یک کارشناس اقتصاد توسعه خبر داده که حدود ۳.۵ میلیون از جمعیت روستاهای ایران که تحت تاثیر بی‌آبی قرار گرفته‌اند در آستانه مهاجرت به شهرها هستند.
کمال اطهاری کارشناس اقتصاد توسعه گفته است: «در حال حاضر حدود ۳.۵ میلیون از جمعیت روستاها که تحت تاثیر بی‌آبی قرار گرفته‌اند در آستانه مهاجرت به شهرها هستند. تخلیه شدن روستا از آسیب‌های اصلی این اتفاق است اگر در گذشته فقط خوش‌نشین‌ها مهاجرت می‌کردند اکنون تمام روستایی‌ها مهاجرت خواهند کرد در نتیجه روستا تخلیه و خالی از سکنه می‌شود.»
او در توضیح این بحران گفته است: «امنیت غذایی کشور ما در حال مخاطره است و این به دلیل گرم شدن کره زمین و برداشت‌های بی‌رویه از منابع طبیعی، آب، مرتع و جنگل است. با وجود آنکه امسال به دلیل بارندگی‌های ویژه و بی‌سابقه در یک قرن اخیر امنیت غذایی بهتری داریم، اما معمولا ۶۰ درصد مواد غذایی ما به واردات وابسته است و اگر آن کشور‌ها دچار بحران شوند امنیت غذایی ما نیز دچار بحران خواهد شد.»
این کارشناس اقتصاد توسعه افزوده است: «بخش کشاورزی در آمریکا حدود۳ میلیون نفر معادل ۲ درصد است، در حالی که ۲۰ برابر کشور ما تولیدات کشاورزی دارد و علاوه بر آنکه نیاز کشور خود را تامین می‌کند به کشور‌های جهان نیز صادرات دارد. این در حالی است که ما با حدود ۸۰ میلیون جمعیت حدود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر فعال در بخش کشاورزی داریم این در حالی است که در تامین تولیدات مورد نیاز خود نیز با مشکل مواجه هستیم.»
به عقیده امین اطهاری «مشکل این است که به اقتصاد روستایی پرداخته نشده است و روستا را در کشاورزی خلاصه کرده‌ایم، زمانی که در روستا تنوع اقتصاد وجود نداشته باشد جوانان در روستا نخواهند ماند.»
معضل خالی شدن روستاها و مهاجرت ساکنان آن به شهرها طی سال‌های گذشته افزایش یافته است. این آمار در مناطقی که دچار خشکسالی هستند و کشاورزی و دامپروری در آنها رو به نابودی بوده یا بطور کلی از بین رفته، بیشتر بوده است.
بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران، جمعیت این استان از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ روندی کاهشی داشته و این روند همچنان ادامه دارد. حبیب الله دهمرده نماینده زابل در دهمین دوره مجلس شورای اسلامی تیرماه ۱۳۹۷ عمق خشکسالی در این منطقه را فراتر از یک زلزله خوانده بود.
خبرگزاری مهر نیز خردادماه امسال با انتشار گزارشی نوشت که ۱۷۰۰ روستای استان خراسان جنوبی خالی از سکنه شده و ساکنان روستاهای زیادی در این استان چشم به راه ماشین‌های آبرسان هستند.
محمد امیرابراهیمی کارشناس اقتصاد توسعه و استاد دانشگاه به خبرگزاری ایلنا گفته است: «روستا دارای ابعاد مختلف حیات است و بعدهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی، زیست محیطی و غیره در آن وجود دارد. لذا مانند هر پدیده‌ای توجه به تمام ابعاد آن لازم است چرا که می‌تواند برای توسعه کشور بسیار مهم باشد.»
محمد امیرابراهیمی در ادامه گفته که «اگر در کشور معضل و مشکلی مطرح می‌شود این مشکل در مناطق روستایی نیز وجود دارد، مانند بیکاری و اشتغال، اما این مسئله در روستا جلوه خاصی به نام مهاجرت پیدا می‌کند و در نتیجه بسیاری از روستاهای ما به دلیل پدیده بیکاری و عدم وجود شغل با وجود نیروهای جوان و تحصیلکرده خالی از سکنه می‌شوند. بنابراین نیروهای ناکارآمد مانند سالمندان که اغلب توان کار ندارد در روستاها می‌مانند، توجه داشته باشید که این افراد به دنبال نوآوری و ریسک نیستند لذا اقتصاد روستایی همچنان عقب می‌ماند.»
این استاد دانشگاه معتقد است: «توسعه روستا یعنی رشد همه‌جانبه و توسعه روستایی زیرمجموعه توسعه ملی است. بنابراین نمی‌توان بدون داشتن مناطق روستایی توسعه یافته کشور توسعه یافته‌ای داشت، لذا باید موازی با شهرها روستاها را نیز توسعه داد. همانطور که یک شهر توسعه یافته دارای اقتصاد و درآمد، اکوسیستم و محیط زیست سالم می‌خواهیم، این شاخص‌ها باید در روستا نیز وجود داشته باشد، بنابراین دنبال کردن اهداف ملی در جغرافیایی به نام روستا میسر خواهد بود.»
در این میان نکته مهم اینست که روستاییانی که به شهرها مهاجرت می‌کنند غالبا به مشاغل کاذب از جمله دستفروشی مشغول شده و به دلیل عدم توانایی مالی ساکن مناطق حاشیه‌ای می‌شوند. بر اساس آمارها بیش از ۲۰ میلیون حاشیه‌نشین در ایران وجود دارد که بیشتر آنها جمعیت مهاجر به کلانشهرها هستند.
حکومت نه تنها به توسعه و تقویت بافت روستایی در ایران توجه نکرده بلکه مناطق حاشیه‌نشین را نیز به حال خود رها کرده و هر چند وقت یکبار برای حذف صورت مسئله حاشیه‌نشینی، آنها را زیر فشارهای مختلف قرار می‌دهد.
https://kayhan.london/1399/06/09/%d8%b1%d8%a6%db%8c%d8%b3-%d8%a8%d9%86%db%8c%d8%a7%d8%af-%d9%85%d8%b3%d8%aa%d8%b6%d8%b9%d9%81%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d9%88%d8%a7%da%a9%d9%86%d8%b4-%d8%a8%d9%87-%d8%b6%d8%b1%d8%a8
مصطفی پودراتچی کارشناس برنامه‌ریزی اجتماعی و شهری در یادداشتی در روزنامه تعادل، توجه به مشکلات مناطق حاشیه‌ای را ضروری دانسته است: «مسئله سرپناه یکی از مهم‌ترین مقولات برای داشتن یک زندگی حداقلی در جهان امروز است؛ به عبارت روشن‌تر اگر امنیت فکری مردم جامعه‌ای در خصوص سرپناه دچار خدشه شود اساس زندگی فردی و اجتماعی آن جامعه دچار تکانه‌های شدید می‌شود.این جمله را برای ابتدای متن انتخاب کردم تا همه بدانیم که نخستین اولویتی که در مواجهه با موضوعاتی از جنس ماجرای روستای ابوالفضل باید مورد توجه قرار بگیرد حق داشتن سرپناه برای هر انسان است.»
او با اشاره به ماجرای تخریب منازل مسکونی در روستای ابوالفضل نوشته که «این افراد به هر حال از جمله شهروندان این کشور هستند، دامنه وسیعی از خانواده‌هایی که در یک چنین کلونی‌هایی زندگی می‌کنند از جمله طیف‌های اجتماعی هستند که در دسته محروم‌ها قرار می‌گیرند که با مشکلات برآمده از فقر مطلق دست به گریبان هستند.»
او با بیان اینکه مشابه موضوع روستای ابوالفضل پیشتر در مناطقی چون باقرشهر ورامین، خاک سفید تهران و زورآباد کرج نیز رخ داده بود، نوشته که «اگر با یک چنین مقولاتی برخورد علمی و اصولی و همه‌جانبه نداشته باشیم در ادامه می‌توانند آسیب‌های بیشتری را بیافرینند.»
به گفته این کارشناس با تأکید بر اینکه «نباید بگذاریم که زخم فقر و محرومیت‌ها در این مناطق آنقدر ناسور شود و سر باز کند تا برای حل مشکلات ورود کنیم.»
