دولت اسلامی امروز به یک معضل جهانی تبدیل شده است. به باور برخی کارشناسان از بین رفتن سازمان مرکزی این دولت در سوریه و عراق به معنی مقابله قطعی با تندرویهای مذهبی در سطح جهانی نخواهد بود.
حتی برخی بر این این عقیده هستند که این سرنگونی میتواند به پخش شدن هواداران و وابستگان این گروه در همه جا بیانجامد.
در ظاهر دولت اسلامی با حضور ابوبکر البغدادی که خود را خلیفه مسلمانان میداند با القاعده که رهبرش ادعای رهبری مسلمانان جهان را داشت شباهتهای بسیاری دارد اما تفاوت میان این دو گروه بیشتر از شباهتهاست.
به دعوت انجمن هنری جکسون در لندن (Henry Jackson Society) الکساندر اوانس (Alexander Evans) مسئول تحقیقات القاعده و طالبان در سازمان ملل متحد در نشستی به زمینههای قدرت گرفتن داعش و جنگجویان خارجی این گروه پرداخت.
ماه گذشته هیات تحقیقاتی که او مسئول آن بود در گزارشی تاکید کرده بود: ««غلبه برجهادیها در سوریه و عراق امکانپذیر است اما در هم شکستن داعش میتواند بدون آنکه بخواهیم باعث پخش شدن رزمندگان خشونتطلباش در همه جا شود و مبارزه با آنان را دشوارتر از پیش کند. یک منطقه اشغالی مشخص لااقل بخش بزرگی از نیرو و امکانات آنان را به خود مشغول خواهد کرد». (برای مطالعه بیشتر دراین مورد میتوانید چرا داعش برنده میشود؟! را بخوانید).
اوانس در سخنرانی خود به حضور دست کم ۲۵۰۰۰ مبارز خارجی در حوزه تحت اشغال دولت اسلامی اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر نزدیک به نیمی از کشورهای جهان درگیر این مبارزان هستند و سطح گسترده حضور این افراد که به شکلهای گوناگون به داعش متصل میشوند، زیر نظر گرفتن آنها را بسیار دشوار کرده است». او همچنین به استفاده چندلایه نیروهای تبلیغی دولت اسلامی از رسانههای اجتماعی اشاره کرد و بهره جستن آنها از منابع مالی وسیع و نامتمرکز را بخشی از دشواری نظارت بر آنها دانست.
او با اشاره به اینکه القاعده با یک سری منابع مالی مشخص، امکان نظارت و اعمال یک سری تحریمهای مالی را علیه خودش فراهم کرده بود اما در مورد دولت اسلامی چنین امکانی وجود ندارد و این منابع همچنان در بسیاری موارد با ابهامات بسیاری روبرو است.
اوانس تاکید دارد که هنوز امکان یک «نشانهشناسی» مشخص از افرادی که به دولت اسلامی متصل شدهاند و امروز تحت خلافت اسلامی مشغول به فعالیت هستند، وجود ندارد اما یکی از مهمترین نقاط مشترک آنها را «ارتباط با رسانههای اجتماعی» دولت اسلامی دانست.
او در بخشی دیگر از این سخنرانی تاکید داشت که «اقدامات بسیاری برای کنترل این شبکهها» انجام شده است اما پرسش مهم سیاسی این است که «آیا این اقدامات کافی بود؟». او خود بر این باور است که با توجه به نتیجهای که امروز دیده میشود پاسخ به این سوال منفی است اما هیچ راهکار دقیقی مبنی بر اینکه که دولتها چه اقدامات بیشتری باید در این مورد انجام دهد، وجود ندارد.
اوانس بر اساس گزارشی که برای شورای امنیت سازمان ملل متحد تهیه کرده است از ارائهدهندگان خدمات اینترنتی و رسانههای اجتماعی خواسته است تا درباره برنامههای خود به منظور مبارزه با تبلیغات دولت اسلامی گزارش دهند. اوانس تأکید کرد که با انجام یک سری اقدامات محدودکننده و نظارت بیشتر بر منابع مالی دولت اسلامی، این امکان وجود دارد که آن را زیر فشار قرار داد تا «منابع مالی آنها به مرور از بین رفته» و به این ترتیب از درون دچار از هم پاشیدگی شود.
او در در پاسخ به پرسش کیهان لندن مبنی بر اختلافات میان دولت اسلامی و طالبان در افغانستان گفت: «مساله مهم در افغانستان دو موضوع کاملا متفاوت است. طالبان و القاعده رابطه سابق خود را ندارند. در آنجا طالبان با همه اقداماتی که انجام میدهد اما به سمت گفتگوهای سیاسی رفته و در مورد القاعده نیز موضوع اصلی بر سر رهبری است. یعنی وجود یک رهبری کاریزماتیک که ادعای خود را نه تنها در یک محدوده جغرافیایی خاص بلکه بر تمام مسلمانان جهان بگستراند. به همین دلیل اختلافات در آن منطقه را میتوان در همین مسیر تحلیل کرد».
او در پایان تاکید کرد: «دولت اسلامی بی تردید تهدیدی هم برای مردمی است که در معرض اقدامات مستقیم این گروه هستند و هم برای امنیت بینالمللی. هرچند که آنها بر خلاف القاعده رویکردی درونی دارند اما پیشبینی میشود که آنها نیز در آینده دست به اقداماتی خارج از محدوده جغرافیایی [موسوم به] خلافت اسلامی بزنند».
برای آگاهی بیشتر پیرامون استفاده دولت اسلامی از شبکههای اجتماعی جهت جذب نیروهای بیشتر میتوانید این گزارش شبکه «گلوبال نیوز» کانادا را تماشا کنید.