«طرح کارورزی» یکی از طرح‌های اشتغالزایی دولت روحانی بود که تبلیغات گسترده‌ای درباره آن انجام شد اما اکنون مشخص شده این طرح به راهی برای بیگاری کشیدن از نیروی کار تبدیل شده است.
طرح کارورزی که از خردادماه ۹۶ اجرایی شد قرار بود فارغ التحصیلان رشته‌های مختلف را پیش از استخدام در واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی برای مدت کوتاهی بگیرد تا در صورت تمایل کارفرما بعد از چند ماه بطور رسمی در آن واحد استخدام شوند.
اکنون با گذشت بیش از سه سال از اجرای این طرح، گزارش‌ها نشان می‌دهند کارفرمایان با سوء استفاده از آن به بیگاری کشیدن از نیروهای جوان جویای کار مشغول هستند.
کاظم فرج‌اللهی فعال مستقل کارگری با بیان مشکلاتی که این طرح برای جوانان فارغ التحصیل ایجاد کرده گفته که «طرح‌های کارورزی در بسیاری موارد عملا تبدیل به طرح‌هایی برای تامین رایگان نیروی کار شده است.»
به گفته کاظم فرج‌الهی روابط کار گاه به گونه‌ای شده که به سادگی زمینه کار کشیدن از کارورزان زیر عنوان نیروهای آزمایشی و موقت فراهم شده و عده‌ای از کارفرمایان بخشی از نیروی کار خوب را از این طریق تأمین می‌کنند.
طرح کارورزی به بهانه بالا بردن «مهارت» و «تخصص» نیروهای تحصیلکرده دانشگاهی ایجاد شد و توجیه طراحان این بود که با این اقدام نیروهای جوان طی چند ماه بهره‌مندی از این طرح برای ورود به بازار کار آماده می‌شوند. با اینهمه اما به نظر می‌رسد این طرح، راهکاری برای دولت بود تا جمعیت جویای کار را سرگرم کند و در آمار و ارقام رسمی تعداد بیکاران را کاهش بدهد.
کاظم فرج‌الهی در این‌باره گفته است: «می‌گوییم جوانان تحصیلکرده مهارت و تخصص کافی ندارند. مشکل را باید در دانشگاه‌ها و مدارس رفع کرد نه اینکه بعد از سال‌ها درس خواندن تازه از افراد بخواهیم مهارت یاد بگیرند. دانشگاه‌ها و مدارس ما باید مجهز به کارگاه شوند و دانشجویان و دانش آموزان آنجا کار یاد بگیرند، نه اینکه مجبور شوند کار مفت انجام دهند.»
به گفته این فعال کارگری، «برخی از طرح‌های در حال اجرا نه تنها به ایجاد اشتغال کمک نمی‌کند که توازن بازار کار را بهم زده و زمینه سوء استفاده از نیروی کار را فراهم می‌کند. در شرایطی که شاغلان امنیت شغلی ندارند، وجود این امکان که کارها را با نیروهای آموزشی و آزمایشی پیش ببرند، بیش از پیش موقعیت شغلی شاغلان را به خطر می‌اندازد، ضمن اینکه تضییع حقوق کارورزان و نیروهای آزمایشی هم هست.»
علاءالدین ازوجی مشاور وزیر و مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت کار خردادماه ۹۶ و همزمان با بهره‌برداری از این طرح گفته بود که «جامعه هدف اجرای این طرح، دانش آموختگان دانشگاهی گروه سنی ۲۳ ساله تا ۳۲ ساله (با احتساب ۲ سال خدمت سربازی) در همه رشته‌های دانشگاهی برحسب نیاز بنگاه‌های اقتصادی خصوصی و تعاونی هستند.»
https://kayhan.london/1396/04/20/%d8%b7%d8%b1%d8%ad-%d8%a7%d8%b2-%d8%a7%d8%a8%d8%aa%d8%af%d8%a7-%d8%b4%da%a9%d8%b3%d8%aa-%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%af%d9%87%e2%80%8c%db%8c-%d8%af%d9%88%d9%84%d8%aa-%d8%b1%d9%88%d8%ad%d8%a7%d9%86%db%8c
بر اساس تبصره ۱ ماده ۵ طرح کارورزی، هر واحدی که امتیاز استفاده از این طرح را داشته باشد می‌تواند به ازای سه کارگر بیمه شده شاغل، یک کارورز را پذیرش کند. با این حساب چنانچه به عنوان مثال واحدی ۳۰۰ کارگر بیمه شده شاغل داشته باشد می‌تواند صد کارورز را پذیرش و پس از طی چهار تا ۶ ماه دوره کارورزی، بر اساس ماده ۹ این طرح آنان را به مدت دو سال با معافیت از پرداخت سهم بیمه کارفرمایی به کار گیرد. در طول این مدت دستمزد کارگران معادل یک سوم حداقل حقوق وزارت کار خواهد بود.
بر اساس این طرح وزارت کار برای هر کارورز، کمک هزینه‌ای بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان به واحد تولیدی، صنعتی یا خدماتی پرداخت می‌کند اما اکنون مشخص شده کارفرمایان به جای اینکه یک سوم رقم حداقل دستمزد را به کارورزان بدهند، همین رقم ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان کمک هزینه وزارت کار را پرداخت می‌کنند.
نکته قابل توجه اینکه کارورزان ساعت و حجم کاری مشابه نیروهای استخدامی این واحدهای تولیدی و صنعتی دارند و در ازای کار تمام وقت، رقمی را دریافت می‌کنند که حتی هزینه رفت و آمد آنها را هم پوشش نمی‌دهد!
وزارت ﺗﻌﺎون، ﮐﺎر و رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل ۹۸ ﺗﻌﺪاد ۳۶ هزار و ۱۲۲ مورد از ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎﯾﺎن ﺑﻨﮕﺎهﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی از ﻃﺮﯾﻖ ﺛﺒﺖ ﻧﺎم در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﮐﺎرورزی، ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ در ﻃﺮح و ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪی از ﻣﺰاﯾﺎی آن اﻋﻼم کردند ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ۱۷ هزار و ۶۶۳ ﺑﻨﮕﺎه، ﺷﺮاﯾﻂ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﺟﺮاﯾﯽ ﻃﺮح ﮐﺎرورزی را دارا ﺑﻮده و اﻣﮑﺎن ﺟﺬب ﮐﺎرورز را داﺷﺘﻪاﻧﺪ.
