فساد همه‌جانبه از جمله فساد مالی و اداری سر تا پای جمهوری اسلامی را فرا گرفته. با این حال اخیرا این فساد در درگیری جناحین نظام نقش مهمی پیدا کرده است.
احمد توکلی رئیس پیشین مرکز پژوهش‌های مجلس و رئیس کنونی تشکل دیده‌بان شفافیت و عدالت بارها نسبت به «سیستماتیک» شدن فساد در جمهوری اسلامی انتقاد کرده و نسبت به درگیر بودن تمام ارکان حکومت با فساد هشدار داده است.
توکلی در گفتگویی با خبرگزاری ایلنا گفته است: «معتقدم نه حمله نظامی این حکومت را ساقط می‌کند، نه کودتا و نه انقلاب مخملی، اما وقتی فساد سیستماتیک و شبکه‌ای وجود دارد که همچون موریانه دارد پایه‌های نظام را می‌خورد چه حاجت به توطئه خارجی است؟»
فساد اقتصادی و اداری اکنون چنان سازمانیافته در همه ارکان و در میان همه جناحهای نظام جاریست که دیگر جای انکار و حاشا ندارد.
روحانی و فریادهای «اَنالحق»!
در روزهای گذشته حسن روحانی طی سفرهای استانی به یزد و کرمان در سخنانی تند و هیجانی به موضوع فساد اقتصادی اشاره کرد. او ابراهیم رئیسی، جدی‌ترین رقیب وی در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری را که حالا بر مقام انتصابی ریاست قوه قضائیه تکیه زده، تهدید کرده که یا پرونده‌ی دانه‌درشت‌های خودتان را هم رو کنید یا خودم می‌گویم!
روحانی در سخنرانی خود در شهر یزد بدون اینکه از بابک زنجانی نام ببرد، به ناپدید شدن ٢ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار پول نفت اشاره کرد و از قوه قضاییه خواست «حالا که با فسادهای میلیونی و میلیاردی برخورد می‌کنید مبارزه با فساد چند ده میلیارد دلاری را هم برای مردم توضیح بدهید.»
https://kayhan.london/1398/08/20/%d9%88%d8%a7%da%a9%d9%86%d8%b4-%d8%b3%d8%ae%d9%86%da%af%d9%88%db%8c-%d9%82%d9%88%d9%87-%d9%82%d8%b6%d8%a7%db%8c%db%8c%d9%87-%d8%a8%d9%87-%d8%b3%d8%ae%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%b1%d9%88%d8%ad%d8%a7%d9%86
روحانی در حالی خواسته است که قوه قضاییه آدرس پول‌های ناپدید شده توسط بابک زنجانی را به مردم بدهد که یک نهاد حکومتی را نیز محکوم کرد ۹۴۷ میلیون دلار پول گرفته. هرچند او مشخص نکرد این پول بابت چه چیزی و توسط چه نهادی گرفته شده اما به نظر می‌رسد اشاره روحانی به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی باشد.
با این همه سخنرانی عصبی حسن روحانی این احتمال را تقویت کرد که از بازداشت‌ها و محکومیت‌های پی در پی در حلقه‌ی اطراف خود به اتهام فساد مالی به شدت عصبانی است.
حسین فریدون برادر حسن روحانی، مهدی جهانگیری برادر اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور، شبنم نعمت‌زاده فرزند محمدرضا نعمت‌زاده وزیر پیشین و هادی رضوی داماد محمد شریعتمداری وزیر فعلی از جمله متهمان پرونده‌های فساد مالی طی ماه‌های گذشته بوده‌اند. همچنین ده‌ها مدیر در بخش‌‍‌های مختلف دولت به اتهام رشوه‌گیری و اختلاس و زمین‌خواری بازداشت و یا در حال محاکمه هستند.
رئیسی، آرام و خونسرد مشغول تسویه حساب
در دوازدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۶ ابراهیم رئیسی به عنوان یکی از نامزدهای انتخابات، از وجود «پول‌های کثیف» در انتخابات سخن گفت. هرچند موضوع «پول‌های کثیف» که توسط جریان‌های نظام در انتخابات مورد استفاده قرار می‌گیرد، نخستین‌بار توسط عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور دولت یازدهم و درباره انتخابات مجلس شورای اسلامی مطرح شده بود، اما سیدابراهیم رئیسی که در انتخابات سال ۱۳۹۶ جدی‌ترین رقیب حسن روحانی به شمار می‌رفت، در جریان مناظره‌های انتخاباتی بارها با کنایه به جریان پول‌های کثیف در دوران دولت اول روحانی و قرار گرفتن آنها به عنوان پشتوانه انتخاباتی حسن روحانی اشاره کرد.
دستگاه رئیسی همچنین حسین فریدون برادر حسن روحانی را به فساد مالی متهم کرد و مدعی شد که حسن روحانی مانع برخورد قضائی با برادرش شده است. خبرهایی نیز منتشر شد که غلامحسین محسنی اژه‌ای سخنگوی وقت قوه قضاییه گفته بود که روحانی پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ گفته است «اگر دست به برادرم بزنید اعلام جنگ می‌کنم!»
با این وجود در تیرماه ۱۳۹۶ پرونده قطوری برای حسین فریدون تشکیل و او مدت کوتاهی بازداشت و پس از نشستن رئیسی بر مسند ریاست قوه قضاییه محاکمه شد. اگرچه بخشی از محاکمه حسین فریدون پشت درهای بسته صورت گرفت اما اطلاعاتی که از این پرونده به بیرون درز کرده نشان از فساد گسترده اداری و مالی برادر رئیس جمهور اسلامی از جمله دریافت رشوه‌های کلان در ازای کارچاق‌کنی و اعمال نفوذ در چیدن مهره‌های شبکه فساد مالی‌اش در ریاست بانک‌ها و دیگر ادارت داشت.
حالا روحانی در حالی خشم خود از محکومیت برادر و دیگر افراد مرتبط با کابینه‌اش را در روزهای گذشته بروز داده که همزمان خبر بازداشت رسول دانیال‌زاده نمین، یار غار حسین فریدون در فسادهای اقتصادی و یکی از اسپانسرهای تبلیغات انتخاباتی حسن روحانی در خارج از کشور، منتشر شده است.
ابراهیم رئیسی هنگام زدن این ضرب شست به حسن روحانی اعلام کرد: «گرفتارحاشیه‌ها نمی‌شویم و مصمم‌تر از همیشه پای کار مبارزه با فساد خواهیم ماند.»
لایه‌های پنهان درگیری روحانی و رئیسی
یکی از پرسش‌های اساسی که هنگام علنی شدن اختلافات درون حکومت در نظام از سوی کارشناسان و تحلیلگران مورد بررسی قرار می‌گیرد این است که آیا این دعوا نمایشی برای حفظ نظام و هدایت ظرفیت‌های جامعه به سوی یکی از جناحین است یا به راستی پشت پرده این درگیری‌ها دلایل جدی وجود دارد که گاهی طرفین در حفظ منافع شخصی خود، مرزهای حیثیت نظام را پشت سر می‌گذارند.
https://kayhan.london/1398/08/23/%d8%a7%d8%b5%d9%84%d8%a7%d8%ad%e2%80%8c%d8%b7%d9%84%d8%a8%d8%a7%d9%86-%d9%88-%d9%85%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d9%85%d8%a7%d9%84%db%8c-%d9%85%d8%b9%d8%b1%da%a9%d9%87%e2%80%8c%da%af%db%8c%d8%b1%db%8c
در هر صورت، به نظر می‌رسد معرکه‌گیری حسن روحانی به اسم مبارزه با فساد اقتصادی طی روزهای گذشته و زد و بندهایی که در مقابل سیدابراهیم رئیسی در قوه قضاییه انجام می‌دهد، دارای لایه‌های پنهانی نیز هست؛ لایه‌هایی که لشکرکشی اصلاح‌طلبان برای حمایت و توضیح مواضع اخیر روحانی آن را شفاف‌تر می‌کند.
موضع‌گیری‌های حامیان دولت روحانی نشان می‌دهد آنها از رسوا شدن مقاماتی که با شعارهای اصلاح‌طلبانه و اعتدالی با رأی مردم سر کار آمده و بعد از جیب همان مردم دزدیده‌اند، به شدت نگران هستند و این نگرانی را با جبهه گرفتن در مقابل رئیسی بروز می‌دهند.
روزنامه ایران در یادداشتی به قلم دبیر سیاسی خود اظهارنظرهای اخیر روحانی را «لبریز شدن صبر استراتژیک» او در برابر جبهه مخالفان خوانده است.
https://kayhan.london/1398/08/22/%d8%b5%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%b1%d8%a7%d8%aa%da%98%db%8c%da%a9-%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d8%af%d8%b1%d8%b4%d8%aa%e2%80%8c%d9%87%d8%a7-%d8%a8%d8%b3%d8%b1-%d8%a2%d9%85
محمدصادق جوادی حصار عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی نیز با این ادعا که جریانی در نظام، دولت را در حصر قرار داده، گفت: «در مملکتی که ۷۰ درصد آن با شعار پیش می‌رود، آقای روحانی شعار هم ندهد باید چه کار کند؟!»
جواد امام دبیرکل مجمع ایثارگران انقلاب اسلامی و مدیرعامل بنیاد باران متعلق به محمد خاتمی هم گفته است که شیوه مبارزه با فساد اقتصادی «آبرو و حیثیت خانواده و دستگاه متبوع افراد را در معرض حراج می‌گذارد!» این سخنان چه معنی دارد جز آنکه هر یک از دو جناح تا آنجا با شعار مبارزه با فساد اقتصادی موافق است که کسی کاری به کار «دانه‌درشت‌ها»ی خودشان، نداشته باشد!
قلک‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان زیر تیغ ابراهیم رئیسی
آنچه مشخص است سرنوشت اصلاح‌طلبان و حسن روحانی اکنون بهم گره خورده و در حالی که حدود ۱۰۰ روز به یازدهمین دور مجلس شورای اسلامی باقی مانده، روحانی نگران تشکیل یک مجلس اصولگرا و مخالف دولت است که کارش را پیش از پایان دوره دولت دوم او به پایان برسانند.
در همین حال اصلاح‌طلبان نیز که در یکی دو سال اخیر پایگاه اجتماعی خود را به شدت از دست داده و دستاویزی برای ایجاد موج حمایتی مردم در انتخاباتِ پیش روی مجلس شورای اسلامی ندارند، دنباله‌ی هیاهوهای روحانی را گرفته‌اند تا هم احساسات مردم را دوباره قلقلک دهند و هم برای ناکامی احتمالی خود در انتخابات مجلس شورای اسلامی، از حالا «آدرس» درست کنند.
در آنسوی ماجرا اما، ابراهیم رئیسی که به پشتوانه حمایت‌های مجتبی خامنه‌ای و حلقه خراسان ضمن مبارزه با فساد اقتصادی به تسویه حساب مشغول است، برنامه‌های جناح خود را هم برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ و هم برای دوران پس از علی خامنه‌ای پیش می‌برد و چیدن مهره‌ها را آغاز کرده است.
با اینهمه، با شبکه‌های موازی قدرت کشوری و لشکری که هر یک بخشی از رانت و ثروت را در اختیار دارند، هیولای چند سر فساد در جمهوری اسلامی بزرگتر از آن است که حتی اگر اراده‌ای هم برای مبارزه با آن وجود داشته باشد، با این قبیل اقدامات بتوان آن را از میان برداشت.
از آنجا که اصلاح‌طلبان و سازمان مالی و مافیایی آنها از سرهای بزرگ این هیولای فساد هستند، ادعاهای مبارزه با فساد از سوی سه قوه (مجلس شورای اسلامی، دولت، قوه قضائیه) فعلا آنها را به گاز گرفتن یکدیگر مشغول کرده است.
در پایان گفتنی است، این وضعیت بحرانی که می‌توان آن را «دوران پسارفسنجانی» نامید آشکارا نشان می‌دهد که ساختار و توزیع قدرتی که «دو استوانه نظام»* بعد از مرگ خمینی پی افکندند، دیگر جواب نمی‌دهد و انحصار قدرت نمی‌تواند ادامه پیدا کند. پرده پایانی دوران کنونی دارای صحنه‌های تراژیک خواهد بود.
روشنک آسترکی
*روح‌الله خمینی رهبر انقلاب۵۷ و بنیانگذار جمهوری اسلامی، اکبر هاشمی رفسنجانی و سیدعلی خامنه‌ای را دو استوانه نظام خوانده بود.
