قهرمانان ورزش کشتی با چوخه به زودی کارتن‌خواب و معتاد می‌شوند اگر از این ورزش سنتی و پهلوانان آن حمایت نشود.
گود زینل خان در خراسان شمالی در اسفراین هر ساله میزبان ۵۰ هزار گردشگر داخلی و خارجی بوده است تا شاهد مسابقات چوخه که هشت سال پیش در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شد، باشند.
به گزارش ایسنا قرار است پرونده این ورزش برای ثبت جهانی آماده شود، اما به جز این وعده گویا هیچ حمایتی از طرف مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان شمالی صورت نگرفته است.
در این زمینه قهرمان جوان کُشتی چوخه، هادی قدیمی می‌‌گوید سال ۸۳ در اسفراین یک قهرمان کشتی با چوخه بیشتر از یک فرد تحصیل‌کرده اهمیت و اولویت داشت، اما بعد از آن بسیاری از قهرمانان این کشتی به خاطر بی‌توجهی، یا کارتن‌خواب شدند یا دنبال کارهای خلاف و حتی اعتیاد رفتند.
او که قهرمان جودو، کوراش و چوخه است. مقام سوم مسابقات جهانی ترکیه، مقام دوم بازی‌های آسیایی در تایلند و مقام اول مسابقات آسیایی داخل سالن در لبنان را دارد، اما حالا از بی‌توجهی‌ها و حمایت نکردن‌های مسؤولان شهرش از ورزش باستانی چوخه گله دارد و خاطرنشان می کند من یکی از قهرمانان این رشته هستم، اما شغلم کارگری است، ورزشکاران دیگری هم هستند که بیکارند. متاسفانه مدتی است چوخه رابطه‌ای شده است و حق ما که روابط زیادی با مسؤولان و نمایندگان مجلس در شهر نداریم، در حال ضایع شدن است.
وی می افزاید ورزشکارانی که تا ۱۰ سال پیش قهرمان مسابقات مشهد، اسفراین، چناران و قوچان بودند اکنون اطراف پل اسفراین کارتن‌خواب شده‌اند، چون مسؤولان حمایت نکردند.
گود زینل خان محل دیدار با پهلوانان چوخه اسفراین است، جایی که ۱۴ فروردین‌ماه هر سال ده‌ها هزار تماشاچی و علاقه‌مند کُشتی با چوخه جمع می‌شوند تا شاهد رقابت و پیروزی قهرمانان شهرشان باشند، قهرمانانی از خطه خراسان و شمال ایران و به تازگی حوزه قفقاز.
زینل خان، گودی بیضی شکل است با صندلی‌های بِتُنی به هم پیوسته در اطراف آن که ظرفیت ۵۰ هزار تماشاچی را دارد. ساخت همین گود حدود هشت سال طول کشید. وقتی حرف مسابقات بین‌المللی چوخه شد و تعداد تماشاچی‌ها نیز فزونی گرفت، مسؤولان از اسفراین تا پایتخت قول دادند این گود را توسعه دهند، یکی قول داد آن را سرپوشیده کند و دیگری وعده داد کمک مالی می‌کند، اما هیچ کدام به سرانجام نرسید و مردم و کشتی‌گیران شهر ماندند و آن همه وعده سر خَرمن. اکنون میان گود و زمین خاکی که کشتی‌گیران در آن مسابقه می‌دهند، از علف‌های هرز زرد پوشیده شده است.
کُشتی چوخه از معروف‌ترین ورزش‌های محلی ایران است که میان اقوام کرد و ترک خراسان رواج دارد. این کشتی که اکنون در فهرست میراث ناملموس ثبت ملی نیز شده و مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان شمالی نیز گفته است پرونده آن را برای ثبت جهانی آماده می‌کند، در جشن‌های عروسی و نوروز همراه با ساز و دُهل اجرا می‌شود.
چوخه اکنون به ورزشی بین‌المللی در حوزه قفقاز تبدیل شده است که اتفاقا محل مسابقات آن در گود زینل خان شهر اسفراین است.
نام کشتی از جلیقه‌ای که کشتی‌گیران به تن دارند، یعنی همان «چوخه» گرفته شده است، کشتی‌گیرها علاوه بر آن به کمر شال آبی و یا قرمز می‌بندند تا به این ترتیب داور آنها را از یکدیگر تشخیص دهد. پوشش کشتی‌گیرها خاص و کاملا محلی است. معمولا آستین لباس‌ها تا آرنج بالا زده می‌شود و شلوارها کوتاه است و یا تا بالای زانو بالا زده می‌شود.
گوش چوخه‌کارها نیز مثل سایر کشتی‌گیرها شکسته می‌شود، بدن‌شان تنومند و آداب‌شان در گود، پهلوانی است. آنها نیز پیش از آغاز کشتی و به خاک زدن پشت حریف، بوسه بر خاک می‌زنند و در پایان دست حریف را می‌فشارند.
