هر کیلو خاک طلا ۵۰۰ هزار تومان: جدال جویندگان طلا برسر اراضی معدن خاروانا در آذربایجان شرقی

(+ویدئو) جویندگان غیرقانونی طلا برای سرمایه‌گذاران قانونی معدن طلای «خاروانا» (اندریان) در ورزقان واقع در استان آذربایجان‌شرقی دردسرساز شده‌اند.

ذخیره قطعی ۳۰ میلیون تن خاک طلا با عیار ۵ درصد در محدوده‌ای با وسعت ۳۷٫۶ کیلومتر مربع خیلی‎ها را وسوسه می‌کند که جان‌شان را کف دست بگیرند و به هر روشی متوسل شوند تا دستشان به خاک و سنگ طلا برسد.

این معدن در دل کوه‌های سواسدان و نسوق در دو طرف رودخانه سواسدان قرار دارد و علاوه بر طلا، پیریت و گوگرد نیز در اراضی آن یافت شده است.

محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران به خبرگزاری فارس می‌گوید، نزدیک به ۸ ماه است که سرمایه‌گذاران در این پروژه متوجه برداشت‌های غیرمجاز در حوزه فعالیت خود شده‌اند و فرمانداری منطقه، نیروی انتظامی، دادگستری و سازمان صنعت، معدن و تجارت دست به دست هم داده‌اند تا منطقه را کنترل کنند.

گزارش‌های متعددی از کشف و ضبط محموله‌های برداشت شده از معدن طلای خاروانا توسط نیروی انتظامی و مراجع قضایی آذربایجان شرقی منتشر شده است.

رئیس خانه معدن ایران که رئیس هیات مدیر شرکت سرمایه‌گذار در معدن طلای خاروانا نیز هست، توضیح داده که از خرداد سال ۹۴ تفاهم‌نامه‌ای با یک شرکت روسی و بخش خصوصی استان برای برداشت از این معدن امضا شده است. البته طبق گفته این مقام مسئول سهم بخش خصوصی آذربایجان‌شرقی از برداشت ۳۰ درصد و سهم سرمایه‌گذار روسی ۷۰ درصد است!

او گفته «متاسفانه وسوسه‌هایی که برای ایجاد درآمد در افراد ایجاد شده زمینه برداشت‌های غیرمجاز را فراهم کرده و گسترش داده که در این میان به‌نظر می‌رسد سرشاخه‌ها و خریداران اصلی اینگونه برداشت‌ها باید شناسایی و دستگیر شوند.»

حفر تونل و انتقال سنگ طلا با گونی!

برداشت‌ها از حوزه اکتشافی معدن خُرد و با گونی صورت می‌گیرد و بهرامن می‎گوید، آماری از حجم برداشت‌ها وجود ندارد اما در ۲ کیلومتر از محدوده معدن در روستای اندریان تونل‌های برای رسیدن به رگه‌های طلا و برداشت از آنها، شناسایی شده که علاوه بر نیروی انتظامی، حراست معدن طلای خاروانا نیز جهت جلوگیری از نه تنها برداشت‌های غیرمجاز بلکه وقوع اتفاقات و سوانح تلخ، کنترل و نظارت را بیشتر کرده است.

این فعال حوزه معدن کشور با اذعان به تبعات اینگونه اقدامات با توجه به وجود سرمایه‌گذار خارجی در پروژه تصریح کرد: برداشت‌های غیرمجاز هموطنان نه تنها اقتصاد کشور و منطقه را خدشه‌دار می‌کند بلکه اتفاقات ناگواری را نیز برای افرادی که اقدام به برداشت‌های غیرمجاز می‌کنند در پی دارد.

وی با تائید خبر کشته شدن ۲ نفر از افرادی که اقدام به برداشت غیرمجاز از معدن طلای خاروانا داشته‌اند، افزود: «متاسفانه ۲ نفر که اقدام به حفر تونل برای رسیدن به رگه‌های طلا در معدن کرده بودند به دلیل غیراصولی بودن اقدام‌شان و با ریزش تونل در زیر خاک مدفون شده و فوت کردند.»

ویدئوی بالا اختلاف بین اهالی روستاهای اطراف معدن و پیمانکاران را نشان می‌دهد که بر سر مسائل مختلف بارها به درگیری کشیده است.

گزارش‌های غیررسمی حاکیست مسئله معدن طلای خاروانا فراتر از این‎ مسائل است و نه تنها بومیان بلکه جویندگان طلا از نقاط مختلف را وسوسه کرده که خود را به ورزقان برسانند. تصاویر و گزارش‌های متعددی در شبکه‎های مجازی درباره کشف طلا از این معدن توسط افراد ناشناس منتشر می‎شود.

بهرامن در همین زمینه گفته «انجام اقدامات فرهنگی ضروری‌تر از سایر اقدامات است و تمام همّ و غم سرمایه‌گذاران و مسئولان مرتبط رسیدن به اهداف قانونی با انجام امور فرهنگی می‌باشد تا بار روانی به وجود آمده در منطقه را کنترل و خنثی کنند.»

او توضیح  داده «در حال حاضر ۲۸۰ نفر در این معدن مشغول به کار هستند که ۹۰ درصد آنها بومی منطقه هستند، پس اثرات هر نوع پیشرفت و افزایش تولید و یا حتی هر نوع کمبود، ضعف و آسیب به ماهیت کار در این معدن به خود اهالی این منطقه بازخورد خواهد یافت.» اعتراض مردم ورزقان این است که چرا روس‌ها و گرجی‌ها باید ۷۰ درصد از معدن طلا سهم ببرند؟!

گرجستان و روسیه ۲۰ میلیون یورو در معدن طلای اندریان سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

بهرامن به خبرگزاری فارس گفته «در آینده نزدیک این رقم به صورت مساوی و به صورت ۵۰ درصد بین دو بخش تقسیم خواهد شد.»

طبق ماده ۱۹ قانون معادن «هر کس بدون اخذ پروانه اکتشاف یا بهره‌برداری و یا اجازه برداشت اقدام به حفاری‌های اکتشافی، استخراج، برداشت و بهره‌برداری مواد معدنی کند متصرف در اموال عمومی و دولتی محسوب می‌شود و با او برابر قوانین و مقررات مربوط رفتار خواهد شد». این مقام دولتی که خود از مسئولان این معدن است گفته «مأموران انتظامی موظفند حسب درخواست وزارت صنعت، معادن و تجارت بلافاصله از اینگونه عملیات جلوگیری و متهم یا متهمان را برای صدور حکم به مراجع قضائی معرفی و به موقع درخواست ضرر و زیان ناشی از جرم را به مرجع قضایی مربوط تسلیم کنند.»

اشاره این مقام مسئول تایید خبرهایی است که برخی جویندگان طلا که خارج از پروژه اقدام به برداشت از اراضی معدن کرده‌اند پس از بازداشت با قید وثیقه آزاد شدند. در واقع نیروی انتظامی منطقه نمی‎تواند یا نمی‎خواهد جلوی برداشت‌های غیرمجاز را بگیرد.

بهرامن همچنین تاکید کرده «اینگونه اقدامات از مصادیق جرم مشهود است و نیروی انتظامی مکلف است وظایف قانونی خود را در این موارد انجام دهد و بلافاصله نسبت به رفع تصرف و مزاحمت اقدام و متهم یا متهمان را به مراجع قضایی معرفی کند.»

خبرگزاری فارس در پایان این گفتگو با اشاره به اینکه معدن ۱۲۰ هکتار از محدوده روستاهای اندریان، ایری علیا، میوه رود و استرگان را در بخش خاروانا را در بر می‌گیرد مختصات طول و عرض جغرافیایی این معدن را بطور دقیق برای اطلاع مخاطبان منتشر کرده است!

نشت سیانور

گزارش‎هایی نیز حاکیست که برداشت غیرصحیح طلا از معدن طلای اندریان شهرستان ورزقان باعث نشت سیانور به محیط زیست و مرگ و میر پرندگان منطقه شده است.

مردم منطقه و فعالان مدنی و زیست‌محیطی منطقه ورزقان معتقدند سیانور به دلیل سرریز شدن رسوبات و نشت آن از دیواره سد باطله معدن اندریان تا فاصله‌هایی انتشار یافته و در فواصل دورتر آلودگی به سیانور قابل مشاهده است.

اوایل دی‌ماه امسال گزارش شد به دلیل عدم توافق شرکت بهره‎بردار معدن و اهالی منطقه بر سر قیمت واگذاری زمین‌های روستایی واقع در محدوده معدن اندریان، تعدادی از اهالی اقدام به برداشت غیرقانونی سنگ طلا و فروش هر کیلوی آن به ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان به افراد سودجو می‌کنند.