چگونه موساد در یک عملیات مخفیانه «۴ رأس ماده گوزن زرد ایرانی» را به اسرائیل منتقل کرد!

منابع خبری اسرائیل می‌گویند موساد در یک مأموریت مخفی پس از انقلاب، ۴ ماده گوزن زرد ایرانی را از ایران خارج و به اسرائیل منتقل کرده و از این طریق این گونه جانوری را پس از هفتاد سال که نسل آن در این منطقه منقرض شده بود، احیا کرده است.

حساب رسمی توئیتر دولت اسرائیل در رشته‌ توئیتی از اجرای موفق مأموریت انتقالِ گونه‌ی گوزن زرد ایرانی به این کشور خبر داده که اندکی پس از وقوع انقلاب صورت گرفت و اکنون باعث شده تا این گونه‌ی جانوری هفتاد سال پس از انقراض در این منطقه، احیا شود. ‌

در این رشته توئیت آمده که به نظر می‌رسید گونه گوزن زرد ایرانی در دهه ۱۹۵۰ منقرض شده است ولی جمعیت اندکی از این گونه هنوز در ایران زندگی می‌کردند.

Here we go:

The Persian Fallow Dear which dominated the Israeli landscape during biblical times went extinct in the earlier twentieth century.

In the 1950's a tiny herd was discovered in Iran. pic.twitter.com/ZmoAvvl1Vk

— Israel ישראל 🇮🇱 (@Israel) November 23, 2020

اورشلیم پُست در گزارش مفصلی نوشته که اسرائیل یکی از موفق‌ترین موارد احیای مجدد گونه‌های رو به انقراض جانوری را به اجرا در آورده و حالا جزو دو کشور محل استقرار گونه‌ی گوزن زد ایرانی در دنیاست.

بر مبنای تحقیقات دانشمندان، سازمان طبیعت و پارک‌های اسرائیل به ریاست ژنرال آوراهام یوفا قهرمان جنگ شش روزه‌، با هدف بازگرداندن حیات وحش دورانی که در کتاب مقدس از آن یاد شده، تلاش کرد تا گونه‌های در معرض خطر را به این منطقه بازگرداند. همزمان یک پروژه تولیدمثل در باغ ‌وحش اُپل آلمان در سال  ۱۹۶۰ موفق به تولیدمثل از یک گوزن ماده با خون خالص شد اگرچه گوزن نز زنده نماند.

در حالی که دولت اسرائیل موفق شد تا امنیت گوزن‌های نر را در آلمان تأمین کند ولی نمونه‌های ماده هنوز در دسترس نبودند. در آن زمان این کشور تلاش کرد با محمدرضا شاه پهلوی به توافق برسد تا دو عضو گله کوچک گوزن زرد ایرانی به اسرائیل اعزام شود ولی پس از دو دهه در این روند پیشرفتی حاصل نشد.

https://kayhan.london/1396/04/07/%db%b7%db%b4-%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%ad%db%8c%d9%88%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a2%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%a7%d9%86%d9%82%d8%b1%d8%a7%d8%b6

طبق گزارش اورشلیم پُست، ژنرال آوراهام یوفا  خودش به دعوت برادر شاه فقید احیای نسل این گوزن به تهران رفت، اما در بدو ورود دچار حمله قلبی خفیف شد. به گفته ایتزیک سگف وابسته نظامی اسرائیل در آن زمان در ایران، «هنگامی که ژنرال را روی برانکارد به سمت هواپیما می‌بردند، به سمت من برگشت و دستم را محکم گرفت و گفت: «سگف، تو آن گوزن‌ها را برایم خواهی آورد.»

اما همه چیز در دی‌ماه سال ۱۳۵۷/ دسامبر ۱۹۷۸ تغییر کرد. محمدرضا شاه پهلوی با درک اینکه انقلاب نزدیک می‌شود، مسئولان سازمان طبیعت و پارک‌ها را فرا خواند و دستور داد تا فوری مأموران موساد برای تأمین امنیت گوزن‌های زرد ایرانی اعزام شوند.

در این گزارش آمده که مایک ون گرونبروک که گفته می‌شود بعدا جانورشناس شد، برای این مأموریت به ایران رفت ولی هیچکس به استقبال وی نیامد و به او دستور داده شد تا بلافاصله ایران را ترک کند.

با این‌ حال، حساب توئیتر دولت اسرائیل نوشته، «با نوعی مداخله الهی، مأمور توانست گوزن‌ها را پیدا کرده و آنها را به اسرائیل بازگرداند، و سوار آخرین پرواز اسرائیل برای خروج از ایران شد.»

در سال ۲۰۲۰، اداره طبیعت و پارک‌ها برآورد کرد که ۲۰۰ تا ۳۰۰ گوزن زرد ایرانی در در منطقه شمال جلیل زندگی می‌کنند، در حالی که بین ۹۰ تا ۱۰۰ قلاده دیگر در تپه‌های یهودیه و برخی دیگر در کوه کارمل زیست می‌کنند. طبق اعلام هاآرتص، برنامه‌های بازگرداندن گونه‌هایی که در اسارت تولیدمثل کرده‌اند به طبیعت ادامه دارد و برنامه‌های بیشتری هم برای سال ۲۰۲۱ در حفاظت از این گونه‌ی جانوری در نظر گرفته شده ‌است.

به گزارش این روزنامه، اسرائیل با اجرای این عملیات ۴ ماده گوزن زرد ایرانی را به اسرائیل منتقل کرد. این مأموریت برای ژنرال یوفا موفقیت بزرگی بوده است. ون گریونبروک گفت: «من وارد فرودگاه تل آویو شدم، گوزن‌ها را تخلیه کردم و در آنجا ژنرال با چشمان اشک‌آلود منتظر بود.»

https://kayhan.london/1398/01/15/%db%b2%db%b0-%da%af%d9%88%d8%b2%d9%86-%d8%b2%d8%b1%d8%af-%d8%b1%d9%88-%d8%a8%d9%87-%d8%a7%d9%86%d9%82%d8%b1%d8%a7%d8%b6-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b3%db%8c%d9%84-%d9%86

اورشلیم پُست نوشت اکنون با تلاش‌های باغ وحش اورشلیم و ذخیره‌گاه طبیعی Hai-Bar Carmel دوباره گوزن زرد ایرانی به سرزمین ‌مقدس خود بازگشته است.

دکتر نیلی آوینی- مگن مدیر جانورشناسی و دامپزشک ارشد باغ وحش اورشلیم توضیح داد: «طی سال‌ها، ما ده‌ها گوزن را در منطقه نهال سورق آزاد کردیم.» به گفته‌ی وی، «در سه سال گذشته ما شاهد تولیدمثل نسل سوم هستیم که از مادرانی متولد شده‌اند که خود در طبیعت به دنیا آمده‌اند. بازگشت گوزن ایرانی به طبیعت اسرائیل یکی از موفق‌ترین موارد احیای مجدد گونه‌ای است که در طبیعت منقرض شده است.»

در سال ۲۰۱۵ تخمین زده شد که جمعیت گوزن زرد ایرانی در دنیا از جمله در ایران و اسرائیل بیش از یک هزار و ۱۰۰ راس است. در سال ۲۰۲۰، اداره طبیعت و پارک‌های اسرائیل تخمین زد که ۲۰۰ تا ۳۰۰ گوزن زرد ایرانی در منطقه شمال جلیل زندگی می‌کنند، در حالی ‌که بین ۹۰ تا ۱۰۰ رأس آن نیز در تپه‌های یهودیه و تعدادی دیگر در کوه کارمل وجود دارند.

در سال ۱۳۳۷ دو راس از گوزن زرد ایرانی به باغ ‌وحش اُپل آلمان و در سال ۱۳۴۲ تعداد شش راس به «دشت‌ناز» ساری منتقل شدند. پس از آنکه گوزن‌ها تکثیر شدند به مناطق مختلفی نظیر سمسکنده مازندران، جزیره اشک و کبودان در دریاچه اورمیه، زردلان کرمانشاه، جزایر کیش و لاوان و منطقه میان‌کتل فارس منتقل شدند.

گوزن زرد ایرانی بر اساس گزارش‌های اتحادیه جهانی محیط زیست جزو ۳۰ گونه رو به انقراض حیات وحش ایران است. حامیان حیات وحش ایران می‌گویند شرایط نامناسب زیست محیطی در سال‌های اخیر به خصوص امسال، زنگ خطر انقراض گوزن زرد ایرانی را به صدا در آورده است.

در گزارش دیده‌بان محیط زیست و حیات وحش ایران در سال ۱۳۹۹ مشخص شد از تعداد ۳۲۰ رأس سرشماری شده در سال ۱۳۸۶ امروز تنها ۳۰ رأس گوزن زرد ایرانی در جزیره‌ی اشک باقی مانده است.

تا کنون اقدامات حفاظتی از سوی اداره کل محیط ‌زیست به دلیل آنچه کمبود اعتبارات اعلام می‌کنند، نتوانسته زمینه بهبود شرایط زیست محیطی گوزن زرد ایرانی را فراهم کند.

دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان محیط زیست سه سال پیش ادعای اجرای برنامه تکثیر گوزن زرد را مطرح کرده بود که بر مبنای آن، تعداد ۳۵۰ راس گوزن زرد ادعایی موجود در ایران را به ۷۰۰ راس برسانند.

آخرین‌ بار عادل مولا معاون محیط زیست طبیعی حفاظت محیط زیست خوزستان سال گذشته، از مشاهده تنها یک جفت گوزن زرد ایرانی در سرشماری پارک ملی کرخه پس از ۲۰ سال در خوزستان خبر داده بود.

به گفته‌ی وی، «در پارک ملی کرخه یک جفت گوزن زرد (نر و ماده) سرشماری شده و در پارک ملی دز نیز ۶ تا هفت گوزن زرد مشاهده شده اما از روی رد پاها احتمال می‌دهیم در حدود ۲۰ تا ۲۵ راس گوزن زرد در پارک ملی دز وجود داشته باشد.»

در جریان سیل فروردین ماه سال ۱۳۹۸ گزارش شد ۲۰ رأس از گوزن زرد ایرانی ناپدید شده و پس از آن گزارش‌های پراکنده‌ای از شناسایی آنان منتشر شد.