جنگل زیبای حرا درخلیج فارس جنگلی است که عربها برای یکی از محصولاتش سر و دست میشکنند، برخی با شنا در آبش لاغر میشوند و گردشگرانش به تماشای خرچنگ گیتارزن مینشینند و حسن روحانی بر حفاظت از آن تأکید میکند.
جنگلهای «مانگرو» یا «حرا» که در سواحل جنوبی ایران قرار دارد و با بیشترین پراکندگی در تنگه خوران بین جزیره قشم، سواحل بندر خمیر و در مصب و دلتای رودخانه مهران پخش شده و آبهای ساحلی را با پوششی سبز به زیستگاهی متفاوت تبدیل کرده از سال ۱۳۵۱ تحت حفاظت زیستمحیطی قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاری مهر، برخلاف جنگلهای دیگر نه میتوان در آن آتش روشن کرد و نه از شاخههایش بالا رفت. اینجا جنگلی است که به سختی میتوان لابه لای آن قدم برداشت به همین دلیل همه گردشگران با قایق دل به جنگل میزنند!
عادل ابراهیمی راهنمای محلی است که با گروههای گردشگری همراه میشود. اواز آفت موشهایی میگوید که همراه با لنجها در سالیان قبل به این جنگل آمدهاند.اگر چه تعداد زیادی از این موشها آفت با خود آوردند اما شاید تنها مزیتی که داشتهاند این بوده که این موش خرماها باعث شدهاند، معروفترین شاهین دنیا که نامش شاهین سینه خیاری آفریقایی است به اینجا کشانده شود. شاهینی که به گرانترین قیمت در امارات فروخته میشود و به پول ما ایرانیها ۶۲ میلیون تومان قیمت دارد. عادل میگوید: غیر از این شاهین بیش از ۸ نوع عقاب و پرنده شکاری نیز در این جنگل وجود دارد که بیشتر در فصل بهار دیده میشوند. وی نوعی از خرچنگ گیتارزن را نیز نشان میدهد و میگوید که یک دستش کوتاه و دست دیگرش بلند و شبیه گیتار است به همین دلیل مردم قشم به او گیتارزن میگویند. ماهی گل خورک یک نوع ماهی مخصوص این جنگل است که تا وقتی بدنش مرطوب باشد میتواند در خشکی بماند و با پوستاش تنفس کند. این ماهیها کمیاب هستند و تا زمانی که بدنشان مرطوب است محتویات گل را میخورند و وقتی بدنشان خشک میشود دوباره به آب میروند.
آب شیرین کن درختی!
علاوه بر شگفتی جانواران این جنگل، آب آن نیز جالب است. ۸۰ درصد آب این محدوده حاوی نمک است و شاخههای درختانی که به آب نزدیکتر هستند، مانند آب شیرینکن عمل میکنند. وقتی آب به مرحله مد میرسد، هر شاخه حدود دو سی سی آب را به خود جذب میکند و هنگامیکه میزان آب پایین میرود، با نور آفتاب نمک را پس میدهند و آب شیرین جذب درخت میشود. دو درصد نمکی که باقی میماند وارد درخت شده و با نور آفتاب از طریق برگها مانند حبابهای بلورین نمک بر روی برگها ظاهر میشود. این روزها میتوان بلورهای نمک را روی این برگها دید.
درختان مانگرو اوایل تابستان گل معطری دارند و اواخر تابستان میوه میدهند. عادل میگوید که بومیهای قدیمیبه میوه آن خرک یا کنگ میگویند. گل این درخت خشک شده و میوه آن سبز، زرد و سپس سیاه میشود. داخل میوه روی درخت جوانه میزند و وقتی از درخت جدا شد با جذب آب در هر جایی از جنگل که قرار گیرد، رشد میکند و یک درخت مانگرو دیگر از آن قد میکشد.
سالها پیش وقتی هنوز تردمیل و خیلی از وسایل لاغری دیگر اختراع نشده بود، مردم از آب و گل این منطقه برای لاغر شدن استفاده میکردند. آب و گل جنگل حرا نمک و آهک دارد. مردم گل را به تن خود میمالیدند و نیم ساعت در آب شنا میکردند. این روش را عربها خوب یاد گرفته بودند و میدانستند که این کار خاصیت تناسب اندام و لاغری دارد.
اولین دهل قشم از تنه درختان مانگرو ساخته شد
در بین همه شگفتیهای جنگل حرا باید عمر زیاد درختان را نیز به یاد داشت. درختان مانگرو آنقدر عمر میکنند که تنههایشان محکم میشود. به همین دلیل زمانی که تکنولوژی خالی کردن داخل چوب وجود نداشت، دو سر چوب تنههای این درخت را برش زده و میبستند و از آن دهل میساختند.
عادل میگوید که اولین دهل در جزیره قشم با همین چوبهای جنگل حرا ساخته شد. از طرف دیگر چوب این درختان دود سیاه ندارد و آب نمک و مواد چربی را نیز جذب میکند و برای ذغال بسیار مناسب است.
برخی از اهالی این چوبها را به قطر میفرستادند. اما برخی دیگر که وجود این گنج را در حرا درک کرده بودند، جلوی کار متخلفان را گرفتند و با قدرت جلویشان ایستادند تا چوب حرا را برای ذغال به یغما نبرند.
عسل کیلویی ۷۰۰ هزار تومان برای ماسک صورت
احتمالا باید جزو اعیان نشینها باشی تا بتوانی عسلی را که در امارات آن را کیلویی ۷۰۰ هزار تومان میخرند در جنگلهای حرا به عنوان ماسک روی صورت بمالی.
برخی از زنان قشم از این عسل به عنوان ماسک صورت استفاده میکنند. این عسل گران قیمت در قشم کیلویی ۳۵۰ هزار تومان فروخته میشود. خیلی از مردم دنبال چنین عسلی میگردند اما برای بسیاری از قشمیها به خصوص آنها که نزدیک به جنگل حرا هستند، این عسل یکی از خوراکیهای همیشگی صبحانهشان است.
اماراتیها، مشتری حرا
عادل به جنگهایی که برای حفاظت از حرا شکل گرفته اشاره میکند و میگوید: در قدیم از بندر خمیر میآمدند و چوبهای حرا را میبریدند و برای فروش به امارات میبردند، اما بعدها مردم محلی برای حفاظت از این جنگل مبارزه کردند و بر سر آن چه جنگها که نشده است. اما با وجود این ویژگیهای نادر، تنها قابلیت تعریف شده برای گردشگری حرا درحال حاضر قایقسواری، آن هم توسط قایقهای موتوری فایبرگلاس است که اتفاقا یکی از عوامل مخرب این زیستگاه و منطقه تحت حفاظت است. جنگلهای حرا با آن که دو سالی میشود به ژئوپارک قشم پیوسته اما تا کنون برنامه جامع و مشخصی برای توسعه پایدار نداشته است. البته برای ایجاد یک تماشاگاه حرا در ساختمان متروکه نزدیک یکی از اسکلهها و یا آموزش قایقرانها و تعویض قایقهای فایبرگلاس و استفاده از قایقهای بومیقشم، ایدههایی مطرح شده است که هنوز هیچ یک اجرا نشده است.
به گزارش ایسنا، جنگل حرا در قشم تا همین یک سال پیش کمینگاه و پاتوق قاچاقچیان سوخت بود. جنگل به آتشِ ارزانی گازوئیل میسوخت. بوی گازوییل تا شعاع چند کیلومتری جنگل قابل استشمام بود و آلودگی باعث کم شدن جمعیت گل خورکها، خرچنگها و آبزیان این منطقه شده بود. البته حالا از گازوئیلهای رها شده در ساحل حرا خبری نیست و قاچاقچیها جای دیگری را پاتوق کردهاند. حسن روحانی رییس دولت یازدهم در سفری که امسال به قشم داشت، اول از همه به دیدار جنگل «حرا» رفت و در مورد محافظت از این جنگل گفت: اجرای هر طرحی که بخواهد به این جنگل صدمه بزند، از نظر ما مردود و غیر قابل قبول است.