برای یک هنردوست، لندن به راستی یک شهر ایده‌آل است. تعداد زیاد نمایشگاه‌ها، موزه‌ها، سالن‌های بزرگ و کوچکِ تئاتر و موسیقی کلاسیک، باله و اپرا، سینماهای نمایش دهندۀ فیلم‌های هنری، این کلان‌شهر را در میان صدرنشین‌های شهرهای فرهنگی دنیا قرار داده است. مراکز فرهنگی، بیشتر در قلب لندن واقع شده‌اند ولی درمحله‌های مختلف آن، به تعداد البته کمتر، نیز وجود دارند و تنوع و دسترسی آسان را برای عاشقان هنر فراهم می‌کنند.
دسترسی به این دریای هنر طبیعتاً امکانات مالی نسبتاً بالایی می‌طلبد. با این حال اغلب مراکز فرهنگی و نمایش‌های مختلف هنری در لندن هیچ‌گاه از مشتریان داخلی و خارجی کم نمی‌آورند .این امری تصادفی نبوده بلکه محصول برخوردی اندیشیده و برنامه‌ای طراحی شده است. روابط عمومی فعال (پی ار یا پابلیک ریلیشن) بخشی از این برنامۀ طراحی شده را تشکیل می‌دهد. بازاریابی و حضور موثر رسانه‌ای وتبلیغات گسترده ابعاد دیگر این طرح را تشکیل می‌دهند. اما برای ما ایرانی‌ها جالب است بدانیم که نوعی هماهنگی و تقسیم کار خوب و منطقی و حتی همکاری بین مراکز فرهنگی نیز وجه دیگر این طرح را تشکیل می‌دهد و دراین موفقیت سهم بسزایی دارد. دراین گزارش ما صرفاً گوشه ای از این روابط عمومی را منعکس می‌کنیم که با کنفرانس مطبوعاتی در دو ماه اول هر سال در لندن کلید می‌خورَد.
قبل از پرداختن به خود گزارش یاد آور می‌شویم که مراکز فرهنگی به ویژه در شهرداری لندن نهایت کوشش خود را می‌کنند تا افزایش هزینۀ خدمات فرهنگی و هنری در لندن آهسته و کنترل شده باشد . این امرخود به بالا باقی ماندن تعداد تماشاگران ومتقابلاً به افزایش کمتر بهای بلیت‌ها کمک می‌کند. بخشی از مشتریان پر و پا قرص موزه‌ها، نمایشگاه‌ها و نمایش تئاتری و موزیکال‌های لندن را توریست‌های بیشماری تشکیل می‌دهند که در ایام مختلف سال از این شهر بازدید می‌کنند. پایین نگه داشتن قیمت بلیت‌ها درواقع مشوقی است برای حضور بیشتر آنان در لندن. دیگر آنکه مراکزی در بریتانیا هستند که به پروژه‌های هنری بودجه اختصاص داده و یا کمک مالی می‌رسانند که در واقع یارانه‌ای است برای پایین نگه داشتن قیمت بلیت‌ها. علاوه بر این، برخی از شرکت‌های بزرگ به طور سنتی از برخی برنامه‌های هنری پشتیبانی مالی می‌کنند. از تمام اینها گذشته، درجه بندی قیمت بلیت برای هر نمایش، کمک بزرگی است به قابل دسترس بودن هنر برای دارندگان بودجه‌های پایین‌تر و در نتیجه پُرتر شدن سالن‌ها.
ایرانیان بریتانیا از نمایش فیلم‌ها وآثار بصری هنرمندان ایرانی در لندن معمولا استقبال کرده و می‌کنند. کیهان لندن در تمام سال‌های انتشار چاپی خود در رابطه با انعکاس این رویدادها در اروپا و آمریکا همیشه فعال بوده است. از این پس نیز، کیهان آنلاین (لندن) سعی خواهد کرد خوانندگان خود را در جریان رویدادهای فرهنگی و هنری بیرون از جامعۀ ابرانی بیشتر قرار دهد زیرا بر این باوریم که جامعۀ مهاجر ایرانی در تماس با آثار هنرمندان بریتانیایی و خارجی- که آثارشان کم در لندن به نمایش گذاشته نمی‌شود- کمتر دچار انزوای فرهنگی می‌شود. ما درغربت بدون تردید به گذراندن بخش قابل توجهی از زندگی خود در محیط دیرآشنا و مأنوس فرهنگ ایرانی و زبان فارسی نیاز داریم. ولی این امر نباید مانعِ از ورود و ادغام بیشتر ما در جامعۀ میزبان شود. تماس با آثار هنری ملت‌های دیگر به ما کمک می‌کند تا شناختی واقعی‌تر از ارزش‌ها و نیز کاستی‌های آثار هنرمندان خودمان داشته باشیم و به طور کلی دید وسیع تری نسبت به هنر و فرهنگ بیابیم.
باری، امسال نیز در اواخر فوریه در طی یک کنفرانس مطبوعاتی در “آکادمی سلطنتی هنر” در پیکادلی لندن، مراکز هنری و فرهنگی مختلف این شهر برنامه‌های سال جاری خود را در برابر خبرنگاران رسانه‌های بریتانیایی و خارجی اعلام کردند. کنفرانس در اتاقی برگزار شد که خود از نظر هنری بسیار جالب و غنی است. هدف نمایندگان مراکز فرهنگی و هنری لندن با این کنفرانس مطبوعاتی آن است که با پرداختن به نکته‌های برجسته‌ای از برنامه‌های آیندۀ خود، به واسطۀ رسانه‌ها، نوعی حالت اتتظار و چشم به راه بودن بین هنردوستان به وجود آورند.
مرکز “ساوت بنک”
در بخش نخست این کنفرانس ابتدا مسئولین روابط عمومی “مرکزساوت بنک” حاضران را در جریان برنامه‌هایشان قرار دادند. “مرکز ساوت بنک” در زمینه موسیقی شامل سالن بزرگ “رویال فستیوال هال”، سالن “کوین الیزابت هال” و سالن کوچک تر “اتاق پرسل” برای موسیقی مجلسی است. “هنری پرسل” نام آهنگساز برجستۀ قرن ۱۷ انگلستان است که عمر کوتاهی داشت. “هیوارد گالری” در مجتمع “ساوت بنک” محل نمایش هنرهای بصری است و «نشنال تئاتر» و «نشنال فیلم» هم که بی‌نیاز از توضیح هستند.
از ۱۵ مارچ تا ۸ ژوئن امسال ارکستر سمفونیک سان فرانسیسکو به رهبری “مایکل تیلسون توماس” در «رویال فستیوال هال» با اجرای آثاری از چارلز ایوز، هکتور برلیوز، گوستاو مالر و نیز قطعه‌ای که اختصاصاً برای این ارکستر ساخته شده است، برنامه خواهد داشت. “مایکل تیلسون توماس” با توجه به ریشه‌های اروپایی و روسی خانوادگی خود هم درکی عمیق از موسیقی اروپایی و روسی دارد و هم با توجه به تولد و رشدش در آمریکا، اجراهای جالب توجهی از موسیقی کلاسیک آمریکایی دارد. او برای آموزش موسیقی به کودکان هم اهمیت ویژه‌ای قائل است و مبتکر برنامه‌های جالبی در این زمینه در سان فرانسیسکو، با شرکت ارکستری است که خودش آن را رهبری می‌کند.
“آنتونیو پاپانو”، رهبر ارکستر سرشناس ایتالیایی‌تبار بریتانیایی با “ارکستر و کُر آکادمی سانتا چیچیلیا” در ۱۷ ماه می بخش‌هایی از اپرای “فیدلیو” اثر بتهوون و نیز قطعه “کورال» از سمفونی شماره ۹ این آهنگساز بزرگ را اجرا خواهد کرد. پاپانو از سال ۲۰۰۲ رهبر اصلی “اپرای سلطنتی” بریتانیاست.
کنسرت‌های ویژه‌ای نیز برای ارکسترمعروف “عصر روشنگری” در نظر گرفته شده‌اند که شامل قطعاتی برای سازهای منسوخ شدۀ مربوط به دوره “باروک” هستند. امّا نقطۀ عطف این کنسرت‌ها حضور “سر سایمن راتل” رهبر ارکستر بی نظیر بریتانیایی در این کنسرت‌هاست که از گذشته پیوند خاصی با این ارکستر داشته است. نقطۀ عطف این کنسرت‌ها اجرای شاهکار “جوزف هایدن” یعنی اوراتوریوی (پیش‌درآمد) “آفرینش” است. “سایمن راتل” از سال ۲۰۰۲ پس از سال‌ها رهبری ارکستر سمفونیک شهر بیرمینگام در انگلستان، عهده دار رهبری اصلی “ارکستر فیلارمونیک برلین” شده است که به نظر برخی از صاحب نظران مهم‌ترین ارکستر سمفونیک جهان است.
“ارکستر فیلارمونیا انگلیس” در تاریخ ۲۰ مارس به رهبری “لورین مازال” در «ساوت بنک» برنامه خواهد داشت. «لورین مازال» از رهبران سرشناس موسیقی کلاسیک است. در این برنامه، ارکستر تحت رهبری او قطعۀ معروف “چنین گفت زرتشت” اثر ریشارد اشتراوس را که بر مبنای کتاب فلسفی “فردریک نیچه” تنظیم شده است و نیز سمفونی “آلپ” از همین اهنگساز را اجرا خواهد کرد.
علاوه بر موسیقی کلاسیک، رقص مدرن نیز در لیست برنامه‌های “ساوت بنک” قرار دارد. اما شاید جالب‌ترین برنامۀ امسال “فستیوال عشق” است در این مرکز است. توضیح آنکه برای بزرگداشت قانونی شدن ازدواج همجنس‌گرایان در انگلستان و ولز در ماه مارس، مرکز “ساوت بنک” جشنواره‌ای شامل بحث و گفتگو در مورد عشق، نمودهای مختلف آن، اجراهای هنری، نمایش آثار هنری در فضای باز خواهد داشت. علاوه بر برنامه‌های هنری و همایش‌ها این فستیوال شامل یک عروسی جمعی بین همجنس‌گرایان مرد و زن نیزخواهد بود. این جشنواره از ۳۰ می تا ۷ سپتامبر برقرار خواهد بود.
مرکز باربیکن
این مرکز با افزایش چشم‌گیر شمار ایرانیان مقیم بریتانیا و نیاز به برگزاری کنسرت‌ها در سالن‌هایی با گنجایش حدود ۲۰۰۰ نفر، اخیراً مورد توجه جامعۀ ایرانی نیز قرار گرفته است. چندی پیش گروه “رستاک” در سالن اصلی “باربیکن” کنسرت موفقیت‌آمیزی داشت و حدود ۲۰۰۰ نفر را به آنجا کشاند. ولی باربیکن فقط محل اجرای موسیقی نیست ومجتمعی است بزرگ برای اجرا و به نمایش گذاشتن هنرهای مختلف و یکی از مراکز اصلی هنری لندن شمرده می‌شود. مسئولین “باربیکن” این مرکز را چنین معرفی می‌کنند: “باربیکن” عرصه‌ای است برای ارائه آخرین تحولات در زمینۀ هنرهای رقص، فیلم، موسیقی، تئاتر و هنرهای بصری. بیش از ۱٫۵ میلیون نفر در سال از این مرکز بازدید می‌کنند و ۳۰۰ نفر کارمند آن به این جمعیت کثیر بازید کننده خدمات ارایه می‌دهد. “ارکستر سمفونیک لندن”، “ارکستر سمفونیک بی بی سی”، “ارکسترآکادمی موسیقی کهن” و “ارکستر فیلارمونیک نیویورک” اغلب در این مکان برنامه اجرا می‌کنند.
از ۳ تا ۵ آوریل “ارکستر سلطنتی کنسرتگه باو آمستردام” به رهبری “ماریس یانسون” در “باربیکن” کنسرت‌هایی شامل آثاری از “آتنون بروکنر”، “جوزف هایدن” و “لودویک فن بتهوون” (“کورال سمفونی شمارۀ ۹”) خواهد داشت. این ارکستر نیز از ارکسترهای بی‌نظیر دنیای موسیقی کلاسیک با بیش ار ۱۲۵ سال پیشینه است.
تا تاریخ ۱۶ ماه مه، فصل کنسرت ستارگان جوان و جدید اروپا در مرکز باربیکن برقرار است. این کنسرت‌ها از سال ۱۹۹۵ شروع شده است و هدف آن دادن فرصت مناسب برای جوانان استثنایی است.
در تاریخ ۵ و۷ ژوئن ۲۰۱۴ بزرگداشت زادروز “برنارد هایتینک” رهبر ارکستر معروف است که همراه با اجرای آثاری از بتهوون، “آلبان برگ” و “روبرت شومان” خواهد بود. سولیست پیانو در اجرای کنسرتو پیانوی “موریس راول” آهنگساز فرانسوی، “ژان ایو تیبوده” پیانیست معروف فرانسوی خواهد بود.
اما نقاط عطف فصل هنری ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ در لندن عبارت است ازحضور ارکستر فیلارمونیک برلین به رهبری سر سایمون راتل و حضور “والری گرگیف” رهبر بی‌همتای “ارکستر مارینسکی سن پترزبورگ” روسیه. این برنامه‌ها با همکاری مرکز ساوت بنک و باربیکن تدارک دیده شده است.
از ۱۰ تا ۱۵ قوریه ۲۰۱۵ ارکستر فیلارمونیک برلین در سالن باربیکن، کوئین الیزابت و رویال فستیوال با آثاری از سیبلیوس ومالر اجرا خواهد داشت که به راستی فرصتی است گرانبها برای علاقمندان به موسیقی کلاسیک.
از نوامبر ۲۰۱۴ “والری گرگیف” ارکستر اپرای مارینسکی را با اجرای قطعاتی از اپراهای معروف “بوریس گودونف” موسورسکی که تجسم هویت ملی روسی است و نیز موسیقی کلیسایی روس رهبری خواهد کرد.
نکتۀ آخر اینکه درماه‌های مارس و آوریل ۲۰۱۵ باربیکن برنامۀ ویژه‌ای برای بزرگداشت “پیر بولز” آهنگساز و رهبر ارکستر برجسته فرانسوی به مناسبت زادروزاو تدارک دیده است.
برنامه های موزه ها در لندن
در زمینه هنرهای مختلف در مراکز دیگر نیز برنامه‌های زیر تدارک دیده شده است.
در موزه ویکتوریا و آلبرت از ۱۹ مارس ۲۰۱۴ نمایشگاهی دربارۀ “ویلیام کنت” طراح معروف دورۀ پادشاهی جرج در انگلستان قرن ۱۸ شروع می‌شود. نمایشگاه هنر اروپا از ۱۶۰۰ تا ۱۸۰۰ هم در این موزه برقرار است که به جنبه‌های خاصی مانند طراحی لباس، دکوراسیون داخلی، بالماسکه و نقاشی و مجسمه‌سازی می‌پردازد. مُد لباس ایتالیایی از ۱۹۴۵ تا ۲۰۱۴ نمایشگاه دیگری دراین موزه است. طراحی لباس عروس از ۱۷۷۵ تا ۲۰۱۴ نمایشگاه دیگری است در این مرکز فرهنگی.
در نشنال گالری (گالری ملی) در ۲۰۱۴ نمایشگاهی دربارۀ رنسانس آلمانی برقرار است. “َشکوه رنسانس ونیز” نمایشگاه دیگری است که از تاریخ ۱۹ مارس تا ۱۵ ژوئن ۲۰۱۴ در این مکان برقرار خواهد بود. نمایشگاه دیگری با عنوان “ساختن تصویر: معماری در نقاشی رنسانس ایتالیایی” از ۲۰ آوریل تا ۲۱ سپتامیر نیز دراین مرکز برقرار خواهد بود. و دیگر آنکه نمایشگاهی زیر عنوان “رامبراند: آخرین سال‌ها” به این نقاش مهم اروپا در قرن ۱۸ اختصاص داده شده است که بدون شک بازدیدکنندگان زیادی را به گالری ملی خواهد کشاند.
آکادمی هنر سلطنتی نیز که این کنفرانس مطبوعاتی در محل آن برگزار شد، شمه‌ای از برنامه‌های سال جاری خود را به اطلاع رساند. نخست آنکه، این مرکز فرهنگی یک بودجۀ ۱۲٫۷ میلیون پاوندی برای تغییرات دکوراسیون از بنیاد مالی میراث لاتاری دریافت کرده است. دوم آنکه، این موزه با عاریت گرفتن از کلکسیون شخصی “جورج بازیلیتز» نمایشگاهی زیر عنوان “امپرسیون‌های رنسانس ” از ۱۵ مارس تا ۸ ژوئن برگزار خواهد کرد. در این نمایشگاه یک شیوۀ چاپ رنگی قرن ۱۶ که به وسیلۀ قطعه‌های چوبی بوده است به نمایش و بحث گذاشته می‌شود. این تکنینک تحول‌ساز اولین بار با اتکا برطرح‌های پارمیجیانو، رافائل و تیتیان توانست سایه روشن، عمق میدان، و تراکم و فرم را در کار چاپی به انجام برساند که البته مدت زیادی دوام نداشت. این نمایشگاه با استفاده از ۱۰۰ کار چاپی از آلمان، ایتالیا و هلند برگزار خواهد شد.
از دیگر مراکز فرهنگی حاضر در این کنفرانس مطبوعاتی “موزه لندن” بود که در سال‌های اخیر به ویژه مورد توجه توریست‌ها قرار گرقته است. البته شاید دلیل موفقیت و گسترش آن مورد پسند عموم بودن این شهر و جذابیت‌های مختلف تاریخی، معماری و رویدادهایی است که در این شهر اتفاق می‌افتد.
یکی دیگر از نهادهای حاضر در این کنفرانس، شرکتی فعال در زمینۀ روابط عمومی بود که در ارتباط تنگاتنگ با شهرداری لندن وظیفۀ جذب سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مختلف در لندن را بر عهده دارد. به قول نمایندۀ این شرکت، کار آنها بسیار آسان است زیرا لندن و زیبایی‌هایش و تنوع موجود در این شهر کار آنان را آسان‌تر می‌کند چرا که این همه به خودی خود سرمایه‌گذاران را جذب می‌کند. در ارتباط نزدیک با این شرکت، شرکت دیگری هم در این کنفرانس حضور داشت که وظیفۀاش جذب هنرمندان بزرگ به لندن و ارائۀ آثار آنان در این شهر است.
باری، انجام تمام این فعالیت‌ها در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر است که باعث می‌شود لندن جایگاه خود را در میان صدرنشینان شهرهای فرهنگی جهان حفظ کند. به عبارت دیگر، موفقیت‌های یادشده برای جلب هنرمندان و علاقمندان و سرمایه‌گذاران به آسانی به دست نمی‌آید.
