«سفر پنهانی» و «عملیات پنهانی»: آمریکا و متحدانش در خاورمیانه چه نقشه‌ای برای جمهوری اسلامی در ایران دارند؟

در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ حجت‌الاسلام مجتبی ‌ذوالنوری رئیس فعلی کمیسیون امنیت ملّی مجلس شورای اسلامی که آن‌ موقع عضوی از این کمیسیون بود به همراه شماری از همفکرانش در صحن علنی به جایگاه ناطقان  رفته و پشت تریبون پرچم آمریکا را آتش زدند.

ذوالنور یکی از نمایندگانیست که به واسطه نفوذش در دستگاه‌های امنیتی آشکارا علیه حسن روحانی و دولت وی موضع می‌گیرد و بارها در مورد خروج جمهوری اسلامی ایران از NPT و استیضاح حسن روحانی به خاطر بی‌عرضگی امضا جمع کرده اما هیچکدام تا کنون به نتیجه نرسیده است. با این حال تلاش‌های او و همفکرانش برای نپیوستن رژیم ایران به FATF‌ و عدم تصویب کنوانسیون‌های CTF‌ و پالرمو نتیجه داده است. دو کنوانسیونی که مستقیم مرتبط به فعالیت‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تأمین مالی تروریسم و جرائم سازمانیافته فراملی است و در صورت تصویب و تأیید توسط رژیم ایران، انتقال پول برای شبه‌نظامیان وابسته به جمهوری اسلامی را بسیار دشوار خواهد کرد.

ذوالنوری از عناصر دانه‌درشت‌ جریانیست که خود را انقلابی می‌داند و معتقد است آمریکا بدون توجه به اینکه چه کسی رئیس جمهور آن باشد به دنبال براندازی نظام است. او هرچیزی را به «جریان براندازی» نسبت می‌دهد. از نگاه او اسماعیل بخشی فعال کارگری برانداز است. وی در آبان سال ۱۳۹۸ در سخنانی نسبت به تلاش دشمنان برای براندازی هشدار داد و گفت «دشمنان پوشک بچه را طوری تولید می‌کنند که موجب عقیم‌سازی می‌شود!»

حجت‌الاسلام ذوالنوری گرچه ذهن پریشانی دارد اما یکی از معتمدین نظام به شمار می‌رود و مانند علی خامنه‌ای بارها نسبت به «جریان نفوذ» هشدار داده و  می‌گوید دشمن با «برجام۲» به دنبال براندازی و استحاله جمهوری اسلامی است. او شاید از معدود نمایندگان مجلس شورای اسلامی باشد که سفیران انگلستان و روسیه در تهران برای دیدارش وقت ملاقات می‌گیرند و به مجلس شورای اسلامی می‌روند!

او به عنوان یک نماینده اکنون بیش از هر زمان دیگری در مجلس اسلامی قدرت دارد زیرا از یکسو ریاست مهمترین کمیسیون مجلس با اوست و از سوی دیگر اکثریت نمایندگان از جمله هیأت رئیسه با او همسو هستند و اگرچه اختلافات اندکی با محمدباقر قالیباف رئیس مجلس دارد اما در نهایت هر دو خود را زیر پرچم ولایت می‌دانند و پرچمدار «جریان انقلابی»اند.

ذوالنوری در یک سال گذشته دست‌کم دو بار برای استیضاح حسن روحانی خیز برداشت و امضا جمع کرد اما خود علی خامنه‌ای ترمزش را کشید و با آن مخالفت کرد. در مورد لغو برجام و خروج از NPT هم هیچوقت برای تقلاهای وی گوش شنوایی نبود حتی آنوقت که با لابیگری او و رفقایش ده‌ها بسیجی و حزب‌اللهی ولایتمدار بعد از نمازجمعه‌ها یا در راهپیمایی‌هایی حکومتی علیه روحانی و برجام بدترین شعارها را سر دادند. او حتا در توییتی خواستار عزل و اعدام حسن روحانی هم شده است اما با تشر خامنه‌ای عقب‌نشینی و عذرخواهی کرد.

پرسش اینجاست چرا ذوالنوری که یکی از مهره‎های مورد اطمینان نظام است و با پشتوانه امنیتی از با نفوذترین چهره‎‌های آن به شمار می‌رود، حرف‌ها و تلاش‌هایش نزد علی خامنه‌ای تأیید نمی‌شود؟!

فرصت مذاکره با بایدن

با اعلام پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا امیدها در بین مقامات جمهوری اسلامی برای افزایش احتمال مذاکره با آمریکا و کاهش تحریم‌ها بیشتر شد. حتی گزارش شد اسماعیل قاآنی فرمانده سپاه قدس به عراق و سوریه سفر کرده و به گروه‌های نیابتی وفادار به رژیم ایران توصیه کرده در شرایطی که ترامپ آخرین روزهایش را در قدرت سپری می‌کند از اقدامات تحریک‌آمیز خودداری کنند. به اعتقاد تحلیلگران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به دنبال فراهم کردن شرایط مذاکره با آمریکاست.

در این میان مسکو چند بار به تهران پیشنهاد مذاکره مستقیم با آمریکا را داده است. حسین دهقان وزیر پیشین دفاع ایران و مشاور خامنه‌ای به آسوشیتدپرس گفته آمریکا و اسرائیل به دنبال دو چیزند: براندازی یا تسلیم نظام. او بطور تلویحی از این دو کشور خواسته با «نظام کار کنند» و همچنین گفته که آنها برای مذاکره باید تغییر رویکرد بدهند و با دادن تضمین امنیتی  «به دنبال حذف موجودیت» نظام نباشند. حسین دهقان از آندسته سپاهی‌هاست که روابط بسیار دوستانه‌ای با روس‌ها دارد.

در عین حال، اصلاح‌طلبان که به شدت تشنه‌ی مذاکره با بایدن هستند به ذوالنوری حمله کرده و گفته‌اند او از کاسبان تحریم است. در واکنش به آنها، ذوالنوری روز دوم آذر در مجلس شورای اسلامی به «حضرت عباس» سوگند خورد که حامی تحریم نیست و مدافع لغو آنهاست. او گفت: «آقای رئیس جمهوری، به حضرت عباس و به کسی که شما قبول دارید هیچکسی در مجلس مخالف برداشتن تحریم‌ها نیست اما از موضع عزت و افتخار ورود کنید و عزت و اعتبار مردم را از بین نبرید!»

پیام پوتین به واشنگتن برای تهران ناخواناست

پیداست نظام نمی‌خواهد فرصت پیروزی بایدن را برای رفع احتمالی تحریم‌ها از دست بدهد و در چنین شرایطی ذوالنوری و حتی مهره‌های از او پرنفوذتر هم- اگر واقعاً آمریکاستیز باشند- شانسی برای تأثیرگذاری بر نظر خامنه‌ای ندارند. اما مسئله اینجاست که دونالد ترامپ هنوز شکست را نپذیرفته و خود را پیروز  انتخابات می‌داند. این مسئله در  انتخابات سوم نوامبر ایالات متحده آنقدر جدیست که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در اظهاراتی گفته «فعلاً قصد تبریک به بایدن را ندارد زیرا تا پرزیدنت ترامپ و مردم آمریکا او را به رسمیت نشناسند، رئیس جمهور آمریکا نیست!» باید گفت که این پیام پوتین به واشنگتن برای تهران ناخواناست!

Putin says he's not ready to recognize Biden as winner of US election https://t.co/kX6rHcKQfU pic.twitter.com/cS7XMifU9K

— New York Post (@nypost) November 22, 2020

برجام نبود، جنگ می‌شد

وضعیت فعلی جمهوری اسلامی ایران در منطقه بی‌شباهت به وضعیت آن پیش از توافق اتمی در ژوئیه سال ۲۰۱۵ نیست. علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام در یک سخنرانی گفته بود «ابتکار برجام طرح روحانی نبود و شخص رهبری قبل از انتخابات ۱۳۹۲ به فکر افتاد و دولت عمان میانجیگری کرد و مذاکره شروع شد و پس از تحریم‌ها آقا خودش مذاکره را شروع کرد.»

علی‌اکبر ولایتی مشاور خامنه‌ای نیز در خرداد سال ۱۳۹۵ به صراحت گفت اگر برجام نبود گزینه بعدی جنگ بود! وی تاکید کرد توافق اتمی نظر فرد نبود بلکه تصمیم کل نظام بود.

اکنون بار دیگر شبح جنگ بر سر ایران سایه افکنده و خامنه‌ای که با اطمینان می‌گفت «نه جنگ می‌شود و نه مذاکره می‌کند» باید تصمیم بگیرد یا مذاکره کند یا احتمالاً مجبور به جنگ خواهد شد. اما اگر فرض بر این باشد که ترامپ تا دو ماه دیگر کاخ سفید را ترک می‌کند در هفته‌های پیش رو فشار بر جمهوری اسلامی را به شدت افزایش داده است. مایک پمپئو به منطقه سفر کرده و از تشکیل «ائتلاف عظیم» علیه رژیم ایران خبر داده و می‌گوید جمهوری اسلامی در ایران عامل اصلی بی‌ثباتی در منطقه است و وی با سران اسرائیل، امارات و عربستان دیدار و در همین ارتباط گفتگو کرده است.

روزنامه تایمز اسرائیل گزارش داده که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل روز یکشنبه به همراه یوسی کوهن رئیس موساد «مخفیانه» به عربستان سعودی سفر کردند و با محمدبن سلمان ولیعهد عربستان و مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا دیدار کرده‌اند. روزنامه اورشلیم پست نیز نوشته رهبران حماس از این سفر بسیار نگران شده‌اند و آن را «خطرناک» توصیف کرده‌اند.

Met with @netanyahu in Jerusalem today to discuss countering Iran's malign influence and the success of the historic Abraham Accords. While the U.S. has always been a strong friend of Israel, under @realDonaldTrump’s leadership we stand side by side like never before. pic.twitter.com/q5ks5hYqIj

— Secretary Pompeo (@SecPompeo) November 19, 2020

با نگاه به تحولاتی که در منطقه به سرعت در حال وقوع است، شماری از تحلیلگران می‌گویند احتمالاً دونالد ترامپ تصمیم گرفته تا پیش از ژانویه تکلیف را با جمهوری اسلامی روشن کند حتی اگر مجبور به استفاده از گزینه نظامی شود. برخی دیگر می‌گویند آغاز درگیری با ایران در واپسین هفته‌های حضور ترامپ در کاخ سفید می‌تواند دردسری بزرگ در دامان بایدن بیندازد که آغازش اگرچه با ترامپ است اما مرحله دشوار آن برای خاتمه دادن به بحران بر عهده‌ی دموکرات‌ها خواهد بود.

همچنین تایمز اسرائیل و شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل گزارش داده‌اند آمریکا و اسرائیل برای «عملیات پنهانی» و افزایش فشارها علیه رژیم ایران در هفته‌های باقی‌مانده از دولت دونالد ترامپ برنامه‌ریزی کرده‌اند. این رسانه‎‌‎ها می‌گویند موضوع حمله را می‌توان از سفر مقامات آمریکایی از جمله مشاور امنیت ملی ترامپ و وزیر خارجه او به اسرائیل متوجه شد.

هرچند که رافائل گروسی در مورد اقدام نظامی علیه تأسیسات اتمی ایران هشدار داده است اما خود همین هشدار نیز می‌تواند نشانه‌‌ای از احتمال یک درگیری باشد. کاهش نیروهای نظامی آمریکا در عراق و افغانستان و استقرار دو بمب‌افکن B-52 در منطقه و اعلام آمادگی واشنگتن برای همکاری در تأمین امنیت متحدانش در خاورمیانه به ویژه عربستان سعودی و اسرائیل و همزمان تصویب استفاده از حریم هوایی عربستان برای پروازهای اسرائیلی هشداردهنده است.

در چنین شرایطی این پرسش بیش از پیش کلیدی می‌شود: آیا دولت ترامپ و متحدان منطقه‌ای واشنگتن به جمهوری اسلامی فرصت مذاکره با بایدن را خواهند داد؟!