پیمان نوین
معاون محیط زیست دریایی و امور تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست از ثبت تالاب هورالعظیم توسط کشور عراق خبر داده و خواستار ثبت بخش متعلق به ایران این تالاب شده است. هنوز بسیاری از تالابهای ایران در حالی در کنوانسیون رامسر ثبت نشده‌اند که ایران در سال ۱۳۴۹ پیشنهاددهنده و برگزارکننده اولین پیمان‌نامه حفاظت محیط زیستی جهان بود.
احمدرضا لاهیجان‌زاده معاون محیط زیست دریایی و امور تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست در نشست مشورتی با حضور نمایندگان وزارتخان اطلاعات و بخش‌های حقوقی و محیط زیست امورخارجه که با موضوع «ثبت تالاب مرزی هورالعظیم در کنوانسیون رامسر» برگزار شد، گفته است که عراق بخش تالاب هورالعظیم در خاک این کشور را در کنواسیون رامسر ثبت کرده ولی ایران هنوز هیچ اقدامی در این ارتباط نکرده است.
بیش از دو سوم مجموعه تالاب هورالعظیم در کشور عراق قرار دارد و این کشور بخش مربوط به خود را در کنوانسیون رامسر به ثبت رسانده است.
تالابهای ایران به ویژه در سال‌های اخیر با افزایش خشکسالی، درگیر آتش‌سوزی‌های عمدی و سهوی می‌شوند و در سایه بی‌توجهی عمدی سازمان محیط‌زیست و اجرای طرح‌های پولساز برای نهادهای دولتی و امنیتی روند تخریب این تالابهای سرعت گرفته است.
لاهیجان‌زاده معاون محیط‌زیست با اشاره به اینکه درحال حاضر ۱۷۲ کشور عضو کنوانسیون رامسر هستند، اظهار داشت: «تالاب با ارزش هورالعظیم هنوز در کنوانسیون رامسر [در خاک ایران] ثبت نشده است و سازمان حفاظت محیط زیست در تلاش است بخش اکولوژیک این تالاب شامل حوضه‌های یک، دو و سه را در کنوانسیون رامسر ثبت کند.»
لاهیجان‌زاده گفته است: «لازم است کشور ما نیز به سرعت بخش ایرانی تالاب مزبور را ثبت کند که حدود ۶۰ هزار هکتار است و این محدوده در طول سال همیشه پر از آب است.»
جالب اینجاست که معاون محیط‌زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست دلیل پیشنهاد ثبت تالاب هورالعظیم را دریافت حمایت مالی از اتحادیه اروپا ذکر کرده است. او به دریافت ۱۰ میلیون یورو از اتحادیه اروپا و برنامه توسعه ملی سازمان ملل متحد برای احیای «تالاب بین‌المللی هامون» هم اشاره نموده، آن در وضعیتی که تالاب هامون با وجود تزریق میلیون‌ها یورو در وضعیت نامناسبی است و شفافیت مالی هم در رابطه با هزینه‌کرد این بودجه وجود ندارد.
لاهیجان‌زاده همچنین درباره تالاب شادگان در خوزستان گفت: «اگر این تالاب ثبت کنوانسیون رامسر نشده بود تا امروز به دلایل فعالیت‌های صنعتی و گردشگری از میان رفته بود. وقتی تالابی ثبت کنوانسیون رامسر می‌شود نقش یاری‌دهنده برای حفاظت از آن در داخل کشور به وجود می‌آید.»
بر اساس این گزارش، مقرر شد سازمان حفاظت محیط زیست فرم اطلاعات تهیه شده برای تالاب هورالعظیم را اصلاح و در جلسه آتی تصمیم نهایی اتخاذ شود.
کنوانسیون رامسر قدیمی‌ترین پیمان بین‌المللی محیط‌زیستی در جهان است که در سال ۱۳۴۹ در دوره سلطنت پهلوی دوم و با همت اسکندر فیروز رئیس وقت سازمان محیط‌زیست ایران تهیه و در شهر رامسر برگزار شد و کنوانسیون نام خود را از این شهر اقتباس کرده است.
در ابتدا این پیمان به امضای نمایندگان ۱۸ کشور شرکت‌کننده رسید، اما امروزه ۱۶۹ کشور جهان عضو این پیمان هستند.
این کنوانسیون هم‌اکنون ۲۱۸۶ تالاب به وسعت ۲۰۰ میلیون هکتار را پوشش می‌دهد. بریتانیا با ۱۷۰ تالاب بیشترین تعداد و کانادا با ۱۴۰ هزار کیلومتر مربع بیشترین وسعت از تالابهای خود را تحت پوشش این پیمان درآورده‌اند.
بر اساس پیمان رامسر، کشورهای مربوطه، تالابهای حائز اهمیت سرزمین خود را با توجه به معیار‌های کنوانسیون در فهرست مربوطه به ثبت می‌رسانند تا حفظ و حراست و بهره‌برداری صحیح از آنها را در سرزمین خود تسهیل کنند و با اعمال مدیریت صحیح تنوع زیستی به ویژه پرندگان آبزی در تالابهای مربوطه را افزایش دهند و تسهیلات لازم برای حفاظت تالاب‌ها و پرندگان آبزی را فراهم کنند.
این در حالیست که از بیش از ۳ میلیون هکتار تالاب ایران، حدود ۱.۵میلیون هکتار در کنفوانسیون رامسر به ثبت رسیده‌اند و اجرای پروژه‌های انتقال آب و سدسازی که حساب بانکی از دولت تا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را پر می‌کند، بخش عظیمی از تالابهای ایران را به کویر و بیابان بدل کرده است.
سازمان حفاظت محیط زیست وعده داده تا پایان سال جاری بخشی از تالاب هورالعظیم شامل حوضه‌های یک، دو و سه را در کنوانسیون رامسر ثبت کند.
