شرکت‌های خارجی در رویای بازگشت به بازار پرمنفعت ایران

بیژن فرهودی – در حالی که ایران و قدرت‌های بزرگ مشغول تدوین متن نهایی توافق هسته‌ای بر اساس تفاهم لوزان می‌شوند بسیاری از شرکت‌های خارجی برای ورود به بازار پر منفعت ایران تلاش می‌کنند. 

فایننشال تایمز لندن در گزارشی در این زمینه به طور مشخص به کوشش شرکت‌هایی چون پژو، رنو، ام تی ان و آلستوم برای امضای قرارداد با شرکای ایرانی در پی لغو تحریم‌ها  اشاره می‌کند.
کمپانی اتومبیل‌سازی پژو تا ۳ سال پیش که تحریم‌های ایران مانع از فروش اتومبیل به این کشور شد سالانه نزدیک به نیم میلیون اتومبیل به ایران که دومین بازار بزرگ برای این کمپانی بود صادر می‌کرد. با این حال فروش پژو در ایران به طرزی اسرارآمیز قوی باقی ماند و بنا به آمار و روایت یکی از افراد نزدیک به این شرکت همین سال پیش ۳۰۰ هزار اتومبیل با مارک پژو در ایران به ثبت رسید.

به نظر می‌رسد که شرکای پژو که این اتومبیل‌ها را در ایران مونتاژ می‌کردند قطعات مورد نیاز خود را از منابع دیگری دریافت می‌داشتند. به نوشته فایننشال تایمز، پژو  نمی‌تواند کار چندانی برای جلوگیری از عرضه اتومبیل‌هایی که به این شکل وارد بازار ایران می‌شوند انجام دهد اما این مورد نشان از آن دارد که  این کمپانی فرانسوی می‌تواند در صورت برداشته شدن تحریم‌ها مجددا درآمد سرشاری از بازار پر منفعت ایران کسب کند. افراد نزدیک به این کمپانی فاش ساخته‌اند که ماه پیش پژو با کارخانه «ایران خودرو» قراردادی غیر الزام‌آور امضا کرد تا دو طرف بر مبنای منفعت ۵۰-۵۰ به تولید مشترک اتومبیل در اسرع وقت بپردازند.
پژو یکی از چند شرکت بزرگ اروپایی است که رویای بازگشت به بازار ایران را در پی امضای توافق نهایی هسته‌ای تا ۳۰ ژوئن امسال در سر می‌پرورانند. قراردادی که بسیاری از کارشناسان معتقدند جاه‌طلبی هسته‌ای جمهوری اسلامی را مهار خواهد کرد و هم‌زمان ایران را رفته رفته از زیر فشار کمرشکن تحریم‌های اقتصادی رها خواهد ساخت.
رنو، دیگر کارخانه اتومبیل‌سازی فرانسوی نیز در چارچوب توافق ۲۰۱۳ ژنو بین ایران و ۱+۵ ارسال قطعات خودرو به ایران را به صورتی محدود از سر گرفته است . رنو که سال پیش به دلیل  از دست دادن بازار ایران از درآمدی معادل ۵۱۲ میلیون یورو محروم شد اعلام کرده است که تغییرات در وضعیت دیپلماتیک را به دقت زیر نظر دارد تا در صورت مساعد شدن شرایط فعالیت عادی خود را در ایران از سر گیرد.
رنو یکی از شرکت‌هایی است که در حساب‌های خود در بانک‌های ایرانی سپرده زیادی دارد که در صورت لغو تحریم‌ها قادر به انتقال آن به خارج خواهد بود. برخی افراد نزدیک به رنو می‌گویند که این شرکت مجبور شد حدود ۲۰۰ میلیون یورو از سرمایه خود را در حساب‌هایش در بانک‌های ایران رها کند.
کمپانی مخابرات ام تی ان آفریقای جنوبی نیز در وضعیت مشابهی قرار دارد و اعلام کرده که برداشته شدن تحریم‌ها این شرکت را قادر می‌سازد تا حدود ۱ میلیارد دلار از سود سهام  و بازپرداخت وام از واحد ایرانی خود را به خارج از ایران منتقل کند.
در این میان عرصه انرژی نیز یکی از نویدبخش‌ترین بخش‌های  بازار ایران محسوب می‌شود و برخی از بزرگ‌ترین کمپانی‌های اروپایی به فکر شالوده‌ریزی سرمایه‌گذاری مجدد در ایران افتاده‌اند. برای نمونه پتریک پویان رییس کمپانی توتال فرانسه ماه گذشته با اشاره به اینکه ایران بعد از روسیه دارای دومین ذخایر بزرگ گاز در جهان است و در عین حال چهارمین ذخیره نفت جهان را در اختیار دارد اظهار داشت که توتال مسلما در اندیشه ورود مجدد به ایران است.
توتال از ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰  همراه با شرکای روس و آسیایی خود یک پروژه گاز ۲ میلیارد دلاری را در ایران اداره می‌کرد. به گفته این شرکت هنوز هیچ تصمیمی در مورد برنامه‌های آتی توتال در ایران اتخاذ نشده است. بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران که در دهه ۹۰ میلادی با وجود تحریم‌های امریکا، توتالِ فرانسه و رویال داچ شلِ هلند و انی ایتالیا و استات اویل نروژ را به سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز ایران متقاعد ساخت صراحتا اعلام کرده که درهای ایران به روی سرمایه‌گذاری خارجی باز است.
در این میان توجه کشورهایی که در گذشته ارتباطی با ایران نداشته‌اند نیز به بازار این کشور حائز اهمیت است. به طور نمونه می‌توان از لهستان نام برد که بزرگ‌ترین کمپانی پالایش نفت آن به نام
«پی ان کی اورلن» نسبت به فعالیت در ایران ابراز تمایل کرده است. اورلن یکی از چندین شرکتی بود که ماه پیش نمایندگان خود را به عنوان بخشی از یک هیات تجاری لهستانی روانه ایران کرد. هیات ۷۰ نفره لهستانی به ریاست کاتارزینا کاسپرژیک معاون وزارت امور خارجه لهستان برای بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های کشاورزی، انرژی و تولیدات صنعتی به ایران سفر کرد. به گفته کاسپرژیک، لهستان به دنبال گسترش سرمایه‌گذاری به بازارهای غیر اروپایی است و این واقعیتی بدیهی است که ایران یک بازار ۸۰ میلیونی با چشم‌انداز توسعه و ترقی بیشتر در پی پایان موفقیت‌آمیز مذاکرات هسته‌ای است.