مرزهای ایران با کشورهای همسایه که در پی شیوع کُرونا بسته شده بود همچنان بسته است و بسیاری از صادرکنندگان سرگردان و بلاتکلیف هستند. نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان نیز روز دوشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۸ برابر با دوم مارس اعلام کرد دولت این کشور طی پنج روز قانون ویزای مرزی را لغو و شهروندان ایرانی برای سفر به ارمنستان مجبور به اخذ ویزا خواهند بود.
ترکیه، عراق، آذربایجان، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ارمنستان، کویت، قطر، امارات و تاجیکستان از جمله کشورهایی هستند که در پی شیوع کُرونا مرزهای خود با ایران را بستند.
با بسته شدن مرزها جدا از اینکه ورود اتباع ایرانی به این کشورها ممنوع یا با شرایط ویژه کنترل و قرنطینه روبرو شد، پذیرش و ورود محصولات و کالاهای ایرانی نیز به این کشورها تا اطلاع بعدی ممنوع اعلام شد.
این شرایط برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی شرایطی بحرانی ایجاد کرده است. کلیه اجناس و کالاهایی مثل گوشت، مرغ، سیب‌زمینی، گوجه، پیاز، روغن و برنج که تجار ایرانی برای صادرات به کشورهای همسایه ارسال کرده بودند پشت مرزها و در کامیون‌ها گیر کرده و بلاتکلیف است.
مدیرکل گمرک ایلام ۳۰ بهمن‌ماه در نامه‌ای به مدیریت صادرات گمرک کل کشور نوشته بود که ۱۰۰۰ کامیون ایرانی پشت مرز مهران معطل مانده‌اند و خواسته بود که دیگر هیچ کامیونی به آنسوی مرز فرستاده نشود. این مقام دولتی نوشته که کامیون‌های خالی عراقی برای گرفتن بارهای کامیون‌های ایرانی نمی‌آیند.
کامران عالی یکی از صادرکنندگانی که بارهای ارسالی‌اش پشت مرزها مانده درباره شرایط ایجاد شده به روزنامه آفتاب یزد گفته است: «بسیاری از کالاها در حال مرجوع شدن است و امکان صادرات آنها فعلا وجود ندارد بنابراین به دنبال راه‌حلی برای برطرف کردن مشکل هستیم. چند روز است که مشغول صحبت با مسئولان امر هستیم آنها هم می‌گویند رایزنی می‌کنند تا مشکل بارهای پشت مرزمانده را حل کنند اما هنوز موفق به حل مشکل نشده‌اند.»
به گفته این صادرکننده در حال حاضر هرگونه ثبت سفارش متوقف شده و سفارش تازه‌ای از بیرون ایران انجام نمی‌شود. او افزوده که «وزارت بهداشت در کشورهای همسایه به شدت مراقب است که کالاهای ایرانی وارد کشورهایشان نشود به خصوص گوشت و مواد خوراکی تحت کنترل شدیدی است نگرانی ما این است که با گرم شدن هوا کالاهای ارسالی به مرزها دچار مشکل شوند.»
این روند در شرایط کنونی که اقتصاد ایران تحت تحریم است می‌تواند پیکر نیمه‌جان بخش صادرات ایران را با بحرانی جدی روبرو کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد محصولات گوشت قرمز، مرغ و پیازی که پشت مرزها مانده در خارج از ایران مشتری ندارد و بارهای گوجه نیز که عراق یکی از مشتری اصلی این محصول بوده، روی دست صادرکنندگان مانده است.
منوچهر سلمان‌زاده مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل و نقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اعلام کرده که در کشورهایی مانند ترکیه، پاکستان و ترکمنستان که مرزها بسته شده کامیونداران ایرانی برای بازگشت به کشور مشکلی ندارند و بر اساس هماهنگی‌های انجام شده به صورت روزانه بازگشت کامیونداران در حال انجام است و به عنوان مثال در مرز پاکستان تعداد آنها به حداقل رسیده است.
با اینهمه محصولات صادراتی که پیشتر طی قراردادهایی آماده ارسال به مشتریان در کشورهای همسایه بودند با بلاتکلیفی روبرو هستند و مشخص نیست چه زمانی قرار است مرزها به روی آنها باز شود.
مسئولان گمرک ایران نیز اعلام کرده‌اند که مرز مهران باز شده اما بازرگانان می‌گویند دولت عراق شرایط ویژه‌ای برای تخلیه و بارگیری کالای صادراتی ایران در گمرک عراق برقرار کرده که فرآیند به کندی پیش رفته و موجب توقف حدود ۱۵۰۰ کامیون در مرز شده است. در این شرایط از تجار ایرانی خواسته شده که فعلا به سمت این مرز کالا نفرستند.
شرایط ویژه عراق شامل این است که رانندگان ایرانی در سمت عراق نسبت به تخلیه کامیون‌ها اقدام کنند و بارگیری مجدد توسط کامیون‌های عراقی باید در خاک این کشور انجام شود و همچنین فقط به رانندگانی اجازه عبور داده می‌شود که مجهز به ماسک، دستکش و گان باشند وگرنه مانع ورود رانندگان و کامیون‌های آنها می‌شوند.
همچنین کشورهای حوزه قفقاز نیز در تلاش هستند تا از ورود کُرونا به کشورهایشان از سوی ایران به شدت جلوگیری کنند. در همین رابطه نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان روز دوشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۸ اعلام کرد که برای جلوگیری از شیوع کُرونا در کشورش و با توجه به سرعت اپیدمی این ویروس در ایران، قانون لغو روادید میان دو کشور را تغییر خواهد داد. پاشینیان اعلام کرده که طی پنج روز آینده دولت ارمنستان قانون اخذ ویزا برای شهروندان ایرانی که خواهان ورود به کشور ارمنستان هستند را برقرار خواهد کرد.
آرسن توروسیان وزیر بهداشت ارمنستان نیز روز یکشنبه ۱۱ اسفندماه از قرنطینه شدن ۳۲ شهروند ایرانی در یکی از هتل‌های شهر تِساغکادزور خبر داد و گفت وزارت بهداشت ارمنستان تا کنون از ۱۱۷ نفر آزمایش کُرونا انجام داده که نتیجه آزمایش یکی از این افراد مثبت بوده است.
چهل ساله که قرنطینه هستیم خبر نداریم، در حال لیسیدن ائمه میگذرونیم