دکتر کلودیا یعقوبی استاد و هماهنگکننده برنامه مطالعات ایرانی دپارتمان آسیایی و خاورمیانه دانشگاه کارولینای شمالی است. مطالعات وی بطور کلی در زمینه اقلیتهای قومی، ملی، نژادی، و دگرباشان اجتماعی و فرهنگی است. نابرابری زن و مرد چه در ایران و چه جامعهی آمریکا از دیگر زمینههای مطالعاتی این استاد دانشگاه است.
موضوع تز دکترای کلودیا یعقوبی بر قرون وسطا در ایران تمرکز داشته است. به نظر دکتر یعقوبی جامعه ایران در قرون وسطا جامعهای برابر و تنوعپذیر بوده است. این موضوع بعدها با عنوان «ذهنیت در عطار، صوفیگری ایرانی و عرفان اروپایی» به عنوان نخستین کتاب وی منتشر شده است. مسائل مربوط به رابطهی بین ملتها و مهاجران و داد و ستدهای فرهنگی بین ملل بطور کلی در مرکز مطالعات دکتر یعقوبی قرار دارند و بخش قابل توجهی از پژوهشهای او درباره این مسائل است. کیهان لندن با دکتر یعقوبی در مورد فعالیتهای مربوط به مطالعات ایرانی در دانشگاه کارولینای شمالی گفتگو کرده است.
-لطفا درباره برنامه مطالعات ایرانی در دانشگاه کارولینای شمالی توضیحاتی بدهید. این پروژه در ماههای اخیر با برگزاری جلسات آکادمیک در حوزههای مختلف بسیار فعال بوده.
-از زمان تاسیس این برنامه در حدود یک دهه پیش، برنامه مطالعات ایرانی «چپل هیل» دانشگاه کارولینای شمالی دورههای میانی و پیشرفته برای زبان و ادبیات فارسی و نیز دورههای مطالعاتی در حوزه فرهنگ ایرانی ارائه داده است. در این برنامه مطالعاتی دانشجویان میتوانند فارسی را به عنوان رشته فرعی خود و یا به عنوان زبان در رشته اصلی خود انتخاب کنند و یا دورههای زبان فارسی را برای نیازهای زبان خارجی در تحقیقات خود بگذرانند. از زمان پیوستن من به این برنامه در پاییز ۲۰١۶ به عنوان مسئول و هماهنگ کنندهی آن، برنامهها و پانلهای متعددی برای تقویت فضای روشنفکری و نیز ارتقاء مطالعات ایرانی در دانشگاه داشتیم که در آنها به موضوعات مختلف پرداخته شد.
-هدف تشکیل برنامه مطالعات ایرانی چیست؟
-زبان فارسی یکی از زبانهای مهم خاورمیانه و آسیای میانه است که در حدود هفتاد میلیون بومی به عنوان زبان مادری و در مجموع حدود ١١۰میلیون نفر در سراسر دنیا با آن تکلم میکنند. فارسی زبان رسمی ایران است و زبان فارسی در برگیرندهی زبان فارسی دری رایج در افغانستان و زبان تاجیک رایج در تاجیکستان نیز هست. علاوه بر معرفی زبان فارسی، هدف برنامه مطالعاتی دانشگاه کارولینای شمالی، معرفی فرهنگ غنی و متنوعی است که حماسهسرایان بزرگی مانند فردوسی، شاعران عارفمسلک مشهوری مانند رومی و حافظ و شاعران پیشرویی مانند فروغ فرخزاد را در دامان خود پرورانده است. این فرهنگ همچنین بستر خلق نقاشیهای ظریف و فوقالعاده زیبای مینیاتور و فرشهای اعلا و بسیاری از پدیدههای فرهنگی دیگر بوده است. ما در برنامه مطالعاتی خود در صدد جلب توجه بخش گستردهتری از محافل آکادمیک به اهمیت زبان و ادبیات فارسی و حوزهی فرهنگ ایرانی هستیم.
– موضوعات همایشها و پانلها را بر چه اساسی انتخاب میکنید؟
-انتخاب موضوعها و عناوین سمپوزیومها و پانلهای ما بسته به اهمیت و اضطراری بودن هر یک از آنهاست. در عین حال ما این انتخاب را به منظور پُر بار کردن برنامه درسی خود نیز انجام میدهیم . برای نمونه، اگر من شعر کلاسیک فارسی را در نیمسال آموزشی تدریس میکنم، از یک متخصص در زمینه شعر سعدی دعوت میکنم که در مورد این شاعر و آثارش سخنرانی کند. به هر حال همیشه از یاری دپارتمان مطالعات آسیایی و خاورمیانه و مرکز مطالعات خاورمیانه و اسلامی دانشگاه کارولینای شمالی در تدارک پانلها بهرهمند هستم.
– چه مشکلات و موانعی در برابر تدارک و برگزاری همایشهای آکادمیک در دوران شیوع کرونا وجود دارد؟ آیا همایشهای مجازی به کاهش هزینههای برگزاری کنفرانسها کمک کرده و یا در افزایش تعداد و شرکتکنندگان چنین برنامههایی نقش داشته؟
-شاید بدانید که سمپوزیوم ما درباره ایران معاصر با عنوان «نگاهی مجدد به گفتمانهای عشق، رابطه و میل جنسیتی در ایران و دیاسپورای ایرانی معاصر» برای تاریخ ۲٨ مارس ۲۰۲۰ برنامهریزی شده بود. ما تمام بلیتهای هواپیما را خریده و رزرو هتل را انجام داده و رفت و آمد سخنرانان را تدارک دیده بودیم. ولی به دلیل شیوع ویروس کرونا مجبور شدیم دو هفته قبل از برگزاری کنسل کنیم. در پی این موضع، من نحوه برگزاری جدید این سمپوزیوم را از طریق وبینارهای زوم برای پنج شنبهی پی در پی بین ۵ سپتامبر و ۳ اکتبر تدارک دیدم. همایشهای مجازی مسلماً هزینههای برگزاری همایشهای آکادمیک را پایین آورده و آنها را در سراسر جهان قابل دسترسی کرده است. ولی، یکی از کمبودهای آن نبود مراوده و ارتباط مستقیم افراد با یکدیگر است که در همایشهای حضوری بسیار ثمربخش و انرژیدهنده هستند.
-به تازگی چه وبینارهایی درباره چه موضوعاتی برگزار کردید؟
-همانطور که گفتم اخیراً سمپوزیومی را که در بالا به آن اشاره کردم برگزار کردیم و با شروع پاییز هم دو پانل داشتیم. عنوان آخرین پانل«پداگوژی زبان فارسی: چالشها، موانع و پاسخهای ابتکاری» بود که در تاریخ ١۵ اکتبر ۲۰۲۰ برگزار شد. این تلاشی بود برای فراهم ساختن پاسخ مبتکرانه به چالشها و موانعی کهاموزگاران زبان فارسی و بطور کلی معلمان زبان در کلاسهای خود با آنها روبرو میشوند.
علاوه بر این، در ارتباط با مسائل نژادپرستی و ضد نژادپرستی در خاورمیانه، در سری سخنرانیهای «عمربن سعید»، پانل «ایرانیان آفریقایی و سیاهپوست در توهم فرهنگی ایران» را در تاریخ ۶ اکتبر ۲۰۲۰ برگزار کردیم. این پانل به مسائل نژادپرستانهی ضد سیاهپوستان در فرهنگ ایران میپرداخت که در سینما، ادبیات و بطور کلی در هنر ایرانی نیز بازتاب مییابد.
یادآوری میکنم که سمپوزسیوم مجازی «نگاهی مجدد به گفتمانهای عشق، رابطه و میل جنسیتی در ایران و دیاسپورای ایرانی معاصر» به بحث و بررسیهایی حول و حوش گفتمانهای عشق و جنسیتی در ایران معاصر دامن زد و در جریان آن هم گفتمانهای حاکم در مورد این عناوین کلیدی را به چالش کشید و هم به غنای آن افزود. شکل مجازی برگزاری سمپوزیوم این امکان را فراهم آورد که بیش از دویست نفر از گوشه و کنار دنیا در هر یک از پانلها شرکت کنند و هریک از پانلهای ضبط شده نیز تا حالا ١۳۰۰ بار تماشا شدهاند و در کانال یوتیوب مطالعات ایرانی در دسترس هستند.
یاد سخنورنامی، نادر نادرپور، گرامی باد که آخرین سالهای عمر پر بارش را صرف شناساندن زبان وفرهنگ وتاریخ ادبیات فارسی به دانشجویان ایران دوست آمریکا سپری کرد.