یک کارشناس بازار کار می‌گوید آمارهای بیکاری منتشر شده درباره اشتغال و بیکاری در ایران دقیق نیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی آمارهای دقیق را به مرکز آمار ایران نمی‌دهند.
در شرایطی که شیوع کُرونا از ابتدای سال ۱۳۹۹ موجی از اخراج افراد شاغل را در پی داشته و برنامه‌های اشتغالزایی دولت نیز بیش از پیش شکست خورده‌اند، مرکز آمار ایران به تازگی با ارائه آماری از کاهش نرخ بیکاری خبر داد!
مرکز آمار ایران مدعی شده بود که در تابستان سال جاری جمعیت غیرفعال کشور افزایش و جمعیت شاغل و بیکار کشور (جمعیت فعال) نسبت به فصل مشابه سال قبل با کاهش مواجه شده است که این کاهش در مقایسه با فصل بهار سال جاری نسبت به فصل مشابه سال قبل، از شدت کمتری برخوردار بوده است. به عبارت دیگر اثر منفی ویروس کرونا بر شاخص‌های نیروی کار کشور در فصل تابستان در قیاس با فصل بهار تا حدی کاهش یافته است.
بر اساس این گزارش، در تابستان ١٣٩٩، به میزان ۴۱.۸ درصد از جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان١٣٩٨) ٣.١ درصد کاهش یافته است.
کارشناسان معتقدند علت کاهش نرخ بیکاری، اُفت شدید بیش از سه درصد نرخ مشارکت است. به بیان دیگر بیش از سه درصد جمعیت از صف تقاضا برای یافتن شغل خارج شده‌اند.
برخی دیگر از فعالان و کارشناسان بازار کار معتقدند داده‌های مرکز آمار ایران دقیق نیست و به همین دلیل با وجود موج گسترده بیکاری و افزوده شدن میلیون‌ها نفر به جمعیت بیکار کشور طی ماه‌های گذشته، این مرکز مدعی کاهش نرخ بیکاری بوده است.
حمید حاج اسماعیلی کارشناس بازار کار در این‌باره معتقد است: «انتقادی که از گذشته به مرکز آمار ایران بوده این است که نتوانسته در مورد داده‌های آماری، کارشناسان و منتقدان را قانع کند و در بیشتر موارد آمارهای اعلام شده با واقعیات جامعه تطابق ندارد.»
حمید حاج اسماعیلی افزوده که «نرخ بیکاری بر اساس استاندارد سازمان جهانی کار محاسبه می‌شود اما افراد در کشورهای دیگر با شش ساعت کار در هفته می‌توانند حداقل‌های خوراک را تهیه کنند که مزد دریافتی آنها از کل حقوقی که کارگران در ایران دریافت می‌کنند بیشتر است.»
به گفته این کارشناس حوزه کار، «متاسفانه دستگاه‌های موثر در اعلام نرخ بیکاری آمارها را به صورت جزیره‌ای منتشر می‌کنند» و «وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی آمار خود را مبنی بر بیمه‌شدگان جدید، تعداد مجوزهای جدید و اشتغال ایجاد شده به مرکز آمار نمی‌دهند و از این رو آمارهای مرکز آمار با واقعیات جامعه فاصله دارد.»
حاج اسماعیلی گفته است: «تا زمانی که مشاغل واسطه‌گری در اقتصاد ایران سود بیشتری از درآمد ثابت افراد دارد، سرمایه‌گذاری در حوزه ایجاد اشتغال افزایش نمی‌یابد. از سوی دیگر کارشناسان مرکز آمار برای دریافت داده‌ها از خانوارها سوال می‌پرسند که در این خانواده چند نفر درآمد دارند اما پرسش نمی‌شود که از کجا درآمد دارند که این موضوع اهمیت بسیار بالایی دارد.»
او همچنین تأکید کرده که «طبق آخرین اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از شیوع ویروس کُرونا شغل خود را از دست داده اند که تعداد کمی از آنها از بیمه بیکاری برخوردار شدند. تا قبل از کُرونا برآورد کارشناسان برای بیکاری در کشور چهار میلیون نفر بود که اکنون دو میلیون و ۵۰۰ هزار نفر به این جمعیت افزوده شده و با احتساب جمعیت فعال در کشور نرخ بیکاری حدود ۱۹ درصد خواهد بود.»
