ظریف: هیچ کانال ارتباطی رسمی و غیررسمی با آمریکا نداریم چون ترامپ قابل اطمینان نیست!

احمد رأفت – در دومین روز کنفرانس بین‌المللی «دیالوگ مدیترانه» که از پنجشنبه تا شنبه در شهر رم با حضور نمایندگان بیش از ۵۰ کشور برگزار شد، بار دیگر موضوع ایران و تحریم‌ها در دستور کار چند میزگرد و سخنرانی قرار داشت. یکی از این میزگردها با عنوان «ایران بعد از تحریم‌ها: چه باید کرد؟» چنانکه ار عنوانش بر می‌آید، در رابطه با تحریم‌های اخیر آمریکا و واکنش اروپا بود. در این میزگرد ولی جای کسانی که نگاهی مثبت به این تحریم‌ها دارند، خالی بود. تمام سخنرانان در مخالفت با این تحریم‌ها و برخی نیز از لزوم دور زدن آنها صحبت کردند.

اگرچه این میزگرد، برخلاف دیگر پنل‌ها به صورت مستقیم پخش نشد، ولی برگزارکنندگان کنفرانس نظر برخی از شرکت‌کنندگان در رابطه با تحریم‌ها را جویا شدند. آلیستر برت نماینده محافظه‌کار مجلس عوام بریتانیا که در وزارت خارجه این کشور مسئولیت پرونده خاورمیانه را عهده‌دار است، یکی از شرکت‌کنندگان در این میزگرد بود. این مقام بریتانیایی در ویدیوئی که در وبسایت کنفرانس منتشر شده، در اشاره به خروج آمریکا از برجام می‌گوید: «بریتانیا اعتقاد دارد که برجام توافق مناسبی است زیرا جلوی اتمی شدن خاورمیانه را می‌گیرد و مانع ادامه برنامه‌های اتمی جمهوری اسلامی شده است. این توافق برای کل منطقه مناسب است».

حمایت از برجام

آلیستر برت در ادامه می‌افزاید: «ما معتقدیم تا زمانی که ایران به تعهدات خود پایبند بماند باید برجام را حفظ کرد، زیرا وقتی کشوری امضایش را زیر تعهدی قرار می‌دهد باید به آن وفادار بماند. البته مشکلاتی دیگر در رابطه با جمهوری اسلامی وجود دارند که باید راه‌هایی برای گفتگو درباره آنها پیدا کرد».

محمدکاظم سجادپور رئیس مرکز پژوهش‌های بین‌المللی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، یکی دیگر از سخنرانان این میزگرد بود. کنفرانس از او ویدیوئی بسیار کوتاه را در وبسایت خود قرار داده است. محمدکاظم سجادپور در این ویدئو مدعی شده است: «تحریم‌ها برای هر طرف یک چالش است، ولی چون جمهوری اسلامی در این زمینه تجربه کسب کرده است، قادر خواهد بود این تحریم‌ها را مدیریت کند. این‌بار بیش از بار قبل مدیریت این چالش ساده‌ خواهد بود».

سوزان دی‌ماجو پژوهشگر بنیاد آمریکایی کارنگی برای صلح بین‌المللی نیز استراتژی دونالد ترامپ در رابطه با جمهوری اسلامی را «گمراه‌کننده» خواند. این پژوهشگر آمریکایی در ادامه می‌افزاید: «برخی این تحریم‌ها را فشاری برای بازگرداندن ایران به میز مذاکره می‌دانند، در حالی که برخی دیگر معتقدند که هدف آنها تغییر نظام است. اصلا مشخص نیست این تحریم‌ها با چه هدفی بازگردانده شده‌اند. شخصا معتقدم که در هر دو حالت پاسخ نخواهند داد».

یک ایرانی دیگر که در این میزگرد حضور داشت، علی فتح‌الله‌نژاد پژوهشگر سابق دانشگاه آزاد برلین بود که در حال حاضر استاد میهمان مرکز پژوهشی بروکینگ در قطر است.

تحریم‌های چالش‌آفرین

علی فتح‌الله‌نژاد شک ندارد که «این تحریم ها ایران را درگیر چالش‌های بسیاری خواهد کرد». او می‌افزاید: «ایران با مشکلاتی اساسی درگیر خواهد شد، ولی از سوی دیگر به انزوایی که واشنگتن خواهان آن است کشانده نخواهد شد و روابط اقتصادی‌اش با بسیاری از کشورها ادامه خواهد یافت». این پژوهشگر با این وجود اعتقاد دارد که این تحریم‌ها «مشکلات اقتصادی و سیاسی کنونی را حادتر خواهند کرد، مشکلاتی که در ماه‌های آینده جمهوری اسلامی مجبور خواهد شد با آنها دست به گریبان بشود».

یولی یوئل ادل‌اشتاین، رئیس کنست یا پارلمان اسرائیل، یکی دیگر از میهمانان ویژه کنفرانس «دیالوگ مدیترانه» بود که در نیمی از صحبت هایش به جمهوری اسلامی پرداخت. دقایقی قبل از اینکه رئیس پارلمان اسرائیل پشت میکروفون قرار گیرد، محمدجواد ظریف و هیأتی که او را در این سفر همراهی می‌کردند، نه تنها سالن کنفرانس بلکه هتل را ترک کردند. این رفتار تائیدی شد بر اتهام نفرت‌پراکنی و یهودی‌ستیزی که رئیس کنست به جمهوری اسلامی در سخنرانی‌اش وارد کرد. یولی یوئل ادل‌اشتاین گفت «جمهوری اسلامی از بدو تشکیل و با برنامه اتمی‌اش در صدد گسترش ایدئولوژی نفرت و یهودی‌ستیزی در منطقه و در جهان بوده است». یولی یوئل ادل‌اشتاین افزود «من فرزند زوجی هستم که از هولوکاست جان سالم به در بردند و بنابراین این تهدید‌ها را بسیار جدی می‌گیرم».

صدای مردم ایران شنیده شود

رئیس پارلمان اسرائیل همچنین گفت «بر مبنای اطلاعاتی که در دست است، با وجود برجام، جمهوری اسلامی به فعالیت‌های اتمی‌اش ادامه می‌دهد، وگرنه به چه منظور باید برنامه موشکی‌ای را پیش ببرد که قابلیت حمل کلاهک‌های اتمی دارند؟!» یولی یوئل ادل‌اشتاین گفت: «ما مرز مشترک با ایران نداریم، ولی در حال حاضر نظامیان ایرانی در مرزهای ما حضور دارند، چه در غزه، چه در لبنان و به ویژه در سوریه». این مقام اسرائیلی یادآوری کرد که در سال جاری میلادی «ایران از خاک سوریه موشک‌هایی به اسرائیل پرتاب کرده است، بنابراین ما نمی‌توانیم در هیچ حالتی اجازه دهیم سوریه به پایگاهی برای نظامیان جمهوری اسلامی تبدیل شود».

یولی یوئل ادل‌اشتاین به نارضایتی‌های مردم در ایران و تظاهرات گسترده اخیر نیز در صحبت هایش اشاره کرد: «مردم ایران روزانه با برگزاری تظاهرات و تجمعات به صراحت می‌گویند که این نظام را نمی‌خواهند. ما باید به این صداها گوش فرا دهیم». او در پایان سخنانش، اروپا را متهم به بی‌تفاوتی در این رابطه کرد: «چند سال پیش که مردم ایران گسترده به خیابان آمدند، اروپا با بی‌تفاوتی‌اش در عمل مجوز سرکوب آنها را توسط رژیم ایران صادر کرد. این تجربه نباید دوباره تکرار شود». یولی یوئل ادل‌اشتاین در گفتگو با فرانچسکا پاچه روزنامه‌نگار لااستامپا که به تازگی از سفری به ایران بازگشته است، از جمهوری اسلامی به عنوان مانعی در گفتگوهای صلح با فلسطینی‌ها صحبت می‌کند.

رئیس کنست می‌گوید: «تا زمانی که ایران نقشی این چنین پر رنگ در منطقه داشته باشد، ادامه گفتگوهای صلح غیرممکن خواهد بود. با ایرانی که خواهان نابودی آنچه آنها رژیم صیهونیستی می‌خوانند است، و از گروه‌هایی چون حزب‌الله و حماس حمایت می‌کند، و حضور نظامی‌‌اش در سوریه ادامه خواهد داشت، مذاکرات صلح نتیجه نخواهند داد». یولی یوئل ادل‌اشتاین در ادامه این گفتگو «ادامه و گسترش روابط ایتالیا با ایران را »گل به خودی» می‌خواند و می‌افزاید اروپا نباید از نظر دور داشته باشد که «جمهوری اسلامی خطری برای همه است».

ظریف: خروج از برجام یکی از گزینه‌هاست

محمدجواد ظریف در حاشیه کنفرانس «دیالوگ مدیترانه» با وزاری خارجه روسیه، ژاپن، مالت و استفان دمیستورا، نماینده ویژه سازمان ملل برای حل بحران سوریه نیز دیدار و گفتگو داشت. وزیر خارجه جمهوری اسلامی در گفتگویی با شبکه ۲۴ ساعته تلویزیون دولتی ایتالیا RaiNews24 سیاست خارجی آمریکا در ایران و خاورمیانه را «توهم و مبتنی بر برداشت‌های اشتباه» خواند و در پاسخ به پرسشی در رابطه با پیشنهاد گفتگوی دونالد ترامپ گفت: «ما دو سال و نیم گفتگو کردیم، به توافقی ۱۵۰ صفحه‌ای دست یافتیم و این تجربه قابل تکرار نیست». محمدجواد ظریف خروج از برجام را «حق» جمهوری اسلامی خواند ولی افزود «ما گزینه‌های دیگری را نیز روی میز داریم و باید بررسی کرد کدامیک از آنها خواست‌های ما را بهتر برآورده می‌کند».

در گفتگوی دیگری با کوریره دلا یرا، روزنامه پرتیراژ ایتالیایی، محمدجواد ظریف خبر گفتگوهای غیررسمی با آمریکا را نفی می‌کند: «ما هیچ کانال ارتباطی رسمی و یا غیررسمی و ویژه‌ای با آمریکا نداریم و دلیل آنهم بسیار ساده است؛ ترامپ رئیس جمهور قابل اطمینانی نیست». محمدجواد ظریف در پاسخ به پرسش روزنامه‌نگار ایتالیایی که نظرش را در رابطه با تهدید‌های اخیر سپاه پاسداران مبنی بر در تیررس قرار داشتن پایگاه‌های آمریکا در منطقه جویا شد، می‌گوید: «ما هرگز جنگی را آغاز نکردیم، ولی از خودمان بدون شک دفاع خواهیم کرد».

روزنامه‌نگار کوریره‌دلاسرا از محمدجواد ظریف می‌پرسد مردم در ایران معتقدند دولت‌ها نقشی ندارند و حرف اول و آخر را علی خامنه‌ای می‌زند، آیا این واقعیت دارد؟ پاسخ محمدجواد طریف به این پرسش بسیار جالب است: «ایران کشوری با یک دیدگاه واحد نیست، صداهای بسیاری در این کشور وجود دارند، صداهایی که در زمان برچسب‌های‌شان تغییر پیدا می‌کند. گفتمان در کشور ما بسیار پویا است»!

یکی از دو روزنامه‌نگاری که در جریان این گفتگو حضور داشت، به کیهان لندن می‌گوید در پایان مصاحبه یکی از همراهان وزیر خارجه یادآوری کرد که «رهبر و صحبت در مورد او خط قرمزی است که اعضای دولت نمی‌توانند به هیچ وجه از آن عبور کنند».