بیژن فرهودی – در حالی که ایران و کشورهای ۱+۵ با هدف تدوین متن نهایی توافق هستهای دور دیگری از گفتگوها در سطح مدیران سیاسی را در وین آغاز کردهاند در واشنگتن سفیران بریتانیا و آلمان هشدار دادهاند که در صورت شکست مذاکرات برای مهار برنامه هستهای ایران و یا تلاش قانونگذاران آمریکایی برای جلوگیری از اجرای توافق احتمالی هستهای، تحریمها علیه اقتصاد ایران سست خواهد شد.
پیتر وستمکات سفیر بریتانیا در آمریکا روز سه شنبه، ۲۶ ماه مه، در سخنرانی خود در شورای آتلانتیک به این نکته اشاره کرد که همین حالا حداقل ۶ کشور تحریم خرید نفت ایران را رعایت نمیکنند. اشاره او به ۶ کشوری بود که با گرفتن معافیت از تحریمهای آمریکا قادر به وارد کردن نفت از جمهوری اسلامی هستند. سفیر بریتانیا همچنین یادآور شد که برخی شرکتها کوشیدهاند تا تحریمهای تجاری را دور بزنند.
به گفته سفیر بریتانیا تحریمها علیه ایران احتمالا به نقطه اوج خود رسیده و در صورت شکست مذاکرات ممکن است شاهد فروکش کردن بیشتر این تحریمها باشیم مگر آنکه به طور آشکار ایران مسئول این شکست شناخته شود.
سفیران آلمان و فرانسه نیز از سخنرانان در این جلسه در شورای آتلانتیک بودند که برای بررسی چشمانداز دستیابی به یک توافق هستهای تا ۳۰ ژوئن امسال تشکیل شده بود. شورای آتلانتیک از موسسات پژوهشی در مورد سیاستگذاری در شهر واشنگتن است.
پیتر ویتیگ سفیر آلمان در واشنگتن نیز معتقد بود که اگر دیپلماسی شکست بخورد شیرازه ساختار تحریمها از هم گسیخته خواهد شد البته این بدان بستگی دارد که در صورت دست نیافتن به توافق کدام طرف را باید مقصر شناخت. با این حال سفیر آلمان هشدار داد برخی بر این باورند که اگر کنگره آمریکا اقدامی برای جلوگیری از اجرای هر گونه توافقنامه بینالمللی بین ایران و قدرتهای بزرگ به عمل آورد این در حکم کشیدن ماشه برای توقف رعایت تحریمها خواهد بود. هفته پیش پرزیدنت اوباما تحت فشار قانونگذاران لایحهای را امضا کرد که به کنگره اختیار بررسی توافق را پیش از آنکه بتوان تحریمهای وضع شده از سوی امریکا را لغو کرد میدهد.
ژرار آرو سفیر فرانسه در آمریکا که سالها ریاست هیات نمایندگی کشورش را در مذاکرات هستهای با ایران برعهده داشت گفت به عقیده وی چون طرفین نتوانستهاند مسائل کلیدی در مورد بازرسیها از مراکز هستهای و رفع تحریمها را حل و فصل کنند بسیار بعید به نظر میرسد که بتوانند تا پیش از مهلت ۳۰ ژوئن به توافق برسند. آرو اضافه کرد که اگر ایران از رفع نگرانیها نسبت به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهای خود امتناع ورزد هیچ توافقی به امضا نخواهد رسید. سفیر فرانسه پیشبینی کرد که در واپسین دقایق احتمالا شاهد یک رشته تحولات دراماتیک از جمله ترک جلسات به حالت قهر و صدور اولتیماتوم خواهیم بود.
در ماههای اخیر شرکتهای اروپایی به امید امضای توافق هستهای و در نتیجه پایان تحریمها یک رشته تماسها با طرفهای ایرانی را آغاز کردهاند و هیاتهایی برای بررسی فرصتهای سرمایهگذاری و همکاری تجاری با ایران را روانه آن کشور کردهاند . آرو گفت: «چیزی که مرا عمیقا ناراحت میکند این برداشت در واشنگتن است که گویا شرکتهای اروپایی بیش از شرکتهای آمریکایی مشتاق بازگشت به ایران هستند. به نظر من بازرگانان اروپایی حریصتر از همتایان آمریکایی خود نیستند.» وی افزود: «ما و نه شما به خاطر تحریمها فداکاری کردیم. ما پول زیادی از دست دادیم. ما کار بسیار سختی انجام دادیم و آن را به طرزی بسیار وفادارانه به عمل آوردیم.»
سفیر بریتانیا در آمریکا نیز ایران را کشوری با ظرفیتهای عظیم و منابع طبیعی سرشار توصیف کرد و اظهار داشت که در زمان مناسب شرکتهای خارجی فرصت را مغتنم خواهند شمرد. در این حال سفیر آلمان با قید احتیاط تأکید کرد که هرچند توافق هستهای به افزایش منافع تجاری ما کمک خواهد کرد ولی بازگشت شرکتهای آلمانی به ایران شتابزده نخواهد بود بلکه ما بسیار محتاطانه عمل خواهیم کرد. به گفته سفیر آلمان در آمریکا اگر توافقی حاصل شود تحریمها به تدریج کاهش خواهد یافت و ایران و شرکای بازرگانیاش تا پیش از پایان سال جاری منافع عمدهای کسب نخواهند کرد. سفیر آلمان تاکید کرد که ایران به زمان برای اجرای محدودیتهای هستهای نیاز دارد و بازرسان سازمان ملل متحد نیز برای راستیآزمایی ایران به زمان نیازمندند.