پس از چهل سال که امامان جمعه با در دست داشتن تفنگ، شمشیر و چماق، نماز اقامه کرده‌اند، بررسى رساله‌هاى مراجع تقلید نشان مى‌دهد چنین باورى از ابتدا نادرست بوده و درواقع حرکتى من‌درآوردى و ژستى حسابگرانه توسط آخوندهاى وابسته به حکومت بوده است.
به تازگى گروهى محقق که مطالعات گسترده‌اى با رجوع به منابع مختلف از جمله فتاوى مراجع تقلید انجام داده‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند که این نمایش تنها نشانه‌اى از جهت‌گیرى‌هاى خاص سیاسى است و مطلقا مبناى فقهى ندارد.
حجت‌السلام سروش محلاتى از استادان حوزه علمیه یادداشتى دارد با عنوان «چرا سلاح در دست خطیب؟!» که او در آن نوشته، برخى سوال مى‌کنند این سنت به معناى آمادگى دفاعى امام جمعه است که در جریان خواندن خطبه از امنیت برخوردار باشد یا آنکه به معنى آمادگى رزمى مسلمانان بوده و شاید سلاح نماد قدرت در کنار نماد منطق و کلام در خطبه بوده است؟
سروش محلاتى با اشاره به منابع اسلامى مى‌گوید: هیچکدام از این حدس‌ها و احتمالات مطلقا اعتبارى ندارد و باید گفت اساسا قضیه چیز دیگرى است. مدرک این مسئله سیر نبوى و برخى روایات اهل بیت است اما در این منابع به دست گرفتن شمشیر مطرح نیست.
شیخ طوسى مى‌گوید: در صفحه ١۴٨ المبسوط آمده که: پیامبر در هنگام ایراد خطبه به چیزى تکیه مى‌کرده مانند عصا، کمان و یا شمشیر ولى در منابع ما ذکرى از تکیه بر شمشیر دیده نمى‌شود. البته علامه حولى و محقق کرکى و عده‌اى دیگر هم نقل کرده‌اند پیامبر هنگام خواندن خطبه به چوبدستى تکیه مى‌داده است ولى هیچیک از این افراد به دست گرفتن سلاح و شمشیر را به پیغمبر نسبت نداده‌اند و اساسا سلاح در اینجا موضوعیت ندارد و قابل تکیه و اعتماد نیست.
آیت‌الله اراکى که سال‌هاست فوت کرده در رساله علمیه خود نوشته: امام جمعه مى‌تواند به چیزى مانند عصا یا شبیه آن تکیه کند.
نظر اعضاى مرکز مطالعات و پاسخ به شبهات حوزه علمیه قم نیز در این باره این است که به دست گرفتن سلاح یا تکیه کردن به عصا از مستحبات است و واجب نیست.
اظهار نظر مضحک عباسعلى سلیمانى، امام جمعه سابق زاهدان هم شنیدنى است. او مى‌گوید، امام جمعه باید عصا در دست بگیرد اما عصایى که نماد قدرت باشد!
سروش محلاتى که گوشه‌ای از نظراتش در بالا آمد، در پایان این گزارش نکته دیگرى را نیز یادآور شده و مى‌گوید، درباره سلاح به دست گرفتن خطیب جمعه دچار چند اشتباه شده‌ایم. یکى اینکه در دست داشتن سلاح هنگام خواندن خطبه در منابع حدیثى ریشه ندارد و دلیل معتبرى هم در اینکه پیامبر هنگام اجراى خطبه شمشیر در دست داشته وجود ندارد و اصولا دست گرفتن عصا یا شمشیر فاقد هرگونه پیام سیاسى است و به آن معنا نیست که خطیب براى جهاد و مبارزه به میدان آمده است.
بنابراین برداشت سیاسى از شمشیر خطیبان جمعه استفاده نابجایى است که توسط بعضى فقیهان نزدیک به حکومت‌ها مطرح شده و به ما هم سرایت کرده است. مثلا قاضى نعمان مصرى که از حواشى دولت اسماعیلى بوده درباره همراهى بیان و شمشیر در خطبه تضمین مى‌گوید، این پیام به مخالفان حکومت است که اگر دعوت را نپذیرند، نوبت به شمشیر مى‌رسد.
