احمد رأفت – اینیاکی اوردانگارین، همسر شاهدخت کریستینا، خواهر فیلیپ ششم، پادشاه اسپانیا، پس از رای نهائی دادگاه برای گذراندن محکومیت ۵ سال و ۱۰ ماه ساعت ۸ صبح روز دوشنبه ۱۸ ژوئن قدم به زندان بریوا در استان آلاوا، در ۱۲۳ کیلومتری مادرید گذاشت.
اینیاکی اوردانگارین، ۵۰ ساله، تنها مرد محبوس در این مرکز است که از سال ۱۹۸۹ مهمان زنان مجرم است. دلیل این انتخاب، صرفا امنیتی است. نگهداری از باجناق پادشاه در زندانی دیگر میتوانست مشکلات بسیاری را به وجود آورد. در گذشته فرمانده ژاندارمری اسپانیا، لوئیس رولدان، نیز که به اتهام اختلاس به زندان محکوم شده بود، دوران محکومیت خود را در یکی از ۱۶۳ سلول همین زندان گذراند.
در حقیقت زندانی مرد در زندان بریوا، تمام دوران محکومیت خود را به نوعی در انفردای خواهد گذراند، زیرا در بندی مجزا از دیگر زندانیان نگهداری میشود.
از ورزشگاه تا دربار
اینیاکی اوردانگارین، کاپیتان سابق تیم ملی هندبال اسپانیا، که در سال ۱۹۹۷ با شاهدخت کریستینا، یکی از سه فرزند خوان کارلوس، پادشاه سابق اسپانیا، در بارسلون ازدواج کرده بود، ریاست نهادی غیرانتفاعی برای گسترش فهالیت های ورزشی را عهدهدار بود.
در سال ۲۰۱۱ میلادی، اینیاکی اوردانگارین، و شریکاش در این نهاد، دیئگو تورس، متهم به سوء استفاده مالی، اختلاس، فرار مالیاتی و رانتخواری شدند. دیئگو تورس نیز باید ۵ سال و ۸ ماه را در زندان بگذراند. متهم سوم این پرونده، رئیس دولت ایالتی بالئارس، جائومه ماتاس، است که با زیر پا گذاردن قوانین و بدون گذراندن مراحل قانونی، بودجهای بیش از ۴.۵ میلیون یورو را در عرض سه سال در اختیار این نهاد غیرانتفاعی قرار داده بود. برای رئیس دولت ایالتی بالئارس نیز حکم ۳ سال و ۸ ماه زندان صادر شده است.
شاهدخت کریستینا، دوشس سابق پالما، نیز از جمله دیگر متهمین این پرونده بود. خواهر پادشاه کنونی اسپانیا متهم به استفاده از کارت اعتباری این نهاد غیرانتفاعی برای مخارج شخصی به مقدار ۲۵۶ هزار و ۸۸ یورو است. استفاده از کارتهای اعتباری شرکتها و نهادها برای مخارج شخصی، بر مبنای قوانین جاری اسپانیا، جرمی مالیاتی به حساب میآید، ولی با توجه به رقم محدود این استفاده غیرمجاز، شاهدخت اسپانیایی از سوی دادگاه به بازگرداندن این مبلغ و جریمهی نقدی محکوم شده است.
همین پرونده علیه دختر پادشاه و همسرش، خوان کارلوس بود که وی را وادار ساخت از مقام خود استعفا داده و چهار سال پیش تاج و تخت را به فرزندش فیلیپ واگذار کند. پادشاه کنونی در ماه ژوئن ۲۰۱۴ با رای موافق پارلمان اسپانیا به جای پدرش به عنوان شخص اول مملکت برگزیده شد.
از دربار تا زندان
یکی از اولین اقدامهای پادشاه جدید پس گرفتن لقب دوشس و دوک پالما از کریستینا و همسرش بود. اینیاکی اوردانگارین، و کریستینا از آن زمان دیگر عضو خاندان پادشاهی به حساب نمیآیند. پس از نهایی شدن حکم علیه همسرش، شاهدخت کریستینا از حق وراثت خود بر تاج و تخت اسپانیا نیز انصراف داد. این اولین بار است که یکی از افراد خاندان پادشاهی به عنوان متهم در دادگاه حاضر میشد. کریستینا تنها میتواند از لقب «اینفانتا»، که برابر ان در زبان فارسی «شاهدخت» است، استفاده کند، چون در هر حال دختر یک پادشاه بوده و خواهد ماند.
فیلیپ ششم از همان ابتدای پادشاهی روابط خود را با خواهرش و خانواده او قطع کرد. در این سالها تنها دو بار کریستینا و فیلیپ در مراسمی همزمان حضور پیدا کردند. اولین بار در ماه مارس سال گذشته میلادی در مراسم تشییع جنازه شاهدخت آلیسیا، زنعموی خوان کارلوس و بار دیگر در ماه مه همان سال، در جشن تولد پنجاه سالگی پسرداییشان که در بریتانیا برگزار شد. در هر دو مورد فیلیپ ششم از هر گونه تماس با خواهرش و اینیاکی اوردانگارین، پرهیز کرد. خوان کارلوس نیز که در پیامد این جنجال مجبور به کنارهگیری شده بود، برای اولین بار در مراسم تشییع جناره شاهدخت آلیسیا، دخترش کریستینا را در کلیسا در آغوش کشید و بوسهای بر گونهی او زد.
تنها همسر خوان کارلوس، ملکه سوفیا و النا، دختر دیگرش در این سالها با کریستینا و چهار فرزندش، که پس از آغاز روند قضائی اسپانیا را ترک کرده و در سوئیس زندگی می کنند، در رابطه بودند و با او دیدار میکردند.
هنگامی که دادگاه رای نهائی علیه اینیاکی اوردانگارین، را اعلام کرد، فیلیپ ششم و همسرش، ملکه لتیسیا میهمان دونالد ترامپ در واشنگتن بودند و از هرگونه ابراز نظری در این رابطه خودداری کردند. فیلیپ ششم بلافاصله پس از اینکه پارلمان رأی به پادشاهی او داد، در تماس با مراجع قضائی از آنها خواسته بود که این پرونده را چون هر پرونده دیگری در دستور کار قرار دهند و هیچگونه تبعیضی قائل نشوند، چون به گفته پادشاه کنونی اسپانیا، که جوانترین پادشاه اروپا است، در یک نظام دمکراتیک همه شهروندان، حتی اگر عضو خاندان پادشاهی باشند، در مقابل قانون باید پاسخگو باشند و هیچگونه مصونیتی نداشته باشند.
برابر در مقابل قانون
البته پایبندی به قانون و دمکراسی در خانواده پادشاهی اسپانیا تازه نیست. ۲۳ فوریه ۱۹۸۱، زمانی که گروهی از نظامیان اسپانیایی تلاش کردند با اشغال نظامی پارلمان و نقاط حساس در شهرهای مهم کشور، دمکراسی جوان اسپانیا را سرنگون سازند، خوان کارلوس بود که با لباس نظامی و به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح بر صفحه تلویزیون ملی تحت اشغال نظامیان ظاهر شد و به کودتاچیها با قاطعیت دستور داد به پادگانها باز گردند. بسیاری معتقدند که اگر پادشاه خوان کارلوس با قاطعیت در مقابل این کودتا نمیایستاد، دمکراسی جوان اسپانیا که در سال ۱۹۷۷ جایگزین نظام دیکتاتوری ژنرال فرانکو شده بود، نمیتوانست در مقابل این کودتا مقاومت کند.
محکومیت قطعی اینیاکی اوردانگارین، و پایبندی پادشاهی به قانون، بدون شک رابطه پادشاه جوان اسپانیا با جامعه مدنی در این کشور را تقویت میکند. اسپانیا که در سال گذشته با برگزاری یک همهپرسی غیرقانونی در ایالت خودمختار کاتالونیا، دورانی بحرانی را پشت سر گذاشته، با اجرای قانون بدون استثناء گامی مهم در تثبیت جایگاه خود بین مردم برداشته است.
رسانههای اسپانیا نیز نقش مهمی در روند این محاکمه و عدم هرگونه دخالت پادشاه، برای ملکه لتیسیا همسر فیلیپ ششم قائل هستند. لتیسیا که خود ژورنالیست و گزارشگر سابق تلویزیون دولتی اسپانیا بوده و آخرین ماموریت خبرنگاریش، قبل از علنی شدن رابطهی وی با ولیعهد وقت و پادشاه کنونی، پوشش خبری سقوط رژیم صدام حسین بود، شدیدا پایبند به قانون است و حاضر به پذیرفتن هیچگونه تبعیضی برای مقامات دولتی و حتا خاندان پادشاهی نیست.