هر ساله تعدادی از کارگران معدن در ایران به دلیل حادثه در محل کار جان خود را از دست داده و یا دچار مصدومیت و معلولیت میشوند. علت بیشتر این مرگهای پی در پی ایمن نبودن محل کار یا فرسودگی ماشینآلات و دستگاههاست. دردناکتر اینکه دولت هیچ آمار مشخصی از تعداد کارگران جانباخته در سوانح معدن ندارد.
جدا از معادن خصوصی در ایران، تعداد زیادی از معادن دولتی نیز طی سالهای گذشته «خصوصیسازی» شدهاند و اکنون کارشناسان یکی از دلایل نبود آمارهای دقیق از تعداد کارگران جانباخته یا آسیبدیده در معادن را مخفی کردن این آمارها از سوی کارفرمایان و مالکان معادن عنوان میکنند.
از ابتدا تا انتهای دیماه سال جاری ۶ کارگر در معادن کشته و ۴ کارگر زخمی شدهاند. این حوادث در معادنِ آسفیج یزد، گلشانه طبس، همکار راور، البرز شرقی دامغان، کلاته رودبار و شهرستان دلیجان اتفاق افتادند. با توجه به مخفیکاری کارفرمایان به نظر میرسد برخی حوادث در معادن نیز اتفاق افتاده که اخبار آن به رسانهها نرسیده است.
با اینهمه حتی آن بخش از مرگ کارگران در معادن که خبری شده نیز مورد توجه دولت قرار نمیگیرد و آمارهای ارائه شده از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز با آمارهای موجود در همین خبرها تفاوت قابل توجه دارد.
برای نمونه خبرگزاری ایلنا گزارش داده است که از ابتدای مهرماه تا کنون خبرها حاکی از جان باختن ۱۸ کارگر در معادن بوده است اما علی مظفری مدیرکل بازرسی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تازگی در سمینار «ایمنی در فعالیتهای معدنی و نقش آموزش برای ارتقای سطح ایمنی» گفته که «طی سال جاری ۱۰ کارگر در واحدهای معدنی کشور جان خود را از دست دادند که بخش ناشی از حوادث معادن کشور طی سال گذشته نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن کاهش ۶۰ درصدی را نشان میدهد.»
جدا از ۶ کارگر کشته شده در دیماه ۹۸، خبرگزاری ایلنا گزارش داده است که در آذرماه نیز ۲ کارگر معدن آلبلاغ اسفراین و یک کارگر زغال سنگ آپادانا (کوهبنان) کشته شدهاند. همچنین در آبانماه سه حادثه مرگبار در معادن به ثبت رسیده که در اولنگ رامیان، رودبار قشلاق آزادشهر و شهرستان محلات رخ داده است. مهرماه نیز به لحاظ حوادث منجر به مرگ، پرحادثه محسوب میشود. در مهرماه ۵ کارگر معدنچی جان باختهاند که در معدن پرورده طبس، کرومیت شهرستان زاوه، زرندی، روستای سنجدک و لایبید در میمه اصفهان بوده است.
https://kayhan.london/1398/10/19/%d9%85%d8%b9%d8%af%d9%86-%d9%87%d9%85%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%b1%d8%a7%d9%88%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%b1%db%8c%d8%b2%d8%b4-%da%a9%d8%b1%d8%af
این آمارهای پراکنده نشان میدهد احتمالاً تعداد جانباختگان در معادن طی چهار ماه گذشته بیش از این باشد که خبری شده است. همچنین آمار ارائه شده از سوی علی مظفری نیز قابل پذیرش نیست چون نمیتوان با همین آمار پراکنده و نادقیق منتشر شده مربوط به بهار و تابستان سال ۹۸، نمیتوان حرف او را باور کرد که طی شش ماه نخست امسال هیچ حادثه منجر به مرگی در معادن ایران رخ نداده باشد!
https://kayhan.london/1398/03/23/%d8%b1%db%8c%d8%b2%d8%b4-%d8%aa%d9%88%d9%86%d9%84-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%b9%d8%af%d9%86-%d8%af%d9%88%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d9%82%d8%b1%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%da%af%d8%b1%d9%81%d8%aa
غلامحسین عشقی کارشناس ارشد ایمنی و بهداشت کار در اینباره گفته است که نبود آمار دقیق در خصوص حوادث کار، مسئله جدیدی نیست. تقریباً هیچیک از آمار موجود در این خصوص دقیق نیستند. نبود یک سامانه ثبت حوادث کار در کشور امروز بیش از هر زمانی احساس میشود و حاکی از یک فضای غیرشفاف در حوزه حوادث کار است. عملاً با یک پنهانکاری سیستماتیک آمار در حوزه حوادث کار روبرو هستیم که مسئولیت را از دوش خیلی از نهادهای مربوطه برداشته و امکان نظارت و پرسشگری رسانهها را نیز گرفته است.
این کارشناس ایمنی و بهداشت کار افزوده است که «معادنی در کشور وجود دارند که پروانه بهرهبرداری ندارند. کارگران این معادن بیمه نیستند و حداقلهای اداره کار در مورد آنها رعایت نمیشود. آمار مرگ ناشی از کار در این معادن را در دست نداریم و حتی گاهاً صدایشان به رسانهها نیز نمیرسد. احتمال دارد که به وزارت کار آمار اشتباه رسیده باشد.»
به گفته غلامحسین عشقی «شرایط ایمنی برای کارگران معدن و کارگران ساختمانی که بیشترین حوادث را دارند، امری حیاتی است. با وجود یک سامانه ثبت حوادث کار، کنترلها و نظارتها بر کارفرما و معادن مهندسیتر میشود. در ایمنی و حوادث کار یک بخش به نام HSEMS وجود دارد که بخش مدیریت سیستم را شامل میشود که حوادث را به لحاظ فراوانی، زمان بروز، گروه شغلی طبقهبندی میکند. وقتی آمار به تفکیک اعلام شود، نقاط قوت و ضعف در هر بخش به راحتی قابل شناسایی میشود.»
به عقیده این کارشناس ایمنی محیط کار اگر آمار حوادث در معادن به درستی ارائه شود میتوان بازرسی و کنترل در بخشهایی که موجب به حوادث میشود افزایش داد و از تعداد حوادث جلوگیری کرد.
گفتنی است یکی از تلخترین حوادث رخ داده در معادن ایران مربوط به معدن زغال سنگ «زمستان یورت» در آزادشهرِ استان گلستان بود که در اردیبهشت ۱۳۹۶با ریزش یکی از تونلهای اصلی به دلیل نبود ایمنی در محیط کار موجب مرگ ۳۵ کارگر شد.
https://kayhan.london/1396/02/15/%d8%b9%d9%85%d9%84%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d9%86%d8%ac%d8%a7%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%b9%d8%af%d9%86-%db%8c%d9%88%d8%b1%d8%aa-%d8%a7%d8%af%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%d8%a7%d8%b1%d8%af%d8%9b-%d8%b3