بوسیدن لب به لب از کی و در کجا شروع شد و به چه معنا است؟ آیا همه مردم از طریق بوسیدن عشق و محبتشان را ابراز میکنند؟ تحقیق گروهی از مردمشناسان نشان میدهد که تنها ۴۶ درصد بوسیدن لب به لب را به عنوان بوسه عاشقانه میشناسند.
تحقیقی که با مطالعات و نظریههای قبلی در این زمینه در تضاد است. چارلز داروین پدر زیستشناسی تکاملی در سال ۱۸۷۲ در کتابی با عنوان «بیان احساس در انسان و حیوانات» بین بوسیدن لب و انواع دیگر بوسه تفاوت گذاشته و نوشته بود: بوسیدن و رفتارهای مشابه همچون لیسیدن صورت یا مالیدن بینی به بینی تقریبا در همه جوامع وفرهنگها وجود دارد. به نوشته او بوسه به مثابه ابراز بیان عشق و محبت رفتاری همگانی است.
داروین پس از انجام مطالعات زیاد در این زمینه در فرهنگهای مختلف سرانجام نتیجه گرفت که انگیزه بوسیدن در انسان ذاتی است.
گروهی از مردمشناسان اما بوسه را تنها پدیدهای فرهنگی میدانند؛ چیزی که ما آن را در اجتماع فرا میگیریم و یا در رسانهها میبینیم و سپس الگوبرداری میکنیم.
دونالد مارشال مردمی را مثال میآورد که در جزایر مانگایا در اقیانوس آرام زندگی میکنند؛ مردمی که نامشان از نظر فرهنگ جنسی به عنوان فعالترین گروه به ثبت رسیده است. در این جزیره مردان در اواخر نوجوانی و در دهه بیست زندگیشان به طور متوسط بیست و یک بار در هفته (بیش از هزار بار در سال) روابط جنسی داشتهاند بدون اینکه حتی یک بار شریک جنسیشان را لب به لب بوسیده باشند. البته این مثال مردم این جزیره را پیش از ورود اروپاییان به آنجا توصیف میکند.
شریل کیرشنبام میگوید او هم پس از تحقیقات گسترده به این نتیجه رسیده که بوسه مثال فوقالعادهای از رفتار انسانی و انگیزه ذاتی برای ارتباط با دیگری است اما سبک و سیاق آن تحت تاثیر فرهنگها و هنجارهای مختلف متفاوت است.
برانیسلاو مالینوفسکی انسانشناس درباره غیرمعمولترین رسم و رسوم بوسیدن میگوید که در تحقیقات خود به آن برخورد کرده است. او این گروه را در سال ۱۹۲۹ را در جزایر تروبرایند در نزدیکی گینه نو دیده است. عشاق در این جزیره در طول عشقبازی مژههای یکدیگر را گاز میگرفتند.
بوسیدن لب به لب از کی و کجا شروع شد؟
مردم چرا لبهایشان را به مهمانی لبهای دیگری میبرند؟ یافتن پاسخ این پرسش غیرممکن است. به احتمال زیاد این نوع بوسیدن به دلایل اجتماعی از جمله سردی زنان در تمایلات جنسی شروع شده است.
قدیمیترین نشانهای که از بوسیدن لب به لب کشف شده مربوط به متون سانسکریت است که قدمتشان به سه هزار و پانصد سال قبل برمیگردد. در این متون از عشاقی صحبت میشود که «لب به لب» میشوند و مردی که «شهد لبان زنی برده» را میمکد. نشانههای بعدی هم مربوط به عهد یونان باستان است.
بوسه رمانتیک البته به آن معنا که ما میشناسیم تاریخ طولانی ندارد. شاید برای مردمی که در گذشته زندگی میکردهاند لب به لب شدن حرکت عجیب و غریب و حتی ناخوشایندی بوده باشد؛ به ویژه پیش از ظهور مسواک و دهانشوی!
بوسه اروپایی اما به سرعت و به ویژه از طریق فتوحات نظامی و استعمار جوامع دیگر، فراگیر و جهانی شد.
تا زمان حاضر که در سال ۲۰۱۵ به سر میبریم بوسههایی که در روابط اجتماعی رد و بدل میشود نیز تفاوتهای اندک خود را حفظ کرده است. در کشورهایی همچون مکزیک، فرانسه، اسپانیا، هلند، آرژانتین، بلژیک، سوییس و لبنان دو جنس با بوسیدن یک تا سه بار گونههای یکدیگر به هم سلام میدهند. در کشورهایی همچون فنلاند و بریتانیا دست دادن و تکان دادن سر را ترجیح میدهند. بسیاری از آلمانیها تنها به بوسیدن افراد نزدیک بسنده میکنند و در هند، بنگلادش و تایلند بوسیدن کاملا موضوعی خصوصی محسوب میشود.
در ژاپن و چین بوسیدن در حضور دیگران تا همین اواخر تابو بود و تنها به تازگی بین نسل جوان تا حدودی مرسوم شده است.
در حالی که ما زبان، رنگ پوست و رسم و رسوم متفاوتی داریم اما بوسه تقریبا به یک زبان جهانی تبدیل شده است. شکلها و فرمهای متفاوتی دارد اما به عنوان تنها رسم و رسوم انسانی مشترک بین همه باقی مانده است. بنا بر این وقتی ما از بوسه به عنوان راه و روش ارتباط با اشخاص دیگر در این جهان بزرگ صحبت میکنیم باید در کنار داروین ایستاد.
*منبع: روزنامه گاردین
*نویسنده: شریل کرشینبام محقق دانشگاه تگزاس