نیروهای بومی متقاضی کار در منطقه صنعتی عسلویه در جنوب ایران همواره از تبعیض کارفرمایان در استخدام نیروهای کار گلایه داشتهاند. اکنون نماینده بوشهر در شورای عالی استانها میگوید این نیروهای کار حتی پس از استخدام نیز در ابتدای لیست اخراجها قرار دارند.
علیاکبر فاطمی نماینده بوشهر در شورای عالی استانها و معاون حقوقی نظارتِ شورای عالی استانهای کشور با انتقاد از سیاستهای استخدامی پروژههای نفت و گاز عسلویه گفته است: «سهم مردم بومی فقط آلودگی و تخریب محیط زیست است و کار و اشتغال نصیب دیگران شده است.»
«سلسله مراتب پیمانکاران»، «اخراجهای گروهی» و «در نظر نگرفتن سهمیه کافی برای اشتغال بومیها» از جمله مشکلاتی است که علیاکبر فاطمی به آن اشاره میکند.
نماینده بوشهر در شورای عالی استانها گفته است که کارگران عسلویه بیش از یک سال است که درگیر مشکلات اخراج از محل کار شدهاند و ماهانه تعداد زیادی از کارگران پیمانکاری اخراج میشوند.
او افزوده است هر هفته تعداد زیادی از کارگران به شورای عالی کار بوشهر مراجعه میکنند که با وجود چند سال سابقه کار، اخراج شدهاند و کارفرمایان هیچ راهحلی برای این کارگران ندارند و «خیلی ساده به آنها میگویند بروید خانه ما هر زمان پروژه جدیدی شروع شد، خبرتان میکنیم! که البته هیچ وقت آنها را دعوت به کار نمیکنند.»
به گفته علیاکبر فاطمی مردم عسلویه و استان بوشهر سالهاست به امید رفع بیکاری، آلودگیهای محیطی، بوی بد و زیست آلوده به آلایندهها را تحمل کردهاند اما هنوز نرخ بیکاری بومیهای استان بالا است.
معاون حقوقی نظارت شورای عالی استانهای کشور افزوده است: «شرکت پیمانکاری و کارفرمایان در مواردی اعلام پذیرش نیرو هم میکنند منتها مشخص نیست نیرو از کجا میگیرند و چه کسانی را استخدام میکنند! بومیها در این بین سهمی از اشتغال ندارند؛ در حالی که ما در استان بوشهر هم نیروهای باسابقه و هم نیروهای تحصیلکرده داریم؛ هم افراد متخصص فنی و عمرانی داریم. حتی کارگر ساده هم زیاد داریم؛ در استان بوشهر از عسلویه تا دیلم، کارگر ساده و متخصص بسیار است ولی متاسفانه شرکتها هیچ اهتمامی برای جذب این نیروها ندارند.»
یکی از مهمترین بخشهای سخنان فاطمی درباره اختلافی است که شرکتهای پیمانکاری و وزارت نفت میان نیروهای بومی مناطق مختلف استان ایجاد کردهاند و رقابتی منفی میان مردم روستاها و مناطق مختلف برای استخدام در پروژهها روی داده است: «برخی شرکتهای پیمانکاری، بین مردم بومی اختلافات درونی ایجاد کردهاند. این اختلافات و حالا درگیریهایی که ایجاد کردهاند بهانهای شده تا از جذب بومیها اجتناب کنند و از خارج استان نیرو بیاورند. گاهی هم روابط و فشارهایی که از مرکز به شرکتها وارد میشود در جذب نیروهای خاص مؤثر است.»
این اتفاقات در حالی سالهاست نارضایتی مردم بوشهر را در پی داشته است که بر اساس قانون پروژههای بزرگ باید ۵۰درصد از نیروی کار خود را از میان نیروهای بومی استخدام کنند. به گفته فاطمی با وجود این قانون، شرکتهایی هستند که فقط ۷ یا ۱۰ درصد نیروی بومی گرفتهاند و بیش از ۹۰ درصد نیروهایشان غیربومی است.
این روند موجب شده است به غیر از دلایلی چون «عدم پرداخت حقوق و مزایای شغلی» و «اخراج»، «تبعیض» نیز به یکی از عوامل اصلی اعتراضات کارگران بومی در استان بوشهر تبدیل شود. فاطمی در اینباره توضیح داده است: «بیشتر نیروها از تبعیض مینالند؛ چرا که برنامه منسجم و زمانبندیشده برای اشتغال هماهنگ وجود ندارد و هر شرکت پیمانکاری ساز خودش را میزند. مثلاً در جذب نیرو، هیچ رویه ثابتی مثل اینکه بگویند بر اساس آزمون یا سنجش تجربهی کاری جذب میکنیم وجود ندارد.»
گفتنی است این روند تنها به استان بوشهر و پروژههای نفتی عسلویه مربوط نیست و اساساً در بسیاری از مناطقی که پروژههای بزرگ دولتی در حال انجام است همین بحران رخ داده است. برای نمونه جوانان جویای کار در استان خوزستان و به ویژه در آبادان و خرمشهر بارها به دلیل تبعیض وزارت نفت و شرکتهای پیمانکاری وابسته به این وزارتخانه در استخدام نیروهای بومی اعتراض کردهاند.
در یکی از این اعتراضات که آبانماه ۱۳۹۶ رخ داد و جوانان جویای کار در آبادان در اعتراض به استخدام نیروهای غیربومی در اندک فرصتهای شغلی موجود در محدوده منطقه آزاد اروند دو روز پیاپی مقابل فرمانداری ویژه آبادان تجمع کردند. دو هفته پس از این اعتراض جوانان بوشهری نیز تجمعی در اعتراض به عدم جذب در پروژههای نفتی برگزار کردند.
این تجمعات یا با بی تفاوتی مسئولان و یا با دادن وعدههای بیعمل از سوی آنان پایان یافته و تا کنون نتیجه ملموسی در بر نداشته است.
همچنین در سالهای گذشته نیز پروژههای سدسازی که در مناطق مختلف ایران انجام شد نیز چنین مشکلانی را برای نیروهای کار بومی آن مناطق ایجاد کرده بود و شرکتهای طرف قرارداد با وزارت نیرو تمایلی به استخدام نیروهای بومی نداشتند.
هر چند مقامات حکومتی تا کنون هیچ وقت علت چنین سیاست تبعیضآمیزی را توضیح ندادهاند اما همانطور که از سخنان علیاکبر فاطمی نیز مشخص است، این روند به ایجاد شکاف میان مردم بومی و حتی ایجاد اختلافات قومی در مناطق مختلف ایران دامن میزند!