قدرت‌های بزرگ جهان یعنی ۵ کشور اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد به اضافۀ آلمان، موافقت کردند که در مقابل انصراف قطعی ایران از ادامه برنامه تولید بمب اتمی و استفاده از این انرژی با هدف صلح‌آمیز، تحریم‌های مصوب شورای امنیت علیه ایران را حذف کنند.
ولی چنانچه در پایان ده سال مدت اعتبار توافقنامۀ امضاشده با ایران بار دیگر این کشور به فکر تولید بمب اتمی افتاد، قطعنامه‌های مزبور بدون هیچ گونه تشریفاتی به نحوی که هم اکنون وجود دارد، دوباره برای مدت پنج سال برقرار شود.
با آنکه این تصمیم در حال حاضر الزام‌آور نیست ولی بخشی از توافقی است که مورد قبول پنج عضو دائمی شورای امنیت قرار گرفته و متن آن طی نامه‌ای که سه پاراگراف بیشتر ندارد، به اطلاع بان کی‌مون دبیرکل سازمان ملل متحد رسیده و قرار است در اجلاس روز دوشنبۀ ۲۰ ژوییه شورای امنیت مطرح و به تصویب برسد و پس از مدت ۹۰ روز نیز لازم‌الاجرا شود. این مهلت ۹۰ روزه برای آن است که متن توافقنامه به تصویب کنگرۀ آمریکا برسد و در صورتی که کنگره با تصویب آن مخالفت کرد، پرزیدنت اوباما تصمیم کنگره را به گفته خودش «وتو» کند.
تحمیل مجدد و خود به خود تحریم‌های مصوب شورای امنیت سازمان ملل متحد درصورت تخطی ایران در اجرای تعهدات خود که آن را به انگلیسی Snapback [برگرداندن ناگهانی توپ به زمین حریف] یکی از غیرمتعارف‌ترین بخش‌های این توافق است. بزرگترین امتیاز این توافق آن است که تحمیل مجدد تحریم‌ها نیازی به تصویب شورای امنیت و تصویب قطعنامه جدید نخواهد داشت و همین که سرپیچی ایران از اجرای تعهداتی که به عهده گرفته از طرف هر یک از اعضای دائمی شورای امنیت اعلام شود و به اثبات برسد، تحریم‌ها خود به خود بار دیگر تحمیل خواهد شد و نیازی به تصویب قطعنامه جدید در شورای امنیت نخواهد داشت. چنانچه مخالفان تحمیل تحریم‌ها بخصوص روسیه که نزدیکترین کشور دوست ایران است بخواهند از اجرای آن جلوگیری کنند باید قطعنامۀ جدیدی به تصویب شورای امنیت برسانند که مسلماً از طرف آمریکا، فرانسه و انگلیس «وتو» خواهد شد.
منبع: نیویورک تایمز؛ ۱۶ ژوییه ۲۰۱۵
نویسنده: سومینی سنگوپتا
