در ادامه تنگتر شدن دایره تحریمهای آمریکا علیه جمهوری اسلامی، مقامات افغانستان اعلام کردند صادرات فرآوردههای نفتی ایران به این کشور از ۲۲ اردیبهشتماه متوقف شده است.
نفت سفید، نفت کوره و برخی از حلّالها از جمله فرآوردههای نفتی ایران بودند که پیش از این به کشورهای همسایه از جمله افغانستان صادر میشدند اما با اجرایی شدن تحریمهای آمریکا علیه جمهوری اسلامی افغانستان واردات محصولات و فرآوردههای نفتی از ایران را به صفر رسانده است.
در هفتههای گذشته تجارت در بازار نفت ایران با رکود سنگینی روبرو شده. خرید و فروش نفت و فرآوردههای نفتی با صد درصد شدن تحریم نفتی ایران از سوی آمریکا از اواخر فروردینماه سال جاری به شکل چشمگیری کاهش یافته است.
حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفتی ایران از کاهش صادرات فرآوردههای نفتی ایران به عراق نیز خبر داده است.
از سوی دیگر به نظر میرسد مشتریانی که در ماههای گذشته و با وجود تحریمها به صورت رسمی و غیررسمی خریدار نفت ایران بودند اکنون دیگر علاقهای به پذیرش ریسک معامله با جمهوری اسلامی و واردات نفت و فرآوردههای نفتی از ایران ندارند.
در همین رابطه خبرگزاری رویترز ۱۰ اردیبهشتماه و به نقل از آمار و اطلاعات ردیابی نفتکشها گزارش داد که طی شش ماه گذشته ایران ۲۰ میلیون بشکه نفت خود را در «تأسیسات ذخیره نفت دالیان» چین انبار کرده است.
این خبرگزاری همچنین روز پنجشنبه ۲۶ اردیبهشتماه به نقل از منابع آگاه و بر اساس دادههای کشتیرانی گزارش داد یک نفتکش ایرانی ۱۳۰ هزار تن نفت کوره را در تاسیسات ذخیرهسازی سوخت «ژواشان» در شرق چین انبار کرده است. بر اساس این گزارش محموله نفتی ایران ۵ ماه با هدف فروش در بازارهای آسیایی، روی آب سرگردان بوده است.
با وجود آنکه یک مقام چینی این خبر را تکذیب کرده و مدعی شده که ۴ سال است هیچ نفتی از ایران در این بندر تخلیه نشده اما بر اساس این گزارش صادرکنندگان ایران از ۲۰۱۸ برای دور زدن تحریمها از روشهای مختلفی مثل انتقال کشتی به کشتیِ محمولهها در دریا و دستکاری مدارک به نام عراق استفاده کردهاند. ظاهراً نفتکشی که در ژواشان تخلیه شده نیز دارای مدارک جعلی بوده است.
بر این اساس میتوان گفت جمهوری اسلامی در فروش نفت و فرآوردههای نفتی با بحرانی شدید روبروست و حتی ابتکارهایی که در دوره پیشین تحریمها برای دور زدن تحریمها و فروش نفت و فرآوردههای نفتی به کار میبست اکنون دیگر ناکارآمد شدهاند.
این در حالیست که برخی معتقدند مقامات دولت روحانی راههایی که پیشتر برای دور زدن تحریمها استفاده میکردند را طی مذاکرات برجام و پس از امضای آن «لو» دادهاند و حالا دیگر کوچکترین تحرکات ایران زیر ذرهبینهای آمریکا قرار دارد.
فریدون برکشلی رئیس مؤسسه مطالعات انرژی وین در اینباره به خبرگزاری مهر گفته است که «ایران مکانیزمهای خوبی برای فروش نفت در شرایط تحریم قبلی طراحی کرده بود که با وجود کاستیها، تا حد زیادی پاسخگو بود. اما پس از برجام، ایران گارد خودش را باز کرد و تمام راهکارهای دور زدن و پرهیز از تحریمها را علنی کرد.»
احمد امیرآبادی فراهانی دبیر هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز آبانماه ۱۳۹۷ گفته بود افرادی که در فهرست تحریمهای تازه آمریکا قرار گرفتند کسانی بودند که به نوعی در دور زدن تحریمها فعال بودند. این فعال اصولگرا پرسیده بود «این اطلاعات از کجا به دست دشمن رسیده؟» و خواستار تحقیقات سازمانهای امنیتی در اینباره شده بود.
اکنون در شرایطی که ایالات متحده کوچکترین تحرکات جمهوری اسلامی برای فروش نفت و فرآوردههای نفتی را زیر نظر دارد، کشورهایی هم که جمهوری اسلامی انتظار داشت در روزهای تحریم کنار ایران بمانند یکی پس از دیگری ترجیح میدهند تحریمها را بپذیرند و خود را در ریسک روبرویی با دولت ترامپ قرار ندهند.
همین امر موجب شده صادرات نفت ایران در هفتههای گذشته به شدت کاهش یابد. با وجود اینکه مقامات جمهوری اسلامی مدعی شده بودند صادرات نفت به زیر یک میلیون بشکه در روز نخواهد رسید اما گزارشها حاکی از آنست که این صادرات از اول ماه مه روزانه فقط بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام بوده است. همچنین صادرات میعانات گازی و فرآوردههای نفتی ایران از اول مه نیز ۴۰۰ هزار بشکه بوده است.
در همین زمینه خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام آگاه نوشته است که «مقصد محمولههای نفتی ایران الان هند و چین است و تهران دیگر به اروپا و ترکیه نفت صادر نمیکند.»
در شرایطی که ترکیه، افغانستان و عراق به عنوان سه همسایه دیگر تمایلی به خرید نفت و فرآوردههای نفتی از ایران ندارند، بعید به نظر میرسد جمهوری اسلامی بتواند برای نفت ذخیره کردهی خود در چین به این راحتی مشتری پیدا کند!
کاهش شدید صادرات نفت و فرآوردههای نفتی موقعیت اقتصادی کشور را بحرانیتر و احتمال افزایش تنش میان مردم و حکومت را بیشتر کرده است.
دولت روحانی بر اساس لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ پیشبینی کرده بود که بیش از ۲۴ تریلیون تومان تنها از راه صادرات فرآوردههای نفتی درآمد داشته باشد که اکنون با زیر منگنه قرار گرفتن معاملات نفت و فرآوردههای نفتی، دولت نخواهد توانست مبالغ پیشبینی شده در لایحه بودجه را کسب کند و کسری بودجه دولت بیش از برآوردهای پیشین خواهد بود.
اثرات کسری بودجه دولت روی پرداخت حقوق و مزایای کارکنان دولت، تسویه حساب با شرکتهای پیمانکاری و همچنین اجرای طرحهای حمایتی و اشتغالزایی و مواردی از این قبیل موجب سختتر شدن زندگی برای مردم و در نتیجه تقویت ظرفیت اعتراضات اجتماعی خواهد شد.
هنرمندان با قهر و ناراحتی مراسم ختم بهنام صفوی را ترک کردند
زانیار خسروی، سعید شهروز، روزبه بمانی، سیروان خسروی، علیرضا افتخاری، شهرام شکوهی، شهاب رمضان، بهنام بانی، گروه سون، سید جواد هاشمی، محمد علیزاده، امیرعباس گلاب، اشوان، احسان خواجهامیری و … از جمله چهرههای حاضر در این مراسم بودند.
بر اساس اخبار، تصاویر و فیلمهایی که در برخی از کانالهای تخصصی حوزه موسیقی و رسانهها منتشر شده است، در بخشی از این برنامه، از نواختن ساز نی ممانعت بهعمل آمد که این اتفاق با واکنش برخی از هنرمندان همراه شد که مجلس را ترک کردند!.