اعتبار علوم اجتماعی تا چه حد است و تا کجا می‌توان به یافته‌های آن اعتماد کرد؟ در سال‌های اخیر موضوع اعتبار علوم اجتماعی بارها مطرح شده و به چالش کشیده شده است.
روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی به نقل از مجله علوم می‌نویسد اعتبار بسیاری از یافته‌های روان‌شناسی به آن اندازه که ادعا می‌شوند نیست. محققان برای سنجش اعتبار یافته‌های علوم اجتماعی ۱۰۰ تحقیق منتشر شده را بررسی کردند که البته تمرکز آن تنها در حوزه روان‌شناسی است. آنها پس از بررسی مجدد این تحقیقات در سه مجله معتبر روان‌شناسی به این نتیجه رسیدند که بیش از نیمی از یافته‌های تازه مشابه آنهایی نیست که در تحقیقات نخستین اعلام شده است.
این پروژه تحقیقاتی در سال ۲۰۱۱ شروع شد؛ زمانی که یک روان‌شناس در دانشگاه ویرجینیا تصمیم گرفت بدگمانی گسترده‌ای را که نسبت به علوم اجتماعی وجود دارد بررسی کند.
او و گروه تحقیقاتی‌اش بیش از ۲۵۰ پژوهشگر استخدام کرده و ۱۰۰ مطالعه علمی را انتخاب کردند که در سه مجله معتبر «علوم روان‌شناسی»، «مجله شخصیت و روان‌شناسی اجتماعی» و «مجله روان‌شناسی تجربی: آموزش، حافظه، و شناخت» چاپ شده بود و آنها را مورد سنجش مجدد قرار دادند.
البته اقدام این گروه تحقیقی در بررسی و ارزیابی مطالعات دانشمندان دیگر با انتقاد نیز روبرو شد. بسیاری از دانشمندان با تجربه از اینکه یک دانشمند تازه‌کار و جوان و کم‌تجربه مطالعاتی را به چالش بکشد که تا کنون اعتبار خود را حفظ کرده‌اند به شدت خشمگین شدند. ولی این پروژه پژوهشی که «پروژه بازتولیدپذیری» نام نهاده شده نشان می‌دهد که هیچ مدرک قطعی مبنی بر تقلب و یا اشتباه در تحقیقات نخستین وجود ندارد بلکه فقط مدارک و یافته‌های مطالعات اولیه به اندازه‌ای که ادعا شده کافی نبوده است.
پروژه بازتولیدپذیری نشان می‌دهد که از مطالعاتی که مورد بررسی قرار گرفتند، در ۳۵ مورد نتایج اولیه و نتایج پس از بررسی دوباره مشابه بودند، در ۶۲ مورد بین این دو اختلاف وجود داشت و سه مورد باقی‌مانده نیز به دلیل عدم اعتبار کنار گذاشته شد.
این تیم تحقیقاتی به موضوع از زاویه دیگری هم نگاه کرد و آن اعتبار گروه پژوهشی نخست بود. آنها تجربه و دانش آکادمیک گروه‌های نخست را نیز رتبه‌بندی کرده و این نکته را بررسی کردند که آیا این فاکتور می‌تواند بر نتایج مطالعات تاثیری داشته باشد یا نه. پاسخ این پرسش منفی بود.
آنها البته بر نکته دیگری هم تأکید می‌کنند و آن اینکه احتمال دارد تفاوت‌هایی در طراحی و یا زمینه مطالعه دو تحقیق وجود داشته باشد؛ تفاوت‌هایی که می‌تواند وجود یافته‌های مختلف را شرح دهد.
