هفته گذشته دانشگاه کمبریج میزبان سید محمدحسین عادلی دبیرکل مجمع جهانی کشورهای صادرکننده گاز و رئیس پیشین بانک مرکزی جمهوری اسلامی و محمدهاشم پسران، اقتصاددان مقیم بریتانیا بود.
در ابتدای این جلسه حسن حکیمیان استاد اقتصاد در دانشگاه سواس که مسئولیت گردانندگی جلسه را بر عهده داشت هدف از برگزاری این نشست را بررسی وضعیت اقتصاد ایران پس از رفع تحریم‌ها و آینده صنعت گاز ایران عنوان کرد.
عادلی در ابتدای سخنرانی خود به معرفی مجمع جهانی کشورهای صادرکننده گاز پرداخت. این مجمع که از ۱۷ عضو دائم و ناظر تشکیل شده است ۷۰ درصد از منابع ذخایر گازی جهان و ۶۵ درصد تجارت را در این بخش نمایندگی می‌کند. اهمیت این مجمع در مقایسه با اوپک (سازمان کشورهای صادر کننده نفت) را می‌توان در نمایندگی این سازمان بر تنها ۳۰ درصد ذخائر نفتی جهان دید.
او در ادامه به اهمیت صنعت گاز پرداخت و با تاکید بر اینکه «بر خلاف نفت، صنعت گاز یک بازار چندوجهی دارد» به مزایای استفاده از گاز در صنایعی که به دنبال «سوخت سالم محیط‌زیستی» هستند، اشاره کرد. «استقلال قیمت گاز از نفت» یکی دیگر از جنبه‌هایی بود که عادلی برای نشان دادن اهمیت گاز عنوان کرد. با اینکه قیمت گاز در سال‌های گذشته کاهش پیدا کرده است اما این نوسان قیمت مانند بهای نفت (نزدیک به نصف) نبوده است و بر اساس ۳ بازار عمده مصرف خود را تعریف می‌کند. این ۳ بازار شامل آمریکا، شمال و جنوب اروپا و شرق آسیا می شود.
با توجه به اینکه پس از سال‌ها مذاکره سرانجام ایالات متحده آمریکا و چین نیز وارد مذاکرات محیط زیستی شده و اعلام کرده‌اند که در نشست «پاریس ۲۰۱۵» (COP 21) شرکت خواهند کرد، احتمال می‌رود که استقبال جهان از گاز به عنوان سوختی جایگزین بیشتر شود. از سویی دیگر با توجه به اینکه ژاپن نیز تصمیم گرفته است نیروگاه‌های اتمی خود را به طور کلی تعطیل کند، بازار شرق آسیا نیز خواهان استفاده هر چه بیشتر از گاز خواهد بود.
عادلی در ادامه سخنرانی خود به شکل‌های گوناگون مصرف داخلی و صادرات گازی اشاره کرد و گفت: «تا سال ۲۰۴۰ میزان ۸۵ درصد مصرف داخلی گاز به حدود ۶۲ درصد خواهد رسید و کشورهای دارای منابع گازی حجم بیشتری از تولید را برای مصرف خارجی صادر خواهند کرد». این صادرات به شکل انتقال از طریق لوله‌های گازی و یا گاز مایع خواهد بود که در قراردادهای بلند مدت و کوتاه مدت تعریف می‌شوند. او در ادامه به مزایای قراردادهای گازی نسبت به قراردادهای نفتی پرداخت و گفت: «شما در صنعت نفت با یک پروسه کشف، تولید، بازاریابی و فروش روبرو هستید این در حالیست که در قراردادهای گازی شما پس از کشف منابع آن را به فروش می‌رسانید و پس از آن روند تولید و پیشرفت آغاز می‌شود».
ایران با دارا بودن نزدیک به ۱۸ درصد کل منابع گازی جهان در واقع بزرگترین دارانده منابع گازی است. البته باید توجه داشت که میان دارایی‌ها و منابع تفاوت وجود دارد.
با توجه به برنامه‌‌ریزی‌های انجام شده، ایران تا سال ۲۰۱۷ تمام فازهای پروژه پارس جنوبی را راه‌اندازی خواهد کرد تا از این میدان گازی مشترک با قطر بهره لازم را ببرد. عادلی با تاکید بر اینکه در سال‌های پیش تمام تحقیقات و اکتشافات به روی این میدان گازی در ایران انجام شده بود و در ابتدا هیچ برداشتی از سوی قطر صورت نمی‌گرفت، اما امروز بیشتر پروژه‌ها در کشور قطر انجام می‌شود. او در پایان سخنرانی خود به محوریت ایران در مسیر تبادلات انرژی در جهان اشاره کرد که می‌بایست به این نقش توجه ویژه‌ای داشت.
در ادامه این جلسه پروفسور هاشم پسران به وضعیت اقتصادی ایران پس از لغو تحریم‌ها پرداخت. او در ابتدای سخنرانی خود «مدیریت اقتصادی» در ایران را بزرگترین مشکلی دانست که «می‌بایست پیش از رفع تحریم‌ها و ورود به بازار بزرگ جهانی» اصلاح شود. هاشم پسران در ادامه اصلاح شعارها و برنامه‌های «پوپولیستی» همچون یارانه‌های نقدی، مسکن مهر و سهام عدالت را نمونه‌هایی دانست که می‌تواند در صورت ادامه اقتصاد کشور را فلج کند.
او سپس با اشاره به اینکه «ایران پس از انقلاب و بخصوص پس از گروگانگیری در سفارت ایالات متحده آمریکا در تهران همیشه تحریم بوده است» تاکید داشت اقتصاد ایران در سال‌های گذشته توانسته است خود را با شرابط این تحریم تطبیق دهد. هاشم پسران بر این باور است که این نتیجه «یک انتخابات دموکراتیک» است که جمهوری اسلامی را به مسیر جدید مذاکرات اتمی هدایت کرده است. او به آمارهای منتشر شده از سوی دولت روحانی اشاره کرد و گفت: «در اقتصاد نمی‌توان دروغ گفت و به همین دلیل است که دولت احمدی نژاد از انتشار آمار رسمی خودداری می‌کرد». با این حال او به کاهش میزان تورم در ایران اشاره کرد و گفت: «مشخص بود که این کاهش در ابتدا سرعت بالایی خواهد داشت اما همان طور که مشاهده می‌کنید در رقم نزدیک به ۱۶ درصد ثابت مانده است». با این حال او تاکید می‌کند که ایران برای اقتصادی مطمئن باید به روی نفت با قیمتی نزدیک ۶۵ دلار و تورم ۵ درصد برنامه‌ریزی داشته باشد تا بتواند بعد از رفع تحریم‌ها با مشکلات جدید روبرو نشود.
هاشم پسران در بخشی دیگر از سخنرانی خود با اشاره به اینکه «اقتصاد مشکلات نیست اما با اقتصاد می‌توان تمام مشکلات را مرتفع کرد» گفت: «دولت می‌بایست به یک قرارداد اجتماعی با مردم دست پیدا کند». او تاکید کرد در این قرارداد اجتماعی باید نقش دولت از «یک شرکت خانه‌سازی» به بانک‌ها منتقل شود و دولت تکلیف خود را با شهروندان نسبت به یارانه‌های نقدی مشخص کند. او شفافیت در سیاست‌های اقتصادی، استقلال کامل بانک مرکزی و همچنین دست یافتن به یک رابطه شفاف و دقیق میان بخش خصوصی و دولت را ضرورت‌هایی دانست که می بایست امروز و پیش از رفع تحریم‌ها با آنها تعیین تکلیف شود.
او در پایان به رابطه دولت نروژ و شهروندان اشاره کرد که تمام درآمدهای نفتی این کشور به حسابی مشخص وارد می‌شود که در بودجه جاری جایی پیدا نمی‌کند، و گفت: «لازم نیست مدل نروژ را دقیقا دنبال کنیم اما می‌بایست از آن درس گرفت».
