رکود شدید در بخشهای مختلف اقتصادی موجب گسترش شدید بیکاری در ایران شده و بسیاری از افراد شاغل به ویژه در مشاغل فنی و کارگری به دلیل تعطیلی یا محدود شدن فعالیت کارخانهها بیکار شدهاند. در چنین شرایطی دولت با ادعای انجام طرحهای اشتغالزا به اقداماتی مشغول است که هیچ اثری در بهبود وضعیت اشتغال ندارند.
پس از طرحهای بیخاصیت اشتغالزایی از سوی دولت و همزمان، افزایش شمار بیکاران اکنون دولت از طرح دیگری با عنوان «باشگاه کارآفرینی نوجوانان» رونمایی کرده است.
باشگاههای کارآفرینی نوجوانان در شرایطی آغاز به کار کردهاند که نوجوانان باید درس بخوانند و هنوز جزو جمعیت فعال کشور از نظر اشتغال به شمار نمیروند. با این همه وزارت کار با اختصاص بودجهای اقدام به راهاندازی این باشگاهها کرده است.
دولت روحانی با الگوبرداری از «موسسه توسعه کارآفرینی هند» طرح «باشگاه کارآفرینی نوجوانان» را مصوب و نخستین باشگاه در مشهد آغاز به کار کرده است. با این همه بسیاری معتقدند کپیبرداری از طرح کشور هند و پیاده کردن آن با اختصاص بودجه، در شرایط کنونی اقتصادی و با وجود میلیونها بزرگسال جویای کار هیچ توجیهی ندارد و مشخص نیست دولت با چه توجیهی این اقدام را انجام داده است.
رحیم سرهنگی مدیر کل توسعه کارآفرینی وزارت کار نیمه بهمنماه جاری درباره این طرح گفته است: «این طرح در چند استان به صورت آزمایشی در دستور کار قرار گرفت و هدف از راهاندازی این باشگاه که بر اساس الگوی آموزشی موسسه توسعه کارآفرینی هند طراحی و بومیسازی شده است، توانمندسازی و مهارتافزایی دانشآموزان دختر و پسر در دو رده سنی ۱۲ تا ۱۵ و ۱۵ تا ۱۸ سال خواهد بود.»
او گفته است که تا کنون ۱۴ باشگاه کارآفرین نوجوان در ۱۳ استان کشور تشکیل شده است و ۲۰۰۰ دانشآموز در این نهادها عضویت دارند که به صورت گروهی با دانش نُرم و شبکهسازی آشنا میشوند.
این طرح اما موجب انتقاداتی از سوی کارشناسان حوزه کار شده است. منتقدان میگویند آموزش برای نوجوانان در حیطه کار وزرات آموزش و پرورش است که تا کنون نیز برنامههای این وزارتخانه با مشکل عدم مهارت آموزی به دانشآموزان روبرو بوده است.
موضوع دیگری که منتقدان مطرح میکنند اینست که با برگزاری کارگاه و تشکیل باشگاه مشکلات اشنغالزایی در ایران حل نمیشود و حل این بحران مهم با تغییر سیاستهای کلان در این حوزه امکانپذیر است.
گشواد منشیزاده کارشناس روابط کار در اینباره به خبرگزاری ایلنا گفته است: «مشکلاتی که منجر به بروز بیکاری دو رقمی در کشور شده مشکلاتی مربوط به اقتصاد و برنامهریزیهای کلان است. به نظر میرسد مواردی مانند ایجاد باشگاه کارآفرینی آن هم برای نوجوانان بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد.»
او افزوده که «بحث اساسی این است که فرهنگسازی در زمینه آموزش کار چیزی در حیطه وظایف آموزش و پرورش است. باید کار و فرهنگ کار در کتابهای آموزشی بیایند و مورد تشویق قرار گیرند، اما ما شاهد این هستیم که نهادهایی موازی شکل میگیرند و در نهایت نتیجه خوبی حاصل نمیشود.»
منشیزاده با اشاره به وظایف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در زمینه نیروی کار، گفته که «ممکن است به هر دلیل افراد در تور آموزشهای مراکز آموزشی نیفتند و حالا قرار است وارد بازار کار شوند. در این زمینه سازمان فنی و حرفهای که زیرمجموعه وزارت کار است وظایفی برعهده دارد. باید آموزشهایی تعریف و ارائه شود که متناسب با نیاز بازار کار است.»
این کارشناسان روابط کار افزوده است: «در زمینه تناسب ارائه آموزش و نیاز بازار کار مشکلات جدی وجود دارد که این هم خود را در نهادهای آموزشی نشان میدهد و هم در آموزشهای فنی و حرفهای وجود دارد. واقعیت این است که ما فاقد یک برنامه منسجم و دقیق هستیم و شاید به این دلیل است که شاهد موازیکاریهای زیادی هستیم. پس در وهله اول باید برنامهریزی کلان صورت گیرد و وظایف هر نهاد مشخص شود و در وهله بعد باید از موازی کار اجتناب کرد، چراکه موازیکاری حاصلی جز هدر رفت منابع ندارد.»