بیژن فرهودی – بیرحمی و سبعیت تروریستهای اسلامگرای داعش در عراق و سوریه با گردن زدن جیمز فولی خبرنگار مستقل آمریکایی توسط یک جلاد بریتانیایی نقابدار به ابعاد تازهای رسیده است . اعدام این آمریکایی توسط این مرد که لهجه انگلیسی دارد و تصاویر وحشتناک آن توسط داعش منتشر شده در واقع اقدامی تلافیجویانه در برابر بمباران مواضع داعش توسط هواپیماهای آمریکایی و هشدار به آمریکا برای توقف عملیات نظامیاش علیه این گروه افراطی اسلامی بود.
باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا با اشاره به نوار ویدئوی اعدام فولی اظهار داشت: «هیچ خدایی آنچه را که آنها دیروز انجام دادند، تایید نمیکند». اوباما از دولت خودخوانده اسلامی یا داعش به عنوان «سرطان» نام برد و تاکید کرد که چنین گروهی در قرن ۲۱ جایی ندارد.
اعدام فولی که دو سال پیش در سوریه ربوده شده بود توسط یک عضو بریتانیایی چنان تاثربرانگیز بود که دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا تعطیلات تابستانی خود را در کورنوال ناتمام گذاشت و برای مشورت با وزیران کابینه به خانه شماره ۱۰ خیابان دانینگ بازگشت. مقامات اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا تلاش خود را برای شناسایی جلاد فولی آغاز کردهاند و تصور میشود که مشغول مقایسه صدای این شخص با زندانیان پیشین گوانتانامو و دیگر اتباع بریتانیایی هستند که ظاهرا به داعش پیوستهاند . یک روز پیش از انتشار ویدئوی اعدام این خبرنگار دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا اظهار داشته بود که لندن باید آماده اتحاد با ایران برای مقابله با تهدید مشترک از جانب افراطیون اسلامگرای سنی در عراق و سوریه باشد که به دنبال تاسیس یک کشور تروریست هستند که مرزهایش میتواند تا سواحل مدیترانه امتداد یابد .
کامرون با خاطر نشان ساختن این نکته که اکنون به مصلحت بریتانیاست که چندین دهه خصومت با رژیم شیعه حاکم بر ایران را به کناری نهد از حجتالاسلام حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی خواسته است که با جامعه بینالمللی در مقابله با داعش همکاری کند . کامرون حتی خاطرنشان کرده که به خاطر تهدید از جانب داعش ممکن است از دامنه مخالفت لندن با رژیم بشار اسد کاسته شود .
ناظران موضع جدید بریتانیا را بازتابی از این ادراک امریکا و بریتانیا میدانند که مخالفت با اسد و پشتیبانی از شورشیان سنی در سوریه شرایط را برای افزایش قدرت داعش با هدف ایجاد یک به اصطلاح خلافت در مناطق وسیعی در سوریه و شمال عراق هموار ساخته است . اما در این میان موضع جدید لندن بیشک موجب خشم عمیق اسراییل خواهد شد که هنوز معتقد است رژیم ایران کمر به نابودیاش بسته و با دادن قول یک معامله در مورد برنامه هستهای اش به گمراه ساختن غرب پرداخته است.
دعوت به همکاری با رژیم ایران برای غلبه بر داعش مورد استقبال سر ملکم ریفکیند رییس کمیته اطلاعاتی و امنیتی مجلس عوام بریتانیا قرار گرفته است . ریفکیند که از ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۷ وزیر خارجه بریتانیا بود در مقالهای که به قلم او در روزنامه دیلی تلگراف به چاپ رسیده است این سوال را مطرح میکند که آیا ناگهان محوری متشکل از آمریکا و ایران پدیدار شده؟ و آیا آیتاللههای تهران دست در دست شیطان بزرگ نهادهاند؟ ریفکیند یادآور میشود که اگر به تحولات اخیر در رابطه با عراق و به اصطلاح خلافت اسلامی نگاه کنید چنین برداشتی در مورد رابطه آمریکا و ایران دور از ذهن نخواهد بود . به طور نمونه آمریکا و ایران همآوا خواستار کنارهگیری نوریالمالکی به عنوان پیش شرطی برای دستیابی به پیشرفت واقعی جهت غلبه بر تروریستهای جهادی در موصل و شمال عراق شدند. جتهای آمریکا بدون اعتراضی از جانب ایران در آسمان عراق ظاهر شدند و مواضع داعش را هدف قرار دادند و در عین حال ایران به راحتی شاهد تجهیز نیروهای پیشمرگه از سوی آمریکا برای مقابله با داعش است. همه اینها را میتوان نشانههایی از همکاری تهران و واشنگتن در رابطه با وضعیت کنونی در عراق دانست . ریفکیند اضافه میکند که از زمان سقوط شاه در ۱۹۷۹ ایرانیها چندین بار همکاری غیررسمی با آمریکاییها داشته اند بی آنکه هیچ یک از طرفین در این زمینه اطلاعرسانی کرده باشد . به گفته ریفکیند هر گاه چنین تحولی روی داده، از روی ریاکاری یا سیاست یک بام و دو هوا از سوی هیچ یک از طرفین نبوده بلکه این امر به دلیل تقارن منافع ملّی طرفین بر سر مسایلی مشخص بوده و همکاری آنها را صرفا باید پیامدی کاملا منطقی دانست.
جمهوری اسلامی که خود به شدت نگران قدرت گرفتن تروریستهای داعش در همسایگی خویش است اعلام داشته که در صورت درخواست دولت عراق تجهیزات نظامی به آن کشور ارسال خواهد داشت . هفته پیش وال استریت جورنال خبر داد که که نیروهای پیشمرگه منطقه کردستان عراق از رایزنی با مشاوران نظامی ایران بهره میبرند و اضافه کرد که تهران و واشنگتن به عنوان دو رقیب دیرینه برای اعمال نفوذ در عراق در تجهیز نظامی نیروهای پیشمرگه اقلیم کردستان رقابت شدیدی با یکدیگر دارند و هدف هر دو کشور در این مسیرمقابله با نیروهای داعش است.
در این حال مهناز افخم سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش نسبت به گفتههای اخیر نخست وزیر بریتانیا در مورد تمایل لندن به همکاری با ایران برای سرکوب خطر داعش اظهار داشت که جمهوری اسلامی ایران گفتگوهایی را با کشورهای مختلف از جمله کشورهای اروپایی داشته و خطرات تروریسم و نگرانیها برای گسترش فعالیتهای تروریستی را اعلام کرده و این گفتگوها در جریان است.
افخم با اشاره به این که سخنان نخست وزیر انگلیس نیز در همین چارچوب است، بیان کرد: در چارچوب مقررات بینالمللی و با توجه به نظر دولت عراق گفتگوها را تنظیم میکنیم در عین حال معتقدیم مشورتها هر چه بیشتر باشد و کشورهای مختلفی درگیر شوند با توجه به جایگاه دولت عراق امکان حل و فصل ریشهای مساله تروریسم و داعش در عراق خواهد بود.
سر ریچارد دالتون سفیر پیشین بریتانیا در ایران معتقد است که براساس سیاستهای کنونی لندن این کشور مانند ایران درگیر نبرد نخواهد شد. به نظر میرسد لندن و تهران استراتژیهای مشابهی را دنبال میکنند : تقویت نیروهای محلی و تشویق رویکردی جدید در بغداد.
دالتون که از مشوقان مماشات با جمهوری اسلامی به شمار میرود در گفتگویی با کیهان آنلاین (لندن) میگوید ما از فعالیتهای ایران اطلاع اندکی داریم. برداشت من این است که ایران اطلاعاتش به مراتب بیشتر از بریتانیاست و میتواند مشاوره مفیدی به قدرتهای دیگر بدهد. مسلما در این مرحله این رابطه بیشتر برای هماهنگی خواهد بود تا همکاری فعالانه اما اینکه در آینده این رابطه به چه شکل در خواهد آمد بستگی به تحولات دارد. در پرسشی به دالتون یادآور میشوم که با توجه به اینکه ولی فقیه هنوز بریتانیا را یک کشور متخاصم برای جمهوری اسلامی میداند آیا لندن میتواند ایران را به عنوان شریکی قابل اعتماد در مسیر نابودی داعش محسوب کند. سفیر پیشین بریتانیا در ایران میگوید: این رابطه همیشه محتاطانه و همراه با بیاعتمادی بوده است اما چون منافع مشترک وجود دارد همان گونه که در رابطه با افغانستان از ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ وجود داشت انتظارم این است که آنها این خصومت را با توجه به مصالح کنونی ایران نادیده بگیرند. به گفته دالتون هر چه نباشد ایرانیها و شیعیان عراق از افزایش قدرت داعش احساس خطر میکنند.
به هر ترتیب، با توجه به تقارن منافع غرب با ایران در رابطه باسرکوب تهدید داعش به نظر میرسد که این اتحاد بالقوه ممکن است زمینه رفع اختلافات را در سایر موارد به ویژه در مساله هستهای فراهم آورد. مذاکرات اتمی با رژیم ایران از ماه سپتامبر دوباره پیگیری خواهد شد و همان طور که سر ملکم ریفکیند جمله قصار مارگارت تاچر را بعد از نخستین دیدارش با میخاییل گورباچف رهبر پیشین شوروی سابق در لندن نقل کرده، در مورد رفع تهدید جهادیها، ایران کشوریست که ما میتوانیم با آن کار کنیم.
این در حالیست که پس از اﻋﺪاﻡ ﻓﻮلی، خبرنگار آمریکایی، ایالات متحده ﻋﻬﺪ ﻛﺮﺩﻩ است ﺑﻪ ﺣﻤﻼﺕ ﺧﻮﺩ ﻋﻠﻴﻪ اﻓﺮاﻃﻴﻮنی ﻛﻪ ﻋﺮاﻕ ﺭا ﺯﻳﺮ ﺗﺎﺯﻳﺎﻧﻪ ﺭﻋﺐ و ﻭﺣﺸﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ اﺩاﻣﻪ ﺩﻫﺪ و ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﻧﻴﺰ ﺭﻓﺘﻪ ﺭﻓﺘﻪ ﺑﺮ ﺩاﻣﻨﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻋﺮاﻕ میاﻓﺰاﻳﺪ.
اﺯ ﺳﻮی ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻮاﺩ ﻇﺮﻳﻒ ﺩﺭ ﺗﺎﺯﻩﺗﺮﻳﻦ ﻭاﻛﻨﺶ ﺗﻬﺮاﻥ ﺑﻪ اﻇﻬﺎﺭاﺕ ﻧﺨﺴﺖ ﻭﺯﻳﺮ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺧﺎﻃﺮﻧﺸﺎﻥ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎنی اﻳﺮاﻥ اﺯ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻋﻠﻴﻪ ﺩاﻋﺶ ﻣﻨﻮﻁ ﺑﻪ ﻟﻐﻮ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﺤﺮﻳﻤﻬﺎیی ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ د ﺭ ﺭاﺑﻂﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻫﺴﺘﻪای ﻋﻠﻴﻪ ﺟﻤﻬﻮﺭی اﺳﻼمی ﺑﺮﻗﺮاﺭ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ. اﻇﻬﺎﺭاﺕ ﻇﺮﻳﻒ ﻳﻚ ﺭﻭﺯ ﭘﺲ اﺯ ﺁﻥ ﻋﻨﻮاﻥ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻟﻮﺭاﻥ ﻓﺎﺑﻴﻮﺱ ﻭﺯﻳﺮ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎﺭ ﻛﻤﻚ ﻫﻤﻪ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎی ﻣﻨﻂﻘﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺩاﻋﺶ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ.
ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺮای ﻏﺮﺏ ﺗﺤﺮﻛﺎﺕ ﺩاﻋﺶ ﺩﺭ ﻋﺮاﻕ ﺧﻂﺮ ﺑﺰﺭگی ﻣﺤﺴﻮﺏ میﺷﻮﺩ ﻭلی ﺑﻌﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻆﺮ میﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﻏﺮبیﻫﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎ ﻟﻐﻮ ﺗﺤﺮﻳﻢﻫﺎ ﭘﻴﺶ اﺯ ﺣﻞ ﻧﻬﺎیی ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻫﺴﺘﻪای اﻳﺮاﻥ اﺯ ﺭﻓﻊ ﺧﻂﺮ ﻧﺎشی اﺯ اﺣﺘﻤﺎﻝ ﺩﺳﺘﻴﺎبی ﺟﻤﻬﻮﺭی اﺳﻼمی ﺑﻪ ﺳﻼﺡ ﻫﺴﺘﻪای ﻛﻪ ﺑﺮای ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺁﻧﻬﺎ به ﻤﺮاﺗﺐ ﺟﺪیﺗﺮ اﺯ ﺧﻂﺮ ﺩاﻋﺶ ﺑﺮای ﻣﻨﻂﻘﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ میﺁﻳﺪ ﺑﺎﺯ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ . ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻧﻆﺮ میﺮﺳﺪ ﻇﺮﻳﻒ ﻛﻪ ﺧﻮﺏ میداﻧﺪ ﻏﺮﺏ ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻭی ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮﺩ ﺑﺎ اﺭائه اﻳﻦ ﭘﻳﺸﻨﻬﺎﺩ میﺨﻮاﻫﺪ اﺯ ﺁﻥ به عنواﻥ امتیازی ﺩﺭ ﻣﺬاﻛﺮاﺕ ﺁتی ﻫﺴﺘﻪای اﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﻨﺪ.
تروریست «دولت اسلامی» با لهجه انگلیسی سر خبرنگار آمریکایی را از تن جدا می کند.