روشنک آسترکی – در ماه‌های گذشته همزمان با افزایش قیمت همه کالاهای مصرفی و سرمایه‌ای در ایران، قیمت دارو نیز با افزایش چشمگیری روبرو شده. در کنار افزایش قیمت انواع داروها، خبرهایی نیز درباره کمیابی و حتی نایاب شدن برخی اقلام دارویی منتشر شده است.
در حالی که مقامات وزارت بهداشت اصرار دارند که کمبود دارویی در کشور وجود ندارد، گزارش‌های منتشر شده و همچنین اظهار نظرهای مردم در شبکه‌های اجتماعی نشان از کمبود برخی داروها یا دست‌کم عدم توزیع آنها در داروخانه‌ها دارد.
در آن سوی ماجرا اما طرفداران حکومت و به ویژه حامیان حسن روحانی به ایجاد موجی تبلیغاتی مشغول بوده و هستند تا نبود دارو در کشور را به تحریم‌های اقتصادی مرتبط کنند این در حالیست که دارو در ردیف کالاهای تحریمی قرار ندارد.
در شرایطی که ایجاد جوّ روانی نسبت به بازگشت تحریم‌ها را می‌توان عاملی ناچیز در عدم توزیع دارو یا نامنظم بودن توزیع آن به دلیل تغییر سیاست‌های واردکنندگان عنوان کرد اما به نظر می‌رسد افزایش قیمت‌ها و کمیاب شدن برخی داروها عوامل دیگری نیز داشته باشد.
حسن قاضی‌زاده هاشمی وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی هفتم تیرماه و در جریان افتتاح بیمارستان کوار در جمع خبرنگاران با تأکید بر اینکه هیچگونه مشکل تامین دارو برای بیماران خاص نداریم گفت: «تحریم‌ها مشکلی برای داروهای مورد نیاز ایجاد نخواهد کرد اما ما نیز پیش‌بینی‌های لازم را انجام داده‌ایم.»
قاضی‌زاده هاشمی همچنین از تشکیل کمیته‌ای برای بررسی وضعیت دارو در کشور خبر داد و گفت خودش نیز دست‌کم هفته ای ۱۰ ساعت وقت صرف فعالیت در این کمیته می‌کند.
حدود ۴۰ روز پس از این سخنان وزیر بهداشت و در نیمه امردادماه ایرج حریری سخنگوی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی نیز در اظهار نظری کمبود دارویی کشور بر اساس نیاز را ۱٫۵درصد عنوان کرد و گفت: «در برخی از رسانه‌ها عنوان شده بود که کمبود‌های دارویی کشور، ۴۸ قلم است که در مقایسه با چندین هزار قلم دارو، رقم بالا و قابل توجهی نیست.»
سخنگوی وزارت بهداشت البته نگفت که این ۴۸ قلم کمبود دارو شامل چه داروهایی است و از سوی دیگر مقامات وزارت بهداشت نیز هیچ اشاره‌ای به افزایش قیمت داروها نشده و علت آن را توضیح نداده‌اند.
افزایش ۱۰۰ تا ۳۰۰درصدی قیمت دارو
قیمت داروها در ایران طی ماه‌های گذشته بطور متوسط بین ۱۰۰ تا ۳۰۰درصد افزایش یافته است. برای نمونه قیمت داروهای مربوط به بیماران دیالیزی و پیوند کلیه از اسفند ۹۶ تا تیرماه ۹۷ بین ۱۰۰ تا ۳۰۰درصد افزایش داشته است.
یکی از اقلام دارویی که افزایش آن با واکنش انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی روبرو شد داروی «راپامیون» است که در اسفند ۹۶ به قیمت ۱۱هزار تومان به فروش می‌رسید و با توجه به اینکه هر بیمار پیوندی باید روزانه ۲ عدد قرص مصرف کند بنابراین بیماران ماهیانه مبلغ ۶۰هزار تومان برای این دارو هزینه می‌کردند و بقیه آن را نیز بیمه تقبل می‌کرد. پس از تعطیلات نوروز امسال، قیمت این دارو چند برابر شد و به دلیل اینکه شرکت‌های بیمه حاضر به افزایش تعرفه معافیت (فرانشیز) خود نشدند سهم بیماران به صورت ماهیانه به ۳۲۴هزار تومان افزایش یافت که نشان‌دهنده افزایش دست‌کم ۳۰۰ درصدی هزینه دارو است.
اما افزایش قیمت دارو تنها شامل داروهای که وارداتی مانند قرص راپامیون نیست و داروهای ساخت داخل کشور نیز با همین میزان گرانی و افزایش قیمت روبرو بوده‌اند.
واقعیت اینست که «حال و روز صنایع داروسازی ایران خوب نیست»؛ این جمله‌ای است که اخیراً عباس کبریایی‌زاده نایب رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی گفته و این بحران را ناشی از بی‌تدبیری‌ها و اقدامات نسنجیده و ناپخته دولت در این حوزه دانسته است.
به گفته عباس کبریایی‌زاده اجرای طرح تحول سلامت باعث شد که دولت به یک بدهکار بزرگ صنعت داروسازی کشور تبدیل شود. آنطور که این فعال صنعت داروسازی گفته است دوره وصول مطالبات صنعت داروسازی به ۵۷۰ روز رسیده؛ در حالی که طی ۱۰ سال اخیر دوره وصول مطالبات، ۳۰۰ روز بود.
عباس کبریایی‌زاده همچنین گفته است مشکلات صنعت داروسازی ربطی به تحریم‌ها ندارد، دشمنی با صنعت داروسازی در داخل کشور است چرا که از وقتی طرح تحول سلامت اجرا شد، از همان موقع هشدار دادیم فکری به حال نقدینگی صنعت داروسازی بکنید، چون در غیر این صورت نابود می‌شود.
او همچنین گفته است: «ما نگران تهدیدها و تحریم‌های خارجی‌ها نیستیم، صنعت داروسازی توان تأمین داروی مورد نیاز کشور را دارد، به شرطی که حمایت شود.»
نایاب شدن دارو ربطی به تحریم‌ها ندارد
در همین رابطه یک پزشک داروساز در تهران در گفتگو با کیهان لندن می‌گوید بحران افزایش قیمت دارو شامل تمام داروها شده است. اکثر داروها قیمت پایه‌شان افزایش یافته و برخی داروها نیز که معمولا شامل داروهای بیماری‌های خاص می‌شوند از زیر پوشش بیمه خارج شده‌اند و هزینه خرید برای بیماران را تا سه چهار برابر افزایش داده‌اند.»
به گفته این پزشک داروساز، موج افزایش قیمت دارو از تابستان گذشته آغاز شده و ارتباط چندانی به خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها ندارد: «قیمت داروها از اوایل تابستان سال گذشته کم کم روند افزایشی خودش را آغاز کرد. مثلاً در حد فاصل امرداد تا مهر ۹۶ داروی سینوپاریا همان تری پاراتید هورمون که در بیماری‌های استخوانی کاربرد دارد تا ۶۵۰هزار تومان افزایش پیدا کرد. یا حدود یک سال است داروی ناگلازایم که مخصوص بیماران اس‌پی‌اس است نایاب است و اگر پیدا شود هم قیمت آن ۶ برابر شده و از ۱۲۰ هزارتومان به ۶۱۰هزار تومان رسیده. از این نمونه افزایش قیمت‌ها فراوان است و قبل از خروج آمریکا از برجام صورت گرفته و علتش هم مشکلات اقتصاد ایران و افزایش نرخ ارز از تابستان گذشته و عدم مدیریت و حمایت دولت از موضوع دارو به ویژه داروهای ساخت ایران است.»
این پزشک داروساز در پاسخ به این پرسش که علت اصلی گران و نایاب شدن دارو در ایران چیست به کیهان لندن می‌گوید: «داروی خارجی که به کشور وارد می‌شود طبیعی است که با سه چهار برابر شدن نرخ دلار به همین میزان افزایش قیمت پیدا کند. دولت هم با این وضعیت اقتصادی قادر به دادن سوبسید (یارانه) ویژه به داروهای وارداتی نیست. اما یکی از مهمترین مشکلات بیماران در حال حاضر اینست که قیمت داروهای داخلی نیز به همین میزان افزایش یافته که علت اصلی مشکلات صنعت داروسازی کشور است. شرکت‌های داروسازی در ایران فرمولاسیون دارویی دارند اما علم و تکنولوژی تولید مواد اولیه را ندارند و برای تولید غالب داروها تا ۹۹درصد مواد اولیه مورد نیاز از خارج وارد می‌شود و شرکت داروسازی صرفا این مواد را بر اساس فرمول با یکدیگر مخلوط و به کپسول و شربت و یا با پرس کردن به قرص تبدیل می‌کند. حالا شما حساب کنید با دلارِ ۱۰-۱۱هزار تومانی این شرکت‌ها با چه افزایش هزینه‌ای برای خرید و واردات مواد اولیه روبرو می‌شوند. شرکت‌های داروسازی اعلام کرده‌اند که هزینه‌های آنها در ماه‌های گذشته سه برابر شده است. درست هم می‌گویند، در دور قبلی تحریم‌ها از اوایل دهه ۹۰ شرکت‌های داروسازی به دلیل مشکلات ارزی پیش آمده واردات مواد اولیه را از شرکت‌های فرانسوی و آلمانی مانند شرکت مرک به شرکت‌های چینی شیفت دادند. من به یاد دارم مثلا در همین سال‌های ۹۲-۹۳ شما اگر وارد یک کارخانه تولید دارو می‌شدید عبارت made in china (ساخت چین) را روی همه بسته‌های مواد اولیه می‌دیدید. حالا دیگر شرکت‌های داروسازی برای واردات همین مواد اولیه چینی هم دچار مشکل شده‌اند.»
به گفته این پزشک داروساز یکی از مسائلی که شرکت‌های داروسازی را در بن‌بست قرار داده طلب‌های آنها از دولت است و در واقع نقدینگی لازم برای خرید مواد اولیه را ندارند.
این پزشک داروساز که مالکیت و مدیریت یک داروخانه در تهران را به عهده دارد درباره کمبود داروها به کیهان لندن می‌گوید: «همانطور که گفتم موج گرانی دارو از سال گذشته آغاز شده و هفته‌های اخیر هم در ادامه همان موج بودیم. اما به موازات آن موضوع کمبود دارو است. این کمبود جدید است و از اوایل سال آغاز شد. این کمبود را در ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی نداریم اما در داروهای دیگر این مسئله وجود دارد. ما سفارش می‌دهیم اما توزیع نمی‌شود. هر چند بیشتر داروهای خاص مثل داروهای کنترل فشار خون یا داروهای تیروئید و داروهای بیماران ام‌اس با کمبود شدید روبرو شده است.»
پزشک داروساز ساکن ایران در ادامه می‌گوید: «وضعیت بیماران خاص واقعا وخیم‌تر است و بسیاری از بیماران مجبورند داروهایشان را از بازار سیاه تهیه کنند، مثلا از ناصر خسرو، که قیمت‌ها چند برابر است و هراس تقلبی بودن دارو را هم دارند. برخی دیگر از بیماران هم مجبورند تقلا کنند تا مسافر از خارج از کشور دارو را بیاورد. البته دو سه داروخانه مثل داروخانه شهید کاظمی هم مدتی برای کمک به بیماران داروهای بیماری‌های خاص را بطور سفارشی و در بخش‌های کوچک خاص همان بیماران وارد می‌کردند که نمی دانم هنوز این کمک را به بیماران می‌کنند یا نه.»
این پزشک همچنین به کیهان لندن می‌گوید بالا رفتن قیمت برخی از داروها به دلیل خروج آنها از لیست پوشش بیمه‌ای است و این خبر را مطرح می‌کند که «جدیداً هم آماده‌باشی داده شده که گویا سازمان تأمین اجتماعی که که مانند بیمه‌های دیگر رو به ورشکستگی است، به زودی قرار است طی یک بخشنامه ۵۰ -۶۰ قلم داروی OTC که داروهایی هستند که اجازه فروش آنها بدون نسخه در داروخانه‌ها وجود دارد را نیز از پوشش بیمه‌ی خود درآورد! به این ترتیب قیمت این داروها نیز ۱۰۰ تا ۳۰۰ برابر افزایش خواهد یافت.»
او همچنین درباره واکنش مردم به کمبود و نبود دارو می‌گوید: «مردم مأیوس و البته در بیشتر موارد عصبی می‌شوند. شما فکر کنید خودتان یا یکی از عزیزانتان به یک بیماری مبتلا هستید که عدم مصرف به‌موقع دارو نه تنها روند بهبود را مختل می‌کند بلکه خطرات جسمی شدید یا حتی جانی دارد. بعد به داروخانه مراجعه می‌کنید که دارو را با هزینه زیادی که دارد تهیه کنید و می‌بینید دارو نیست. خب، مسلماً برخی در این شرایط عصبی می‌شوند. من در داروخانه خودمان که در یک محله‌‌ی قشر متوسط قرار دارد بارها با واکنش عصبی بیماران و البته اغلب همراهان بیماران مواجه شده‌ام. استیصال مردم دردناک است. در همه جا این استیصال وجود دارد، برای پرداخت شهریه مدرسه و دانشگاه، برای اجاره خانه، برای خرید جهیزیه، برای خرید لباس و کفش، برای مهمانی دادن، اما استیصال برای نبود دارو یا از عهده خرید دارو بر نیامدن به دلیل قیمت بالا استیصال رنج‌آورتری است که متاسفانه من و همکارانم این روزها زیاد آن را در میان مردم می‌بینیم.»
چهل سال به اسم خودکفایی صنعت دارویی هر چه زباله در ایران و جهان بود در قوطی کردند و به خورد بیماران دادند. الان برای دومین بار در طول تاریخ بعد از انقلاب ثابت شد که ایران قدرت صنعتی برای تولید مستقل یک مسهل را هم ندارد و ده ها دانشگاه علوم پزشکی که میلیاردها تومان را به اسم تحقیقات می بلعند فقط محلی برای رانت خواری هستند.
هرکه ناموخت از گذشت روزگار نیز ناموزد زهیچ آموزگار تا جهان بود از سر مردم فراز کس نبود از راز دانش بی نیاز
مردمان بخرد اندر هر زمان راز دانش را به هر گونه زبان گرد کردند و گرامی داشتند تا به سنگ اندر همی بنگاشتند
دانش اندر دل چراغ روشن است وز همه بد بر تن تو جوشن است
رودکی
واقعا این حکومت چ ب روز این مردم داره میاره
انگار مدتها منتظر همچین تحریمایی بودن تا به بهانش پوست ملت رو بکنن یعنی چی اخه! هر چیزی که فکرشو بکنی به بهانه امریکا گرون کردن اصلا این گرونی و نایابی دارو دست کیه!؟ تا کی باید این حکومت بی وجدان رو تحمل کنیم
ج شیطان صفت اسلامى مردم را روحى و روانى نابوده کرده (مردگان متحرک) باید به روشنفکران مصدقى و چپ نما و روضه خوان قجر ى که با چریک بازى و گروگان گیرى ایران را نابود کردنند تبریک گفت
من نمیدونم چقدر میشه این ذلت و بدبختی را تحمل کرد؟ ۸۰ درصد این ملت حاضرن به هر خفتی برای یک لقمه نون تن بدن ولی مقابل این حکومت که دیگه علنی آب و خاک و ناموس را به حراج واقعی گذاشته نایستند!!!
کجان خانواده شهدا که حتی بخاطر خون بچه هایشان صدایی ازشان در نمی اید؟
در ازاد سازی خرمشهر لشکر ۷۷ مشهد نقش زیادی داشت و خیلی کشته داد. چگونه خانواده این شهدا این روسبی خانه شدن مشهد را تحمل می کنند و دم بر نمی اورند طوری که عراقی ها برای اجاره هتل شرط می گزارند که باید خدمات جنسی بدهند! چرا عراقی ها در نجف و کربلا چنین مراکزی یجاد نمی کنند؟ در خفت بارترین دوران این مرز و بوم زندگی می کنیم