یک کارشناس اقتصادی معتقد است که مهمترین مشکل اقتصاد ایران «بودجه» است چون دولت‌هال بجای بودجه‌نویسی، آرزونویسی می‌کنند.
محمدحسین ملک‌نژاد عضو اندیشکده شفافیت و کارشناس اقتصادی روز دوشنبه دوم دی‌ماه در گفتگو با خبرگزاری مهر گفته است فرایند تدوین تا تصویب بودجه در ایران شفاف نیست و خروجی بودجه آنطور که باید و شاید قابل پردازش نیست.
ملک‌نژاد با یادآوری اینکه برخلاف ادعای سال گذشته حسن روحانی که گفته بود «اصل بودجه بر شفافیت است»، کارشناسان معتقدند بودجه شفاف نیست، گفته است: «۶ شاخص در فرایند بودجه‌ریزی بسیار مهم است که متأسفانه در ایران به هیچ عنوان مورد توجه دولتمردان و نمایندگان مجلس قرار نگرفته است.»
او این شش شاخص را «لزوم انتشار سند تدوین بودجه»، «لزوم انتشار دقیق اعداد و ورق‌های بودجه»، شفافیت «فرایند بررسی و مذاکرات در کمیسیون‌ها»، «لزوم قابل فهم بودن قانون بودجه برای مردم»، «ارائه ۲ گزارش ۶ ماهه از عملکرد بودجه به مردم» و «سند تفریغ بودجه» برشمرده است.
این کارشناس اقتصادی توضیح داده که «سند تدوین بودجه نیز سندی است که سازمان برنامه و بودجه بر اساس آن بودجه را تنظیم می‌کند این در حالی است که در ایران صرفاً آئین‌نامه‌ها منتشر می‌شود و برای کسی که بخواهد خارج از دایره حاکمیت این فرایند را بررسی کند زمینه فراهم نیست.»
او همچنین گفته که «در لایحه بودجه شاهد ابتکارات عجیبی هستیم که کلیت لایحه را زیر سوال می‌برد به عنوان مثال جلوی برخی از حوزه‌ها بدون هیچ توضیحی تنها به نگارش عدد یک اکتفا شده است.»
به عقیده محمدحسین ملک‌نژاد باید نحوه رسیدگی به لایحه بودجه نیز پخش شود و آرای نمایندگان مشخص باشد، چرا که در زمان بررسی لایحه بودجه در مجلس، نمایندگان بیشترین رفتار محلی را دارند و پروژه‌های غیرمنطقی برای مناطق خود می‌گیرند.
محمدحسین ملک‌نژاد همچنین معتقد است بودجه برای عموم مردم قابل فهم نیست: «در حالی دولت با استفاده از بودجه کشور را اداره می‌کند که قانون بودجه برای مردم عادی قابل فهم نیست. در دنیا همراه با قانون بودجه، سند و یا پیوستی تحت عنوان بودجه شهروندی منتشر می‌شود که بودجه را به زبان ساده برای مردم توضیح می‌دهد؛ در حالی که تا کنون سازمان برنامه و بودجه هیچ گونه سند ملحقی که اعلام کند منابع و مصارف چگونه تعیین شده است و برای مردم قابل فهم باشد، آماده نکرده است.»
سند تفریغ بودجه اما مهمترین بخشی است که عدم شفافیت بودجه در جمهوری اسلامی در آن مشخص می‌شود. این موضوع از سوی ملک‌نژاد نیز مورد تأکید قرار گرفته است. به عقیده این کارشناس اقتصادی دیوان محاسبات به عنوان نهاد ناظر، فرایند کار دولت را بررسی می‌کند که گزارش‌های دیوان نشان می‌دهد در بسیاری از تبصره‌های تفریغ بودجه، دولت از مواد ذکر شده در قانون بودجه تخلف کرده است، حتی اگر به صورت تصادفی نیز بخش مربوط به تفریغ بودجه سایت دیوان محاسبات را بررسی کنید متوجه این امر می‌شوید. در واقع گزارش‌های تفریغ بودجه نشان می‌دهد که بودجه در ایران چندان سندیت مهمی ندارد زیرا نه فرایند تدوین این سند چندان مورد بررسی قرار می‌گیرد و نه در عمل چندان مبنای کار قرار می‌گیرد.
ملک‌زاده همچنین تأکید کرده که «اگر اقتصاد ایران مشکل دارد بیشترین مسائل به بودجه باز می‌گردد؛ درواقع می‌توان گفت مهمترین اشکال اقتصاد کشور بودجه است.» وی افزوده است: «بررسی سند بودجه با ۴ محور درآمدزایی پایدار، هزینه‌کرد کارا، ثبات سازی اقتصاد کلان و توسعه پایدار و اصلاح نهادی بودجه، نشان می‌دهد که این مفاهیم در تمام اسناد بالادستی کشور هم آمده است و در حقیقت می‌توان گفت سند آرزونویسی در ایران بسیار زیاد است اما در عرصه عمل شاهد اتفاق خاصی نیستیم.»
