لوموند- یک سال پس از شروع بمباران‌های آمریکا، جهادیون عقب‌نشینی نمی‌کنند. هفتم اوت اولین سالگرد حملات هوایی آمریکا به حکومت اسلامی در عراق بود. سالگردی که کمتر از آن سخن می‌رود.
حملات ابتدا برای جلوگیری از پیشرفت حکومت اسلامی (داعش) و اشغال روزافزون خاک عراق آغاز شد. در آن زمان نیروهای داعش، موصل دومین شهر بزرگ عراق را تسخیر کرده بودند. در همین احوال، شهر اربیل پایتخت کردستان عراق مورد تهدید جدی قرار داشت. با حملۀ متقابل هوایی آمریکا تهدید اشغال اربیل از میان رفت. دو ماه بعد آمریکا استراتژی خود را برای تضعیف و سپس از میان بردن حکومت اسلامی اعلام کرد و خاطرنشان ساخت که برای نیل به هدف، اتحادیه‌ای از کشورهای منطقه‌ای و اروپا تشکیل خواهد داد که به بمباران رزمندگان داعش و انهدام وسایل و تجهیزات آنان بپردازند. دولت آمریکا در عین حال خاطرنشان کرد که برای مبارزه با حکومت اسلامی، سربازان آمریکایی را به صحنۀ جنگ اعزام نخواهد کرد. این ضد حملۀ آمریکائیان جلو حکومت اسلامی را گرفت.
یک سال بعد، دولت آمریکا آمار حملات هوایی خود و متفقان خویش را اعلام کرد. برطبق آماری که منتشر شده تا کنون ۵۸۰۰ حملۀ هوایی به مواضع حکومت اسلامی انجام شده و موجب گردیده که ۲۵ درصد از نقاط مسکونی زیر سلطۀ نیروهای حکومت اسلامی از آنان بازپس گرفته شود و ضمناً تا ۳۱ ژوئیه ۸۷۰۰ هدف از تسهیلات استخراج نفت داعش که منبع مهم درآمد نفتی این گروه تروریست را تشکیل می‌دهد و دیگر اهداف استراتژیک گروه مزبور مورد اصابت حملات هوایی آمریکا و متحدانش قرار گرفته است.
Reuters©
روی زمین نیروهای مخالف حکومت اسلامی با پشتیبانی حملات هوایی آمریکا و متحدانش، شهر کردنشین کوبانه در سوریه و تکریت در عراق را دوباره تسخیر کردند ولی در عوض، حکومت اسلامی تقریباً همزمان، دو شهر رامادی و پالمیرا را متصرف شد. با وجود ادعای رئیس جمهوری آمریکا، تلاش‌های رزمی انجام شده منجر به پیروزی نشده بلکه پیشرفت سریع حکومت اسلامی را متوقف ساخته است. گرچه آمریکا علناً به وضع موجود اعتراف نمی‌کند ولی خودداری این کشور از دادن هرگونه توضیحی درمورد هدف این عملیات و اشارۀ به پیشرفت و عقب‌نشینی نظامی بیشتر، وضع موجود را توجیه می‌کند.
سه دلیل اصلی که مستقیم با استراتژی اعلام‌شدۀ اوباما ارتباط دارد و از طرف مقامات سیا و دیا (آژانس اطلاعات و دفاع) به طور خصوصی اعلام شده عبارتند از: یک، توقف به حالت اولیه، در واقع نیروی جهادیون با وجود عملیات هوایی همچنان به میزان گذشته یعنی بین ۲۰ تا ۳۰ هزار نفر باقی مانده و این به دلیل الحاق روزافزون غربیان به گروه حکومت اسلامی است؛ دو، تلاش موفقیت‌آمیز داعش در حفظ منابع نفتی؛ و سه، توانایی داعش در انطباق وضعیت خود با بمباران‌های هوایی.
ساختار استراتژی آمریکا
نخستین عامل، محدودیت وسائلی است که آمریکا در این زمینه به کار می‌برد. حضور نظامیان آمریکایی در محل بسیار محدود و در حدود سه‌هزار نفر است که تازه قسمتی از آن، مأمور حفاظت سرویس‌های دیپلماتیک آمریکا در بغداد و اربیل است. به استثنای عملیات کوماندوهای آمریکایی، اوباما همچنان با اعزام سربازان آمریکایی برای شرکت عملی در جنگ مخالف است. وظیفۀ دیگر سربازان آمریکایی آموزش رزمی سربازان عمانی است. از طرف دیگر، در اتحاد ظاهری بین آمریکا و حدود ۵۹ کشور دیگر برای جنگ با داعش، دو دستگی‌هایی وجود دارد. این اختلافات ممکن است مربوط به شرکت در بمباران‌های هوایی باشد (مثلا فرانسه در بمباران سوریه شرکت نمی‌کند). از آن سو، دو متحد جدی آمریکا در منطقه یعنی عربستان سعودی و ترکیه بر این اعتقادند که منفصل ساختن بشارالاسد از قدرت در سوریه، از اولویت کامل برخوردار است زیرا استقرار او بر قدرت، موجب تحریک و دشمنی بیشتر داعش می‌شود.
دولت ترکیه که دیرهنگام در مبارزه علیه حکومت اسلامی شرکت کرد فقط مواضع گروه مزبور را مورد حمله قرار نمی‌دهد بلکه درعین حال کُردهای عضو حزب کار کردستان را نیز بمباران می‌کند زیرا بیم دارد که ممکن است این گروه بر اثر جنگ علیه حکومت اسلامی نیرومندتر شود.
اتحاد به ظاهر پر اهمیت شصت کشور در مبارزه با حکومت اسلامی، به خاطر اختلاف نظرهای داخلی تضعیف شونده است.
بالاخره موضوع بشارالاسد که موجب ضعف استراتژی آمریکا شده و آن نبودن نیروی نظامی قابل ملاحظه در منطقه و در مقابل جنگجویان داعش است. سوریه نشان بارز این وضعیت است زیرا آمریکا از یک سو با همکاری با رژیمی که چهار سال است جنگ خانگی به راه انداخته نمی‌تواند کنار بیاید و از سوی دیگر بین طغیان‌گران که علیه نیروهای دولتی سوریه می‌جنگند و تعدادی از آنان مرتباً به داعش می‌پیوندند نقطۀ اتکایی ندارد. نکته آخر هم شکست نیروهای لشکر سی‌ام است که به وسیلۀ واشنگتن آموزش دیده بودند.
وضع در عراق نیز چندان کمتر از سوریه یأس‌‌آور نیست. البته واشنگتن یک هفته پس از آغاز بمباران‌ها موفق شد نوری‌المالکی نخست وزیر شیعه عراق را که موجب دامن زدن به آتش اختلافات مذهبی شیعه و سنی شده بود از کار برکنار کند. مالکی پایه‌گذار اختلاف بین شیعه و سنی بود. دولت عراق که برای جنگ با حکومت اسلامی باید به ارتش عراق و مبارزان شیعه متکی باشد همچنان متزلزل است. در چنین شرایطی تمام عوامل حاکی از آن است که جنگ علیه داعش میراثی است که روز ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ نصیب جانشین اوباما خواهد شد.
*منبع: لوموند، ۷ اوت ۲۰۱۵
