیرفته است.
پیشتر نیز آژانس مهاجرت اتحادیه اروپا با انتشار گزارشی اعلام کرد که ۵۳درصد از پناهجویانی که در سال ۲۰۱۷ به کشورهای اروپایی رفتهاند در آلمان ساکن شدهاند.
فیلیپو گراندی، کمیسر عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در یک نشست خبری به مناسبت روز جهانی پناهندگان در ژنو با اشاره به این گزارش گفته است در سال گذشته میلادی، رکورد ۵ سال گذشته افزایش سالانه جمعیت آوارگان در جهان شکسته شده است.
گراندی تاکید کرده است برخلاف پناهجویانی که در اروپا و آمریکا بسر میبرند، ۸۵درصد از آوارگان در کشورهایی با درآمد پایین و متوسط همچون لبنان، پاکستان و اوگاندا زندگی میکنند.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل نیز ۲۰ ژوئن ۲۰۱۸ به مناسبت روز جهانی پناهندگان پیامی منتشر کرد که در آن از کشورهای جهان خواستار حمایت از کشورهای میزبان آوارگان و پناهندگان شد.
در بخشی از پیام آنتونیو گوترش آمده است: «در سال جاری، پیمان جهانی درباره پناهندگان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه داده خواهد شد. این پیمان راهی به پیش ارائه میدهد و مشارکت پناهندگان در جوامعی را به رسمیت میشناسد که میزبان آنان هستند. تا زمانی که جنگ و آزار و اذیت وجود داشته باشد، پناهندگی هم وجود خواهد داشت.»
پناهجویانی از اینجا مانده و از آنجا رانده
با وجود گسترش تعداد پناهجویان در ۵ سال گذشته، سیل هجوم آنها به سوی اروپا موجب شده است برخی سیاستمداران اروپایی برای جلوگیری از موج پناهجویان به این قارهی کوچک اقداماتی انجام دهند؛ اقداماتی که بخشی از پناهجویان را «از اینجا مانده و از آنجا رانده» کرده است.
در یکی از تازهترین نمونههای این اقدامات هفته گذشته و تنها چند روز مانده به روز جهانی «پناهجویان» ماتئو سالوینی، وزیر کشور دولت جدید ایتالیا و رهبر حزب راستگرای لیگ شمالی این کشور به یک کشتی حامل بیش از ۶۰۰ پناهجوی نجات یافته از سواحل لیبی، اجازه پهلو گرفتن در بنادر ایتالیا را نداد و این کشتی در موقعیت اضطراری راهی آبهای اسپانیا شد.
ماتئو سالوینی همچنین گفته است که ایتالیا به «قاچاق انسان» و «حرفه مهاجرت غیرقانونی» «نه» می گوید.
کشورهای اتحادیه اروپا روز چهارشنبه ۲۰ ژوئن برابر با ۳۰ خردادماه با پیشنویس توافقنامهای برای محدود کردن شمار پناهجویان ورودی به کشورهای خود موافقت کردند. در این پیشنویس آمده است، هشت کشور اروپایی خود را به پیشرفت در زمینه کاهش شمار افرادی که به شکل غیرقانونی وارد اروپا میشوند به ویژه از طریق تقویت حفاظت از مرزهای خارجی، یکسانسازی رویههای پذیرش پناهجویان و افزایش همکاری با کشورهای محل عبور پناهجویان و همچنین کشورهای مبدأ متعهد میدانند.
امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه و آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان نیز روز سه شنبه ۲۹ خرداد ، پس از نشستی دوجانبه بار دیگر از شرکای اروپایی خود خواستند سیاستی مشترک درباره مسئله مهاجرت اتخاذ کنند.
در هفتههای گذشته مواضع برخی کشورهای اروپایی از جمله اتریش و ایتالیا برای محدود کردن موج پناهندگان موجب اختلاف نظرهایی میان رهبران کشورهای اروپایی شده است.
سباستین کورتس صدراعظم اتریش روز پنجشنبه ۲۱ ژوئن برابر با ۳۱ خرداد در جلسهای با نخست وزیران کشورهای اسلواکی، جمهوری چک، لهستان و مجارستان (موسوم به کشورهای گروه ویسگراد) موضوع «تقویت مرزهای برونی» برای مقابله با ورود پناهجویان را اروپا را به بحث گذاشت.
از سوی دیگر مجلس مجارستان همزمان با روز جهانی پناهجویان طرحی را به تصویب رسانده که وکلا و فعالانی را که به پناهجویان کمک میکنند، مجازات میکند. طبق این قانون، هر فردی که «امکاناتی برای مهاجرت غیرقانونی تامین کند» به یک سال زندان محکوم خواهد شد. دولت مجارستان گفته است این قانون برای مراقبت از امنیت و هویت مجارستان ضروری است.
همچنین در آمریکا نیز دونالد ترامپ اقدامات سختگیرانهای را در قبال مهاجرانی که از مرز مکزیک وارد خاک این کشور شدهاند در پیش گرفته و ظرف یک ماه و نیم گذشته حدود ۲۰۰۰ کودک را از والدینشان جدا کرده است. مقامات آمریکایی معتقدند برخی قاچاقچیان در قالب والدین کودکان با آنها وارد خاک آمریکا میشوند. با ایجاد موجی از انتقادات به سیاست دونالد ترامپ در جدایی کودکان از والدینشان او در توییتر نوشته است: «ایالات متحده به اردوگاهی برای مهاجران و به مرکز نگهداری پناهجویان بدل نخواهد شد.» ترامپ بر اثر فشاریهای داخلی و بینالمللی فرمان داد که از این پس کودکان مهاجران از والدینشان جدا نشوند. ملانیا همسر ترامپ نیز به این سیاست غیرانسانی اعتراض کرده بود.
در حالی که آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل خواستار حمایت از پناهجویان شده است برخی سیاستمداران سیل پناهجویان به کشورهای خود را باعث بروز بحران اقتصادی در کوتاهمدت و ایجاد مشکلاتی در ساختار اجتماعی و فرهنگی کشور خود در بلندمدت ارزیابی میکنند.
بحران خشکسالی، عاملی برای افزایش مهاجرتها
جدا از مسائلی چون جنگ و خشونت و فشارهای حکومتها بر فعالان سیاسی، روزنامهنگاران و فعالان مدنی که از عوامل مهم آوارگی و درخواست پناهندگی در سالهای گذشته بوده است، شرایط اقلیمی کره زمین عامل دیگری است که پیشبینی می شود بر شمار مهاجران و پناهجویان بیافزاید.
«مهاجران اقلیمی» که اکنون اصطلاحی قابل توجه در میان کارشناسان و پژوهشگران است شامل افرادی میشود که به دلیل تغییرات محیطی مانند افزایش خشکسالی، بیابانزایی، افزایش سطح آب دریاها مجبور به ترک خانه و کاشانهی خود شده و یا درون کشورشان جابجا میشوند و یا به خارج از مرزهای سرزمین خود مهاجرت کنند.
به گزارش وبسایت دویچه وله ولفرام اشلنکر و انوش میسیریان دو پژوهشگر دانشکده کلمبیای آمریکا تحقیقی درباره تاثیر شرایط اقلیمی بر افزایش تعداد پناهجویان انجام دادهاند که اواخر سال ۲۰۱۷ در نشریه «ساینس» منتشر شده است. نتایج بررسیهای این دو پژوهشگر نشان میدهد که میزان بالای گرمایش در سراسر جهان تا پایان این سده شمار متقاضیان پناهندگی در اروپا را تا ۲۸درصد افزایش میدهد و گرمایش ۴٫۸ درجهای جهان به افزایش ۱۸۸ درصدی تقاضای پناهندگی منجر خواهد شد.
پیشتر روزنامه بریتانیایی گاردین نیز با انتشار این تحقیق پیشبینی کرده بود «تغییرات اقلیمی میتواند یک میلیون نفر را به سوی اروپا روانه کند.»
در این میان عدهای نیز معتقدند بر اساس کنوانسیون ژنو «پناهجو» به فردی اطلاق میشود که بهدلایلی مربوط به نژاد، مذهب، ملیت یا تعلق به اقلیتهای قومی یا اجتماعی یا دگراندیشی و عقاید سیاسی تحت تعقیب قرار داشته و جان وی در خطر باشد.
گفتنی است دولت نیوزلند به رسمیت شناختن پناهندگانی را که به دلیل تغییرات اقلیمی مجبور به مهاجرت میشوند در دستور کار دارد. حزب سبز نیوزلند پیش از انتخابات سال گذشته وعده داده بود در صورت پیروزی در انتخابات برای ۱۰۰ نفر از افرادی که در اثر تغییرات اقلیمی آواره شدهاند ویزای ورود به نیوزیلند صادر میکند.
جیمز شاو، رئیس حزب سبز نیوزیلند و وزیر تغییرات اقلیمی این کشور اکتبر ۲۰۱۷ گفته بود این طرح بشردوستانه میتواند به صورت آزمایشی برای کمک به افرادی که به واسطه تغییرات اقلیمی و بالا آمدن سطح آب دریا در مناطق اقیانوس آرام آواره شدهاند اجرا شود.
نکته قابل توجه در این میان اینست که بسیاری از کشورهایی که در حال حاضر شمار زیادی از آوارگان به آنها تعلق دارند، جزو کشورهایی هستند که جدا از جنگ و خشونت درگیر بحران خشکسالی و فقر و بیکاری ناشی از آن نیز هستند.
برای نمونه به گزارش اقلیمشناسان آکادمی ملی علوم آمریکا، از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۱ بخشهای وسیعی از سوریه دچار خشکسالی شد و تغییرات آب و هوایی نیز رو به وخامت گذاشت. خشکسالی به بارآمده به نوبهی خود به افزایش فقر و جابجایی ساکنان این کشور منجر شد. این آمار نشان میدهد خشکسالی و در پی آن افزایش فقر و بیکاری از جمله عوامل موثر در ایجاد نارضایتیهای داخلی و بروز بحران سوریه بوده است که امروز به آواره شدن بیش از ۶ میلیون نفر انجامیده است.
گفتنی است ایران نیز یکی از کشورهایی است که در سالهای گذشته با بحران خشکسالی مواجه شده و گستردهتر شدن این بحران موجب شده مقامات رسمی نیز ایجاد موجی از مهاجرت به دلیل خشکسالی را مورد توجه قرار دهند.
این در حالیست که موج مهاجرتها در درون کشور بر اثر خشکسالی و بیکار شدن کشاورزان و دامداران سالهاست آغاز شده و ۳۰هزار روستا که اکثرا در جنوب شرقی ایران قرار دارند به دلیل خشکسالی خالی از سکنه شده است. روستاییان این مناطق عموما به حاشیه شهرها مهاجرت کرده و به مشاغل کاذب چون دستفروشی روی آوردهاند. همچنین عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست هشدار داده با ادامه روند خشکسالی و افزایش بحران آب در کشور حدود ۷۰درصد ایرانیان یعنی جمعیتی معادل ۵۰ میلیون نفر برای زنده ماندن ناچار به مهاجرت از کشور هستند.
وقتی پول و ثروت و رفاه در یک جا و فقر و ماتم و تیره روزی در جای دیگر انباشته می شود باید هم شاهد چنین آمارهای تکان دهنده ای از آوارگان باشیم. دولتهای جهان معمولا کارنامه درخشانی در این زمینه ندارند. البته اتحادیه اروپا تا اندازه بسیار زیادی رویکردی انسانی به این امر داشته، ولی در اثر فشار شدید اجتماعی و اقتصادی که ورود پناهجویان به این اتحادیه وارد می کند راستگرایان روز به روز قدرت می گیرند و به همین دلیل اروپا هم در سیاست خود بازنگری می کند. من که سالها در انتظار ورود به سده بیست و یکم نشسته بودم هرگز تصور نمی کردم که دنیا این قدر از لحاظ اخلاقی و انسانی سقوط کند.
سیاست گلوبالیستهایى است که دنیا رو یک ازمایشگاه براى جنگ ها و آزمایشهاى بیمارى ها و ویروسهاى جدید ازمایشگاهى مى دونن،خاورمیانه هم شده میدان تمرینات جدیدترین سلاح هاى شرق و غرب ،شاید هم واقعا دنیا یک جنگل خطرناک هست به گفته هیتلر که یک عده شکار و یک عده شکارچى هستن ،شاید هم این اهریمن ها که از طریق جنگ وسیاستمدارهاى فاسد و نظام بانکى و پولى و پزشکى دنیا رو به این سمت هولناک مى برند موجودات دوگانه اهریمنى باشند،به گفته مدودوف نخست وزیر روسیه و وزیر دفاع کانادا تعداد زیادى از این موجودات دوگانه در بین ما وجود دارند،کسى چه مى داند شاید هم اناناکى ها باید از سیاره نبیرو بداد نسل بشر برسن چون در دوره برگشت سیاره هستیم کسى چه مى داند