صندوق بین‌المللی پول (IMF) در گزارشی که چهارشنبه ۲۷ فروردین (۱۵ آوریل) منتشر شد در مورد ناآرامی‌های اجتماعی در پی شیوع کُرونا هشدار داده است.
شمار زیادی از تحلیلگران بروز بحران‌های شدید اجتماعی ناشی از شوک اقتصادی پساکُرونا را بدیهی می‌دانند. به نظر می‌رسد در ایران نیز حکومت مذهبی نگران آغاز اعتراضات اجتماعی است که با افزایش شدید قیمت موادغذایی و هزینه حمل و نقل و اجاره مسکن از یکسو و تاثیرات منفی کُرونا بر درآمدها و افزایش بیکاری از سوی دیگر شرایط را وخیم‌تر کرده است.
بر همین اساس اسحاق جهانگیری معاون اول حسن روحانی به صراحت می‌گوید یکی از مهمترین سیاست‌های دولت «افزایش تاب‌آوری مردم» در برابر فشار‌های ناشی از تحریم‌های آمریکا بود و امروز باید بتوانیم این تاب‌آوری را در برابر فشار‌های ناشی از شیوع بیماری کُرونا نیز افزایش دهیم! اما اینکه برنامه‌های ناقص و ناکافی دولت برای مهار یا دست‌کم کاهش بحران کارآمد باشد جای بسی تردید است.
گرچه شیوع کُرونا برای جمهوری اسلامی فرصتی تا شد تا افکار عمومی از جنایات آبانماه ۹۸ و همچنین سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سوی دیگری معطوف شود اما درون رژیم بحران به قوت خود باقیست و هر یک از مسئولان که به نوعی در قتل‌عام مردم دخالت داشته‌اند دست به هر ترفندی می‌زنند تا دستان خود را پاک از خون شهروندان بی‌‌گناه نشان دهند.
https://kayhan.london/1399/02/01/%d8%aa%d8%b4%d8%af%db%8c%d8%af-%d9%86%d8%a7%d8%a8%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b1%db%8c%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a7%d8%ac%d8%aa%d9%85%d8%a7%d8%b9%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%b4%da%a9%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d8%a7
عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور جمهوری اسلامی روز پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت ۹۹ در یک نشست با استانداران گفت «در سال ۹۸ شرایط برای ما بسیار سخت بود در فضای تحریم دچار مشکلات اساسی بودیم… موضوع آبان وقتی اتفاق افتاد حادثه بسیار بزرگی بود… [اما] همه مراحل تصمیم‌گیری برای افزایش قیمت بنزین در حوزه نظام و حاکمیت اتفاق افتاد».
رحمانی فضلی در ادامه گفت «دشمنان با تحریکات از آن شرایط سوء استفاده کردند… در دی‌ماه [نیز] بعد از سقوط آن هواپیما از اعتراضات بعد از آن حداقل چهار شب با مشکلات امنیتی در جاهای مختلف روبرو شدیم».
او در این نشست بارها تاکید کرد همه تصمیمات در حوزه‌های مختلف [و طبیعتا سرکوب و کشتار مردم] در سطوح بالای نظام گرفته می‌شود و وزارت کشور و استانداران صرفاً مجری دستورات هستند.
آنچه رحمانی فضلی در این جلسه گفت به نوعی واکنش به نطق علی مطهری نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی است که در جلسه علنی سه‌شنبه ۱۶ اردیبهشت به اعتراضات سراسری آبانماه ۱۳۹۸ اشاره کرد و گفت: «وزیر کشور مقصر اصلی در حوادث آبانماه بود که منجر به کشته شدن تعدادی از هموطنان‌مان شد».
مطهری در ادامه گفته بود «بنده و تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست استیضاح وزیر کشور را داشتیم و این موضوع را هم تا آخر پیگیری کردیم، حتی این موضوع از حدنصاب هم نیفتاد… از لاریجانی انتقاد می‌کنم، هرچند که داماد ما است، اما او [لاریجانی] اجازه نداد استیضاح وزیر کشور دنبال شود و در نهایت هم به ما گفتند که هم‌اکنون شرایط مناسب نیست و بعد از انتخابات این استیضاح را دنبال کنید، الان هم می‌گویند موضوع کروناست؛ هنوز هم دیر نیست و می‌توان هفته دیگر این استیضاح در دستور کار مجلس قرار گیرد».
مصطفی کواکبیان دیگر نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در تذکری گفت «مدت‌هاست بحث تحقیق و تفحص از حوادث پس از افزایش قیمت بنزین و حوادث آبانماه در کمیسیون امور داخلی مجلس و شوراها مطرح است، اما اصلاً جلسهای تشکیل نمی‌دهند». وی در بخش دیگری از اظهاراتش درخواست کرد این موضوع تا پایان مجلس دهم تعیین تکلیف شود؛ امری که بعید به نظر می‌رسد.
اعتراضات سراسری آبان ۱۳۹۸ پس از آن آغاز شد که حکومت شبانه نرخ بنزین را افزایش داد. این اعتراضات نیز مانند دیگر موارد در سال‌های گذشته، به سرعت به تظاهرات علیه حکومت تبدیل شد و در جریان آن بر اساس گزارش سازمان عفو بین‌الملل دست‌کم ۳۰۴ نفر، از جمله حداقل ۲۳ کودک، کشته شدند. خبرگزاری رویترز اما به‌نقل از منابع امنیتی و درون حکومت جمهوری اسلامی شمار کشته‌شدگان را ۱۵۰۰ نفر اعلام کرد. بر اساس گزارش‌ها همچنین دست‌کم هفت هزار نفر در جریان این اعتراضات بازداشت و زندانی شدند. عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور ۲ اردیبهشت در گردهمایی سراسری فرماندهان، معاونان، رئیسان و مدیران نیروی انتظامی به اعتراضات آبان ۹۸ اشاره کرده و از سرکوب آن دفاع کرده بود.
حسن روحانی پس از قتل‌عام مردم در اعتراضات همه‌ی مسئولیت را از دوش خود برداشت. او ادعا کرد «من هم صبح روز جمعه دیدم قیمت بنزین تغییر کرده برای اینکه موضوع را به شورای امنیت کشور واگذار کرده بودم. به آنها هم گفته بودم به من لازم نیست بگویید خودتان بروید برنامه‌ریزی کنید منتها همه چیز در جلسه سران سه قوه تصویب شده است».
خامنه‌ای هم اعلام کرد که تصمیم افزایش قیمت بنزین توسط سران سه قوه گرفته شد و او فقط آن را تأیید کرده است!
این ادعاهای خامنه‌ای و روحانی با آنچه رحمانی فضلی می‌گوید که تصمیمات در همه حوزه‌ها که طبیعتا شامل تصمیم مهمی مانند افزایش قیمت بنزین هم می‌شود، در «سطوح بالای نظام» گرفته می‌شود، در تناقض قرار دارد.
کُرونا و انتخابات مانع فعالیت کمیته ویژه آبان
قاسم میرزایی نیکو عضو کمیسیون شوراهای مجلس به خبرگزاری ایرنا می‌گوید: «بعد از مسائل آبان، وزرا و مسئولان مربوطه در کمیسیون شوراها حاضر شدند و گزارش‌های مرتبط را ارائه کردند. اتفاقاً دو کمیسیون شوراها و امنیت ملی نیز جلسه مشترکی برگزار کردند و نماینده ارگان‌های مربوطه، از جمله وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، دادستانی و اطلاعات سپاه و… نیز در آن حضور داشتند و گزارش‌های مختلفی از ابعاد ماجرا ارائه کردند».
وی در ادامه توضیح داد «همان زمان جمع‌بندی صورت گرفت و گزارشی تهیه شد و در اختیار هیئت رئیسه قرار گرفت. البته قرار شد کمیته ویژه‌ای برای بررسی دقیق‌تر موضوع در کمیسیون شوراها تشکیل شود که به دلیل همزمانی با انتخابات اسفندماه، بررسی بودجه، تعطیلی مجلس و شرایط ناشی از کرونا، به تعویق افتاد. در این شرایط هم نمی‌توان به نمایندگان فشار آورد تا به مأموریت بروند».
این عضو کمیسیون شوراها در ادامه تأکید کرد: «به نظر من به حد کافی موضوع و ابعاد مختلف آن بررسی شده است. در گزارش هم قصور دستگاه‌های مسئول و اینکه آیا کوتاهی صورت گرفته یا نه، مشخص شده است».
اما تجربه نشان می‌دهد نتیجه بررسی این کمیته‌های نمایشی چیزی جز حفظ منافع حکومت و پایمال شدن حقوق جانباختگان و بازماندگان آنها نیست. با این حال رسانه‌‌ای شدن موضوع کشتار آبان ۹۸ بیانگر آشفتگی درون نظام در مورد قبول مسئولیت جنایات است. سعید مرتضوی بر اساس گزارش همین کمیته‌ها و رای دادگاه به عنوان متهم اصلی جنایات کهریزک شناخته شد اما راه نیز به اندازه کافی برای آزاد کردن او باز بود.
در واپسین روزهای فعالیت مجلس دهم بعید است پیگیری‌های کمیته تفحص حوادث آبان به جایی برسد. مجلس یازهم نیز در دست همانهایی قرار دارد که گوش به فرمان رهبرشان هستند و در کارنامه‌شان به قول حسن روحانی در تبلیغات انتخاباتی‌اش در سال ۹۶، سابقه‌ی «لوله‌کردن» دانشجویان و معترضان را دارند. ریش و قیچی همواره در دست مرتکبان بوده است.
مطهری عضو مجلس به کشتار مردم در قیام آبان ماه در رادیو حکومتی فرهنگ اعتراف نمود و وزیر کشور را مسئول این کشتار معرفی کرد. (سه‌شنبه ۱۶اردیبهشت)
وی در جلسه مجلس گفت: «وزیر کشور را در همان آبان و آذر ماه مطرح کردیم وزیر کشور مقصر اصلی در حوادث آبان بود و این کشتاری که متأسفانه عده زیادی کشته شدند من اینجا از آقای لاریجانی انتقاد می‌کنم ایشون اجازه نداد که این کار انجام بشود!.» (سر و صدا در مجلس)
مطهری: «حالا ببینید به ما گفتند در نهایت گفتن آقا الآن شرایط مناسب نیست بعد از انتخابات گفتیم بسیار خوب حالا که (انتخابات) شد گفتند به‌خاطر کرونا نباشد!. … به‌نظر من هنوز هم دیر نشده برای هفته آینده در دستور جلسه بگذارند ما کاملاً همه امضاکنندگان پای امضای‌شان هستند به‌هرحال بعد می‌گویند مجلس ?!ناکارآمد هست یعنی چه شما نمی‌گذارید ما کاری انجام بدهیم.
اظهارات علم‌الهدی نمونه‌یی از استقبال از کرونا: این ویروس منحوس عوارضش را که می‌بینیم، واقعاً نعمت فوق‌العادهٴ خدا بود، این ویروس استعدادها را شکوفا کرد!!
علم الهدی: ویروس کرونا واقعا نعمت خدا بود